Lesbók Morgunblaðsins - 03.09.1983, Blaðsíða 9

ann
Á dálitlu svæöi við Freyjugötu og Eiríksgötu ber fyrir sjónir hús, sem eiga sameiginlegt
svipmót og standa sig svo furðulega vel, að þau eru alltaf falleg þótt tímarnir líði. Þetta eru
steinhús úr svörtustu kreppunni, 1933, og það hafa sannarlega verið bjartsýnir menn sem
byggðu svona hús á þeim tíma. Ekki eru þessi hús öll í sama stíl, en þau eru öll „hraunuð“
eða húðuð með mulningi úr íslenzkum bergtegundum eins og Guðjón Samúelsson gerði
tilraunir með og notaði bæði á Þjóðleikhúsið og Háskólann til dæmis. En það er húsunum á
meðfylgjandi myndum sameiginlegt að auki, aö hvítmálað múrverk er notað í kringum glugga
og víðar eins og sjá má. Myndin hér er af húsunum nr. 9 og 11 við Eiríksgötu, sem samþykkt
voru í byggingarnefnd 1932. Arinbjörn Þorkelsson teiknaði þau fyrir Sigurjón Eiríksson og
Harald Olafsson.

l_! d bfffil ' Di í
iil
111 ......
llj
P

Húsið nr. 2 við Eiríksgötu hefur án
efa þótt ntjög nýtízkulegt þegar
það reis á kreppuárunum, en sam-
þykkt var teikningin í byggingar-
nefnd í júní 1933 og hafði Hafliði
Jóhannsson hannað húsið fyrir
Magnús Sigurðsson lögregluþjón.
Hér voru sumsé á ferðinni áhrif,
sem rekja má til hins fræga Bau-
haus-skóla í Þýzkalandi á þriöja
áratugnum; nefnilega horngluggar.
Þar að auki er önnur nýjung:
valmaþak, en húsið berghúðað og
frágengið kringum glugga á sama
hátt og mörg önnur hús á sama
svæði. Þetta hús hefur staðizt tím-
ans tönn frábærlega vel.
Freyjugata 37 er þriðja dæmið um sérkennilegt útlit, sem tíðkaðist á
kreppuárunum, en húsið var samþykkt í byggingarnefnd í júní 1933.
Guðmundur H. Þorláksson teiknaði það fyrir Einar Kristjánsson húsa-
smfðameistara, sem byggði húsið sjálfur. Þetta hús sker sig frá hinum
tveimur í þá veru, að hér er haft allhátt ris og stór kvistur fram, en annar
minni á bakhlið. Hér hefur enn verið berghúðað og hvítar rendur,
vindskeiðar og gluggarammar, haft til áherzluauka, líkt og þegar málari
teiknar útlínur með öðrum lit. Á efri myndinni er sú hlið, sem veit fram
að Freyjugötunni, en neðri myndin af bakhliðinni er tekin frá Ásmund-
arsal.
’egar farið er vestur eftir Ilringbraut,
erður húsið númer 32 á vinstri hönd
g þrátt fyrir margbreytilega útfærslu
ýmsum smáatriðum, lætur þetta hús
lítið yfir sér, því það er byggt inn í
úsaröð. Upphaflega var húsið teiknað
innar hæöar og með skúrþaki, en síð-
ar, haustið 1929, er byggð hæð ofaná
og ris með tveimur kvistum svo sem
sjá má. Sá sem átti húsið, hannaði
rreytinguna og byggði, átti síðar eftir
ð verða kunnur athafnamaður: Krist-
ín Jóhann Kristjánsson, kenndur við
Kassagerðina. Kristján fékkst við
túsasmíðar um þetta leyti og löngum
hafði það veriö algengt, aö smiðir
hönnuðu sjálfir húsin sem þeir
byggðu, einkum á tímaskeiði báru-
irnshúsanna. Húsið væri harla venju-
legt, ef ekki væru kringlurnar tvær,
ín hvorum megin við innganginn, svo
g skreytingin efst á kvistunum. í allri
húshliöinni er blandað saman hring-
formum og hornréttum formum og
fellur þó allt í Ijúfa löð.
Myndir og textar: Gísli Sigurósson
9