Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1983, Blaðsíða 7

Mynd: Valgarður Gunnarsson
En viðvörun hans féll í ófrjó
hjörtu. Fréttin um engilfangann
kvisaðist svo fljótt að fáeinum
klukkustundum síðar var komin
markaðsærusta í húsagarðinn.
Það varð að kalla út hersveitina
með byssustingi að dreifa múgn-
um sem hafði næstum rutt húsinu
um koll.
En þá kom Elísendu sem var
orðin bogin í baki af því að sópa
svona miklu hátíðarrusli það
snjallræði í hug að múrgirða
húsagarðinn og krefjast fimm
senta aðgangseyris fyrir að sjá
engilinn.
Það kom forvitið fólk alla leið-
ina frá Martiníku. Það kom far-
andsirkus með fljúgandi fimleika-
mann sem renndi sér hvínandi
margar salíbunur fyrir ofan
mannfjöldann en enginn veitti
honum athygli þar sem vængir
hans voru ekki af engli heldur
geimleðurblöku. Ógæfusömustu
sjúklingarnir við Karibískahafið
komu að leita sér lækninga: Konu-
garmur nokkur sem hafði talið sín
eigin hjartaslög frá því hún var
telpa og átti ekki lengur til nógu
stóra tölu, jamækumaður sem gat
ekki sofið fyrir hávaðanum í
stjörnunum, svefngengill sem fór
á fætur á nóttinni að taka sofandi
sundur það sem hann hafði sett
saman í vöku og fjölmargir fleiri
ögn skárri til heilsunnar.
Pelayo og Elísenda voru úr-
vinda af hamingjuþreytu mitt í
allri þessari skipsstrandsóreiðu
sem skók jörðina því að þau troð-
fylltu svefnherbergin peningum á
tæpri viku og röð pílagrímanna
sem biðu inngöngu náði í ofanálag
útað sjóndeildarhring.
Engillinn var sá eini sem ekki
tók þátt í sinni eigin uppákomu.
Hann eyddi tímanum í að hag-
ræða sér í þessu lánshreiðri, vank-
aður af helvítishita olíulampanna
og fórnarkertanna sem færð voru
uppað hænsnanetinu.
Þau reyndu í fyrstu að fá hann
til að borða kamfórugler sem
grannkonan spaka uppástóð að
væru sérlegt englafóður. En hann
fúlsaði við þeim líktog hann fúls-
aði ósmakkað við pápisku mat-
arskömmtunum sem hinn iðrandi
lýður færði honum og það varð
aldrei ljóst hvort það var fyrir
engilseðli eða ellisakir að hann að
endingu át ekkert nema egg-
plöntumauk.
Hans einasta yfirnáttúrlega
dyggð virtist þolinmæðin — eink-
um í fyrstu þegar hænurnar gogg-
uðu í hann að leita sér stjörnuætt-
aðra sníkjudýra sem vængir hans
voru morandi í. Bæklaðar mann-
eskjur reyttu af honum fjaðrir til
að strjúka með lýti sín og jafnvel
guðhræddasta fólkið kastaði í
hann steinum svo að hann stæði á
fætur og það fengi að sjá hann
uppréttan. Eina skiptið sem þeim
tókst að raska ró hans var þegar
þeir brenndu hann á síðunni með
kálfabrennimarki af því að hann
var búinn að vera svo lengi kjur að
þeir héldu hann dauðan. Hann
hrökk uppaf svefni bölvandi og
ragnandi á óræðnu tungumáli og
með augun böðuð tárum. Hann
blakaði vængjunum nokkrum-
sinnum svo að hænsnaskítur og
mánaryk þyrluðust upp og
hræðslugustur sem ekki virtist af
þessum heimi þaut undan.
Endaþótt margir álitu að hann
hefði ekki brugðist þannig við af
reiði heldur sársauka þá forðuðust
menn uppfrá þessu að ónáða hann
þar sem flestir töldu aðgerðaleysi
hans ekki vera í ætt við hæglæti
hetjunnar sem sest er í helgan
stein heldur Fenrisúlfs í festinni.
