Lesbók Morgunblaðsins - 28.08.1982, Blaðsíða 9

sSSBS
HÚSBÚNAÐUR
ækniundrin —

en hvíUbjarnarhamirnir

Menn
með mönnum
í þessu blaði birtist
hinn 7. ágúst sl. rabb eftir
Erlend Jónsson undir
fyrirsögninni: „Island á
kortinu“. Rabb þetta er
svo fullt af vanmáttar-
kennd í garð frænda
okkar á Norðurlöndum að
ég get ekki orða bundizt.
Höfundur sér Skandinava
troða á okkur, lítillækka
og hunza, einkum Svía, og
er þar fáa ljósa bletti að
finna.
Skiljanlegt og vorkunn-
arvert hefði verið að út-
ausa þessum hugmyndum
yfir landslýð í háskamm-
deginu. Neikvæð skrif sem
þessi þegar náttúran
skartar sínu fegursta
dettur manni helzt í hug
að skrifa á reikning
„gúrkutímans" hjá blöð-
unum.
Erlendur sér kalda og
gráa vofu einokunarinnar
teygja ágirndarkrumlu
sína upp úr moldugri
gröfinni, þar sem Olof
Palme var að bregða fæti
fyrir lendingarleyfi ís-
lenzks millilandaflugs á
Norðurlöndum á sínum
tíma. Ég minnist fleiri
slíkra radda um að frænd-
ur okkar á Norðurlöndum
níðist á okkur. Það er ekki
langt síðan Jón Ármann
Héðinsson sendi Norð-
mönnum naprar kveðjur
vegna samkeppni þeirra á
fiskmörkuðum okkar.
Hvað er svo þarna að
gerast? Mér virðist það
vera að í viðskiptalífinu
eins og víðar í mannlífinu
ríkir samkeppni og ef ég á
nokkurs staðar von á
skilningi á samkeppni þá
er það hjá Morgunblað-
inu.
Einstaklingur, stéttir
og þjóðir keppa sín á milli
og þar er enginn annars
bróðir. Launþegar og at-
vinnurekendur eiga í bar-
áttu og hún er í stórum
dráttum tekin góð og gild,
t.d. er verkfallsrétturinn
bundinn í lögum. Lands-
hlutar berjast um það
hvar fyrirtæki og orkuver
skuli rísa og kemur sú
barátta fáum á óvart og
hneykslar að sama skapi
lítið.
Fjarlægar þjóðir eru
líka stikkfrí. Þær mega
þjarma að okkur án þess
að okkur sé misboðið.
Hver væntir annars en að
bölvaður Rússinn leiki
okkur hart í viðskiptum?
Hver hneykslast á því að
Kanadamenn undirbjóða
okkur á fiskmörkuðum í
Bandaríkjunum og víðar
og kaupa upp þjálfaða
menn í fiskvinnslu héðan
af Islandi? Þessi þjóð sem
að hluta er blóð af okkar
blóði og hold af okkar
holdi?
Nei, það eru bara
frændur okkar á Norður-
löndum sem misbjóða
réttlætiskennd okkar þeg-
ar þeir keppa við okkur
um að selja sömu vörur og
við eða þegar þeir þumb-
ast við að leyfa okkur að
flytjá Norðurlandabúa til
Bandaríkjanna.
Ég sé ekki annað en að
við megum vera stoltir af
þessari samkeppni. Hún
er einmitt merki um að
við erum menn með
mönnum, sem þurfum
ekki brauðs að biðja og
með þjóðartekjur á mann
sem eru með því hæsta
sem gerist. Ég get ekki
séð að slík þjóð geti vænzt
neinnar miskunnar í sam-
keppni við aðrar þjóðir,
þar með taldar frænd-
þjóðir. Þar breytir engu
að lífskjör okkar, líkt og
fleiri þjóða, eru versnandi
þessa stundina.
Þá kveinkar Erlendur
sér undan skrifum blaða
um Island og nefnir
glannalega grein sem
birtist í sænsku blaði um
það leyti sem forseti ís-
lands fór til Svíþjóðar í
opinbera heimsókn. Þar
mun hafa verið sagt frá
utanhjónabandsbörnum
og öðrum stórmerkjum
um siðferði þeirra sem
búa ofan snjólínu í
Breiðholtinu. Ég get
ómögulega tekið þessa
frásögn sem útsmoginn
rógburð sem skaði íslend-
inga og Breiðholtsbúa.
Mér virðist greinin hins
vegar vera lýsing á þeim
vanda blaðamanna víða
um heim að fóðra lesend-
ur sína á lausasölumark-
aðnum með æsifregnum.
Slík blöð er að finna víða
um lönd og eru sænsk blöð
þar hvorki betri né verri
en önnur. Það er jafnvel
ekki örgrannt um að á
þessu bryddi hér á landi,
enda dugar ekki í fleir-
gang að hrópa að Tarsan
sé dauður.
Erlendur minnist á að
Skandinavar ætlist til að
í tilefni
rabbgreinar
Erlends
Jónssonar
íslendingar haldi landi
sínu hreinu á sama tíma
og þeir byggja sjálfir upp
stóriðju og olíuvinnslu úr
sjónum. Það er ekki að
marka þótt þessar ráð-
leggingar þeirra hafi farið
fram hjá mér. Það er svo
margt sem fer fram hjá
manni. Hins vegar kem ég
ekki auga á að norska
fyrirtækið Elkem hafi
sérstaklega verið að ætl-
ast til að íslendingar
haldi landi sínu hreinu
þegar þeir gengu til sam-
starfs við Islendinga um
G rundartangaverksmiðj -
una. Einnig hefur mátt
lesa í blöðum að fulltrúar
Norsk Hydro hafi verið á
ferð hér á landi, t.d. í
Eyjafirði, til að kanna
möguleika á að reisa ál-
verksmiðju.
Ef Skandinavar hafa
verið að gefa okkur ráð
um að halda landi okkar
hreinu þá held ég að það
hafi verið af góðum hug
gert og ég veit ekki hverj-
ir gætu gefið okkur ein-
lægari ráð í þeim efnum
en þeir. Óvíða ef nokkurs
staðar á byggðu bóli eru
lög og reglur um mengun-
arvarnir strangari en þar.
Sama gildir um náttúru-
vernd. Ég vil reyndar
leyfa mér að gagnrýna
Svía fyrir fáránlegt
ákvæði um náttúruvernd,
að mínu viti, þar sem
bannað er að slökkva
skógarelda sem koma upp
á friðlýstum svæðum.
Náttúran skal þar hafa
sinn gang.
Rabb Erlends Jóns-
sonar gefur tilefni til enn
frekari hugleiðinga þótt
við þetta skuli látið sitja
að sinni. Ég tel samskipti
við Norðurlönd okkar í
flestu til tekna en
árekstra við þá eðlilega
rétt eins og árekstrar
verða meðal hagsmuna-
hópa þjóðarinnar. Hins
vegar vona ég að við ber-
um gæfu til hér eftir frek-
ar en hingað til að læra af
öðrum norrænum þjóðum
meira en að apa eftir
þeim. Hef ég þar m.a. í
huga „barnfóstruaðferðir"
þeirra við að drepa í
dróma þörf manna til að
kunna fótum sínum for-
ráð. Þá finnst mér skóla-
kerfi á Norðurlöndum
hafa brugðizt á hinum
síðustu og verstu tímum
og skilað lakar menntuðu
fólki en vera þyrfti en það
er önnur saga.
Matthías Eggertsson
9