Lesbók Morgunblaðsins - 17.03.1984, Blaðsíða 3

fggpánr
P®l"lW|y||N||B||L||AÍ|o||«]|l|[MHÍl
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavfk. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías Johann-
essen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurösson. Auglýsingar: Baldvin Jónsson.
Ritstjórn: Aöalstræti 6. Slmi 10100.
Styrjöldin
var á lokastigi í Evrópu, Leipzig í rústum eins og
margar þýzkar borgir. Matthías Jónasson var
þar að kenna ungum stúlkum um harmsefni í forn-
um bókmenntum. En unglingsstúlkurnar áttu sér
sjálfar harmsefni og engin furða þótt þær tækju
ekki vel eftir.
Hugvitiö
er fyrir öllu og þjóð þarf ekki að eiga auðlindir eða
hrácfni til að verða stórveldi í iðnaði — það hefur
sannazt á Dönum — og einn þcirra sem leggja til
hugvitið cr Poul Cadovius, heimskunnur hönnuður,
sem á nú orðið 340 einkaleyfi.
Nýjabrumið
í myndlistinni birtist um þessar mundir i gamaldags
pensilmálverki á léreft, en hugmyndafræðin er ný
og þetta cr list hinn skyggnu, sem cru fáir, segja
þrír ungir listmálarar, Jón Axcl, Valgarður Gunn-
arsson og Kjartan Ólason, sem við cr rætt.
Ástandið
var það kallað þegar íslenzkar stúlkur fóru að vera
með hermönnum á stríðsárunum. Inga Dóra
Björnsdóttir, sem er við nám í mannfélagsfræði í
Bandaríkjunum, hefur rannsakað hagi ísl. kvcnna,
sem giftust Bandaríkjamönnum, og segir frá því
hér.
Forslöumyndin: Baldur Hrafnkell. Portret eftir Björgvin Pálsson Ijósmyndara, unniö meö gumbicromat-aöferö, sem er
sjaldgæf og byggir á því aö vatnslitapapplr er geröur Ijósnæmur; einnig unniö á hann meö vatnslitum, en myndin sjálf er
af filmu. Björgvin Pálsson er Ijósmyndari hjá Sjónvarpinu og hefur nýlega haldiö sýningu á gumbicromat Ijósmyndum.
JÖSEP BRODSKÍ
Minnisvaröinn
Við skulum reisa minnisvarða
viö endann á lengstu breiðgötunni
eða á miðju sjálfu stórtorginu,
minnisvarða
sem mundi sóma sér vel í hvaða umhverfi sem er,
af því hann yrði lítið stílfærður
og mjög í raunsæjum anda.
Við skulum reisa minnisvarða
sem enginn mun hafa neitt á móti.
Umhverfis fótstall hans
gerum við blómabeð,
og ef borgaryfirvöldin leyfa —
jafnvel ofurlítinn garð,
og börn okkar
munu kipra þar augun móti bústinni,
appelsínugulri sól
og líta á þetta sem gnæfir uppi á stallinum
sem mynd af einhverjum frægum hugsuði,
tónskáldi
eða hershöfðingja.
A hverjum morgni —
það skal ég ábyrgjast —
munu einhverjir hafa lagt blóm
á fótstallinn.
Við skulum reisa minnisvarða
sem enginn mun hafa neitt á móti.
Jafnvel leigubílstjórar
munu dást að hinum svipmiklu útlínum hans.
Og í garðinum
verður vinsælt að eiga stefnumót.
Við skulum reisa minnisvarða —
við munum eiga þar leið,
þegar við flýtum okkur til vinnu,
og útlendingar munu staldra þar við
og láta taka af sér myndir.
A næturnar lýsum við hann upp með ljóskösturum.
Við skulum reisa lyginni minnisvarða.
GEIR KRISTJÁNSSON ÞÝDDI ÚR RÚSSNESKU
JÓSEP BRODSKÍ (1940— ) er gyðingur, fæddur og uppalinn i Leningrad; gerðist
snemma skáld og Ijóðaþýðandi; vakti heimsathygli 1964, þegar hann var dreginn fyrir
rétt, urskurðaður „sníkjudýr á þjóðfélaginu" og dæmdur I nauðungarvinnu fyrir að vera
ekki I föstu starfi; var látinn laus 1966, fluttist slðan úr landi og hefur nú síðustu árin verið
háskólakennari I Bandarikjunum.
G.K.
B
SKOGRÆKT
NÝ BÚGREIN
R
Skógræktarmenn samgleðj-
ast nú bændum sem hug
hafa á að leggja stund á
skógrækt sem búgrein eða
hliðarbúgrein á jörðum sín-
um, því vonir standa til að á
yfirstandandi þingi verði
samþykkt frumvarp til laga
um breytingu á lögum um skógrækt frá
1955, þar sem kveðið er á um ræktun
nytjaskóga á bújörðum.