Séra Gonzaga tókst á við léttúð
fjöldans með heimabrugguðum
andagiftaruppskriftum meðan
hann beið lokaúrskurðarins um
náttúru fangans. En bréfritarar
Rómastóls kunnu ekki lengur að
flýta sér. Þeir sóuðu timanum í að
athuga hvort bandinginn hefði
nafla, hvort mállýska hans ætti
eitthvað skylt við aramísku, hvort
hann kæmist fimmfaldur fyrir á
títuprjónsoddi eða hvort hann
væri ekki einfaldlega norðmaður
með vængi. Þetta bréfavafstur
hefði haídið áfram um aldir alda
ef forsjónin hefði ekki bundið endi
á armæðu sóknarprests.
Það bar til um þessar mundir
að meðal þeirra fjölmörgu far-
andtorgsýninga Karibískahafsins
sem komu til þorpsins var harm-
leikur konunnar sem hafði breyst
í kónguló af óhlýðni við foreldra
sína. Það var ekki einungis ódýr-
ara að sjá hana en engilinn heldur
mátti spyrja hana útúr um fárán-
legt stand hennar og skoða hana í
krók og kring þannig að enginn
gæti efast um hryllinginn. Þetta
var ógeðsleg risakónguló á stærð
við lamb en með höfuð af mæðu-
legri jómfrú. Það átakanlegasta
var samt ekki útlitið heldur hinn
einlægi raunatónn hennar er hún
skýrði í smáatriðum frá ógæfu
sinni: Hún hafði vart slitið barn-
skónum er hún strauk úr föður-
húsum á dansleik. Þar dansaði
hún alla nóttina í leyfisleysi en á
heimleið í skóginum klauf ægileg
skrugga himininn í tvennt og úr
rifunni hljóp brennisteinselding
sem breytti henni í kónguló. Hún
át ekkert nema litlar kjötfarsboll-
ur sem gustukasamar sálir aumk-
uðust til að henda uppí hana.
Slíkt sjónarspil — magnað ann-
arri eins mannlífsreynslu og
ógnarlegri hirtingu — hlaut
ósjálfrátt að taka teygjuna úr
sýningu á skeytingarlausum engli
sem tæpast virti dauðlegt fólk við-
lits. Þaraðauki báru þau fáu
kraftaverk sem englinum voru
eignuð vott um vissa geðveilu,
einsog undrið á blindingjanum
sem í stað þess að fá sjónina tók
þrjár nýjar tennur, eða á lamaða
manninum sem stóð ekki upp og
gekk en hafði næstum unnið í
happdrætti, eða á þeim holds-
veika, en sólblóm spruttu í kaun-
um hans.
Þessar raunabótarjarteiknir
sem liktust mest gráu tómstunda-
gamni höfðu þegar rýrt orðstír
engilsins er kóngulóarkonan gerði
endanlega útafvið hann.
Og þannig læknaðist séra Gonz-
aga af svefnleysinu fyrir fullt og
allt og húsagarðurinn hans Pela-
yos varð aftur jafn einmanalegur
og á þeirri tíð þegar það hafði
rignt þrjá daga í röð og krabbarn-
ir spígsporað um svefnherbergin.
En húseigendur höfðu ekki yfir
neinu að kvarta. Fyrir aðgangs-
eyrinn byggðu þau sér tveggja-
hæða stórhýsi með svölum og
görðum og háum grunnmúr svo að
krabbarnir kæmust ekki inn á vet-
urna og rimlum fyrir gluggum til
að halda öllum englum úti. Pelayo
setti þaraðauki á fót kanínurækt
skammt frá þorpinu og sagði end-
anlega upp lélegu lögregluþjóns-
starfi sínu. Elísenda keypti sér
háhælaða slikjusilkiskó og marga
gljásilkikjóla einsog þá sem eftir-
sóttustu konufrúr þeirra tíma
spókuðu sig í á sunnudögum.
Hænsnakofinn var það eina
sem ekki var hirt um. Hafði það
komið fyrir að þau þvægju hann
uppúr krjálíni eða brenndu mirru-
korn inni honum þá var það ekki
gert til heiðurs englinum heldur
til að kveða niður haugdauninn
sem sveif einsog vofa um allt og
var að gera nýja húsið gamalt.
Þegar drengurinn fór að ganga
gættu þau þess í fyrstu að hann
færi ekki of nærri hænsnakofan-
um. En þau gleymdu smáttog-
smátt ótta sínum og vöndust
ólyktinni og áðuren drengurinn
tók fullorðinstennurnar var hann
farinn að leika sér inní hænsna-
kofanum bakvið sundurryðgað
vírnetið. Engillinn var engu vin-
gjarnlegri við hann en aðra dauð-
lega þótt hann umbæri alla
hugvitssömustu hrekki hans af
sama jafnaðargeðinu og hundur
án framtíðarvona.
