Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1983, Side 2
Portret af frú Heiberg
eftir danskan samtíma-
málara, W. Marstrand,
sem lagði sig svo fram
við verkið að hann var
að fara á taugum yfir
því.
í tilefni
af sýningu
Leikfélags
Reykjavíkur
á leikriti
Per OIov
Enquists,
Úr lífi
ána-
maðkanna
FRÚ HEIBERG
I.IEIKI.IST
Leikhúsgestir tilbáðu hana, skáldin dáðu hana og skrifuðu
sérstök hlutverk fyrir hana, enda var Johanne Luise Heiberg
ekkert minna en ofurstirni og frægasta primadonna Dan-
merkur á öldinni sem leið. Leikritið segir frá samskiptum
þeirra Heiberg-hjónanna við skáldið H.C. Andersen.
Samantekt eftir Onnu Maríu Þórisdóttur. Fyrri hluti.
í byrjun júní sl. stóð ég og beið
eftir sgorvagni við Þjóðleikhúsið í
Osló. Eg stytti mér stundir við að
lesa leikauglýsingarnar og sá mér
til ánægju að verið var að sýna
leikrit um ævi Heiberg-hjónanna
dönsku: „Regnormenes Liv“, eftir
Per Olof Enquist. Ég hugsaði með
sjálfri mér: „Skyldi ekki nafnið
skírskota til leiks Hönnu litlu
Pátges að ánamöðkunum?" Ekki
vannst mér tími til að sjá þetta
leikrit í Osló, þótt ég óskaði þess
heitt.
En sumar óskir rætast vonandi.
Þegar kynnt voru vetrarverkefni
leikhúsanna hér í Reykjavík sl.
haust var „Líf ánamaðkanna"
nefnt sem eitt af verkefnum Leik-
félags Reykjavíkur í Iðnó. Frum-
sýning er áætluð í febrúarlok og
leikstjóri verður Svíinn Ernst
Giinther, en Stefán Baldursson,
leikhússtjóri, þýddi leikritið.
Fyrsta frumsýning á þessu verki
var í Konunglega leikhúsinu í
Kaupmannahöfn í fyrrahaust.
Einnig hefur það verið sýnt á
Dramaten í Stokkhólmi og hér og
þar á Norðurlöndunum.
Kannski er of mikið að segja að
lcikritið fjalli um ævi Heiberg-
hjónanna, en það gerist á einni
nóttu á heimli þeirra og þá nótt er
H.C. Andersen gestur þeirra.
Dæturnar sýndu
dans á
billjarðborðinu
Johanne Luise Pátges, kölluð
Hanna, var næstyngst 9 systk-
ina, barna Henriettu f. Hartvig
og Christians Henrichs Pátges.
Henrietta var þýsk, fædd suður í
Frankfurt, en flýði þaðan ásamt
sýstur sinni, þegar þær voru 12
og 14 ára gamlar, frá strangri og
kaldlyndri stjúpmóður. Þær
systur réðu sig í vist í Hamborg
og Henrietta fluttist með hús-
bændum sínum til Kaupmanna-
hafnar 5—6 árum seinna, þar
sem hún kynntist vínsalanum
Ch.H. Pátges, sem einnig var af
þýskum uppruna og hafði flúið
frá Köln til að losna við her-
þjónustu. Mikið basl var á þeim
hjónum og þau lentu um tíma á
flækingi eftir að vínsalinn Pátg-
es hafði misst aleiguna. Þau
fengu þó inni í íbúð á Nörrebro í
húsi, sem var þekkt undir nafn-
inu „Lille Ravnsborg". Þar
fæddist Johanne Luise, 22. nóv.
1812. Þetta var á miklum ísa-
vetri og að sögn Henriettu var
íshella undir rúminu, þegar litla
stúlkan fæddist.
Um tíma flutti fjölskyldan til
Álaborgar, þar sem móðirin tók
að sér matseld fyrir hermenn.
Hanna litla varð sér fyrst með-
vitandi um eigið sjálf, þar sem
hún lá á fjórum fótum, 3—4 ára
gömul, og rótaði með spýtu í
ruslinu í rennusteininum. Hún
minnist þess að hún reis upp,
þurrkaði sér um fingurna og
hugsaði: „Ef einhver sér þig
svona liggjandi hér, þá er það
þér til skammar." Upp frá þessu
hélt hún sig við húströppurnar
og sá í grasstráunum þar um-
hverfis hin fegurstu blóm, tré,
fugla og engla og reyndar allt,
sem hún óskaði sér að sjá. í
rigningu sá hún ánamaðkana
skríða upp úr moldinni og hélt
að þá langaði til að láta þvo sér.
Hún safnaði þeim saman í
2