Með þessum lagabreytingum er gert ráð
fyrir að styrkur til stofnkostnaöar við
undirbúning skógræktarlandsins megi
nema allt að 80% úr ríkissjóði að uppfyllt-
um ákveðnum skilyrðum. Til samanburðar
má geta þess að í skóglitlum fylkjum
Norður-Noregs er ríkisstyrkur til nýskóg-
ræktar 80% af stofnkostnaði en sveitarfé-
lög leggja til 15%.
í frumvarpinu er gert ráð fyrir náinni
samvinnu við Skógrækt ríksins og sömu-
leiðis gerð grein fyrir réttindum og skyld-
um landeigenda. Með samþykki þessara
laga verður skógrækt viðurkennd sem full-
gild búgrein og þá er náð áfanga sem lengi
hefur verið stefnt að. Svo er fyrir að þakka
ötulu starfi hugsjóna- og vísindamanna á
vegum Skógræktar ríkisins og skógrækt-
arfélaganna því árangurinn hefur sýnt og
sannað að skógrækt getur vissulega orðið
arðvæn búgrein á völdum stöðum á land-
inu en í greinargerð með lögunum eru sér-
staklega til nefnd fimm vænleg svæði.
Fram til þessa hefur fengist nokkurt fé
til skógræktar af landgræðslu og land-
verndaráætlun, sem gilti fyrir árin
1974—79 og sömuleiðis er ætlað fé til skóg-
ræktar á sams konar áætlun fyrir árin
1982—86, en þar er þó ekki ætlað fé sér-
staklega til nýskóga á bændabýlum til
nytja.
Arið 1981 var lögð fram tillaga til þings-
ályktunar um landnýtingaráætlun af þing-
mönnum allra flokka sem þá áttu fulltrúa
á Alþingi, en sú tillaga hlaut ekki af-
greiðslu.
Landnýtingaráætlun fyrir allt landið er
tvímælalaust mikið og flókið mál sem þarf
vandaðan undirbúning, langan aðdrag-
anda og aðlögunartíma fyrir þá sem hlut
eiga að máli, en er þó mikið hagsmunamál
fyrir þjóðina í heild. Hjá nágrannaþjóðum
okkar eru ákvæði um landnýtingu löngu
orðin staðreynd sem allir geta sætt sig við
og það er brýnt að farið verði að vinna að
slíkri úttekt hjá okkur. Þegar þar að kem-
ur hlýtur að verða tekið sérstakt tillit til
þessara fimm völdu svæða sem tilgreind
eru í skógræktarfrumvarpinu svo tryggja
megi að skógrækt verði ekki fyrir óþarfa
skakkaföllum vegna ágangs búfjár og
þessar tvær búgreinar fái dafnað saman
við jafnréttisstöðu að lögum.
En það er tímabært nú þegar umræða
fer fram um fyrrnefndar breytingar á lög-
um um skógrækt að taka aðra grein skóg-
ræktarlaga frá 1955 til endurskoðunar, svo
tryggt sé að menn þurfi ekki að líta á
hefðbundinn búskap og skógrækt sem and-
stæður.
I þessari 17. gr. skógræktarlaganna er
fjallað um réttarstöðu skógræktarmanns
gagnvart ágangi búfjár. Þar kemur fram
að skógareigandi eða umsjónarmaður
skógar geti gert hreppstjóra viðvart ef
búfénaður hefur gert usla í skógræktar-
girðingu. Komist sami fénaður aftur inn í
sömu girðingu getur hann samkv. lögum
afhent hreppstjóra fénaðinn. En gerist
sami atburður í þriðja sinn getur umsjón-
armaður fengið að kaupa féð og greiða eig-
anda eftir mati.
Skógareiganda ber að girða skóglendið
samkvæmt ákvæðum í 16. gr. En svo segir
í þeirri 17.; „... Sýni reynslan að girðing
fari þráfaldlega á kaf vegna fennis, getur
fjáreigandi krafist þess að girðingareig-
andi geri höftin fjárheld.. .“ Og ennfrem-
ur: ...Geti fjáreigandi fært sönnur á að
varsla fjárins hafi valdið honum auka-
kostnaði, getur hann krafist þess að skóg-
areigandi taki þátt í honum allt að helm-
ingi ...“
Þetta er ekki jöfn réttarstaða og þarf að
lagfæra svo okkur verði að þeirri ósk að
þessar búgreinar, sem og aðrar, megi
dafna hlið við hlið í landinu allri þjóðinni
til heilla.
HllLDA valtýsdóttir
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 17. MARZ 1984 3