Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1983, Síða 13

kraup ekki. Hann plokkaði
strengi hörpunnar einsog
hann væri að stilla hana og
sagði lágt Orðið, sem ég þráði
að heyra, en heyrði ekki. Ein-
hver sagði lotningarfullt: „Nú
er það til einskis lengur. “
Eg sá tár. Mennirnir hækk-
uðu eða lækkuðu raddirnar og
samhljómurinn varð einhæf-
ur, eða, réttara sagt, endalaus.
Ég vonaðist til að söngurinn
varaði um alla eilífð ogyrði að
lífi mínu. Alltíeinu þagnaði
hann. Ég heyrði hljóðið þegar
söngvarinn sleppti hörpunni,
sjálfsagt vegna þess að hann
var útkeyrður. Við gengum út
í einni þvögu. Ég var meðal
hinna síðustu. Undrandi
merkti ég að dagur var að
kveldi kominn.
Ég hafði varla gengið nokk-
ur skref er ég var stöðvaður
með því að hendi var lögð á
herðar mér.
— Hringurinn, sem kon-
ungurinn gaf þér, er vernd-
argripur þinn, heyrði ég sagt.
En þrátt fyrir það verður þú
að deyja, þar sem þú hefur
heyrt Orðið. Ég, Bjarni Þor-
kelsson, mun bjarga þér. Éger
af skáldaættum. Ikvæði þínu
kallaðir þú blóðið, vatn
sverðsins og stríðið vef af
mönnum. Eg minnist þess að
hafa heyrt þessar kenningar
hjá föðurafa mínum. Þar sem
við erum báðir skáld mun ég
bjarga þér. Núorðið skilgrein-
um við ekki sérhvert atriði
sem söngur okkar gæðir lífi,
við tjáum allt með einu orði og
það er Orðið.
Ég svaraði:
— Ég nam ekki orðið. Ég
bið þig því að segja það.
Hann hikaði augnablik og
svaraði síðan: — Ég hef svar-
ið þann eið að koma aldrei upp
um það. Auk þess getur eng-
inn kennt neinum neitt. Þú
verður að finna það sjálfur.
Flýttu þér nú, því líf þitt er í
veði. Ég mun fela þig í húsum
mínum, þar þora þeir ekki að
leita. Ef vindur er hagstæður
geturðu siglt í suður á morg-
un.
Þannig byrjaði ævintýri,
sem stóð í marga vetur. Ég
mun ekki segja frá öllu sem
gerðist í lífi mínu og ekki
reyna að greina frá skiptandi
örlögum mínum í réttri röð.
Ég var ræðari, þrælasali,
þræll, skógarhöggsmaður, tók
þátt íað ráðast á úlfaldalestir,
var söngvari og rannsakaði
djúp vötn og málma. í eitt ár
var ég fangi í kvikasilfurs-
námu, þar sem tennurnar
losnuðu. Ég barðist við hlið
sænskra manna í hirðsveit
keisarans í Miklagarði. Á
strönd Azov-vatns vann ég
ástir konu, sem ég mun aldrei
gleyma. Ég yfirgaf hana eða
hún mig, það kemur útá eitt.
Ég var svikinn og sveik sjálf-
ur. Oftar en einusinni kom það
í minn hlut að myrða. Grískur
hermaður skoraði mig á hólm
og fékk ég að velja milli
tveggja sverða. Ánnað var
handarbreidd lengra en hitt.
Ég skildi að tilgangurinn með
þessu var að hræða mig og
valdi styttra sverðið. Hann
spurði mig hversvegna. Ég
svaraði að fjarlægðin frá
hendi minni að hjarta hans
væri sú hin sama. Við strönd
Svartahafsins eru rúnir, sem
ég risti í minningu vopnabróð-
ur míns, Leifs Arnarsonar. Ég
hef barist við blámenn frá
Pokalandi, márana. Á lífsferli
mínum hef ég leikið mörg
hlutverk, en sú hringiða er
einsog langur draumur. Aðal-
atriðið var Orðið. Stundum
missti ég trúna á það. Ég
reyndi að telja sjálfum mér
trú um að það væri fáránlegt
að hætta þessum skemmtilega
leik, sem fólst í að setja saman
falleg orð og að það væri eng-
inn tilgangur í að leita að hinu
eina Orði, sem kannski var
blekking. En rökleiðslan var
til einskis. Trúboð stakk upp á
orðinu Guð, en ég vísaði því á
bug. Árla morguns á fljóts-
bakka, þar sem það rann til
hafs, hélt ég mig hafa fundið
svarið.
Ég sneri aftur til Krukku-
lands og leitaði uppi hús
skáldsins.
Ég gekk í bæ og kynnti mig.
Myrkrið var skollið á. Bjarni
Þorkelsson lá á gólfinu og bað
mig að kveikja á kerti í
bronsstjakanum. Hann hafði
elst svo mikið að ég komst
ekki hjá því að hugsa um að ég
væri sjálfur orðinn aldraður.
Einsog siðvenjan bauð spurði
ég um líðan konungs. Hann
svaraði:
— Konungur vor heitir ekki
Gunnlaugur lengur. Hann ber
allt annað nafn. Seg nú af
ferðum þínum.
Það gjörði ég, í réttri röð og
með öllum smáatriðum, sem
ég sleppti hér. Áður en ég
hafði lokið máli mínu spurði
hann:
— Söngstu oft í þessum
löndum ?
Spurningin kom mér á
óvart.
— Til að byrja með söng ég
fyrir lífsviðurværi mínu, sagði
ég. Seinna varð ég gripinn
hræðslu, sem ég skil ekki og
sem varð þess valdandi að ég
hvorki söng né lék á hörpu.
— Það er gott, sagði hann.
Nú geturðu lokið frásögn
þinni.
Éggerði sem hann bauð.
Eftirá féll á löng þögn.
— Fyrsta konan, sem þú
eignaðist, hvað gaf hún þér?
spurði hann.
— Allt, svaraði ég.
— Lífið gaf mér líka allt.
Lífið gefur öllum allt, en flest-
irgera sér ekki grein fyrir því.
Rödd mín er þreytt og fingur
mínir krepptir, en hlustaðu á
mig.
Hann sagði orðið UNDR,
sem þýðir kraftaverk.
Ég var heillaður af kvæði
þessa deyjandi manns, en í
söng hans og hljómnum, sem
hann sló, kannaðist ég við eig-
in þrældóm, ambáttina sem ég
átti mína fyrstu ástarstund
með, mennina sem ég drap,
frostmorgna, sólarupprás yfir
vatnið, árarnar. Ég tók hörp-
una og kvað annað orð.
— Það er gott, sagði hann
og ég varð að beygja mig niður
að honum til að heyra. Þú hef-
ur skilið.
Þýöing úr sænsku.
Siguröur Árnason
Friöþjófsson.
13