Þeir fengu hlaupabóluna sam-
tímis. Læknirinn sem kom að
vitja drengsins stóðst ekki freist-
inguna að hlusta engilinn og fann
hjá honum svo mörg hjartaloku-
sog og mikið nýrnaskrölt að hon-
um þótti það óhugsandi að hann
tórði ennþá. En það sem hann
undraðist samt mest var hversu
vængirnir voru rökréttir. Þeir
voru svo eðlilegir á þessum al-
mannlega líkama að hann gat ekki
skilið hversvegna aðrir menn
væru ekki líka með vængi.
f þann mund sem drengurinn
byrjaði í skóla höfðu sól og regn
fyrir löngu eyðilagt hænsnakof-
ann. Engillinn þrúgaðist áfram
hér og þar einsog dauðvona maður
sem enginn vill eiga. Þótt þau
rækju hann með sópshöggum útúr
einu svefnherberginu þá fundu
þau hann andartaki síðar í eld-
húsinu. Hann virtist vera svo víða
í einu að þau voru farin að halda
að hann skipti sér í sundur, að
hann fjölfaldaði sjálfan sig um
allt húsið. Og Elísenda æpti viti
sínu fjær af gremjureiði um þá
ógæfu sem það nú væri að lifa í
þessu helvíti uppfullu af englum.
Engillinn gat engan mat bergt
lengur. Fornsalaaugu hans höfðu
korgast svo mjög að hann var sí-
fellt að reka sig utaní stoðir húss-
ins og síðustu fjaðrirnar voru orð-
nar berir stafirnir einir. Pelayo
fleygði yfir hann teppi og gustuk-
aðist til að lofa honum að sofa í
garðskúrnum. Þá fyrst tóku þau
eftir að hann var með hitaóráði á
nóttinni, tuldrandi norska tungu-
brjóta fyrir gömlum vörum. Þetta
var eitt af þeim fáu skiptum sem
þau urðu hrædd því að þau héldu
að hann væri að deyja og grann-
konan spaka hafði ekki einusinni
getað sagt þeim hvað ætti að gera
við látna engla.
En hann lifði ekki einungis af
þennan versta vetur sinn heldur
virtist hann allur braggast með
fyrstu sólskinsdægrum.
Hann undi dögum saman graf-
kjur í fjarlægasta horni húsa-
garðsins þar sem enginn gat séð
hann og í desemberbyrjun tóku
honum að vaxa stórar og stinnar
fjaðrir á vængjunum, fjaðrir af
gömlu illfygli sem helst sýndust
enn einn ellikvillinn. En hann
hlýtur að hafa vitað hvernig á
þessum breytingum stóð því að
hann gætti þess vel að enginn yrði
þeirra var né heyrði sjómanna-
söngvana sem hann raulaði stund-
um undir stjörnunum.
Morgun einn þegar Elísenda
var að sneiða niður lauk í hádeg-
ismatinn smaug vindhviða sem
virtist komin utanaf rúmsjó inni
eldhúsið. Elísendu varð þá litið
útum gluggann og kom englinum
að óvörum þar sem hann var að
myndast við að fljúga í fyrsta
skipti. Hann var svo klaufskur að
hann skar plógfar í kálgarðinn
með nöglum sínum og var að því
kominn að eyðileggja garðskúrinn
með þessum óbjörgulegu vængja-
tökum sem runnu til í ljósinu og
fundu ekki festu í loftinu. En hon-
um tókst nú samt að lyfta sér.
Elísenda varpaði öndinni léttar,
bæði sín vegna og hans, er hún sá
hann fljúga yfir síðustu húsin og
halda sér einhvernveginn á lofti
með skrykkjóttu vængjablaki ör-
vasa hrægamms.
Hún sá hann enn er hún hafði
lokið við að sneiða niður laukinn
og hún sá hann enn jafnvel eftir
að það var ómögulegt að hún gæti
séð hann því að þá var hann ekki
lengur til trafala í lífi hennar
heldur aðeins ímyndaður depill
við hafsbrún.