Lesbók Morgunblaðsins - 27.09.1986, Side 4

íslenzku sjónvarpi hleypt af stokkunum fyrir 20 árum
„Eins og að stökkva
fram af klettum66
Glaðbeittur
hópur
— myndin er tekin rétt
áður en frumraunin átti
sér stað og birtist á forsíðu
Fálkans.
Greinarhöfundurinn Emil
Björnsson erlengst til
vinstri á bak við Pétur
Guðfinnsson
framkvæmdastjóra. I
fremstu röð eru, talið frá
vinstri: Jón D.
Þorsteinsson
verkfræðingur, Andrés
Indriðason og Sverrir Kr.
Bjarnason. Bak við þá eru
Ulfar Sveinbjörnsson og
Tage Ammendrup. I
öftustu röð frá vinstri eru
Magnús Bjarnfreðsson,
Markús Orn Antonsson,
Gísli Gestsson, Örn
Sveinsson, Ingvi
Hjörleifsson, Sigvrliði
Guðmundsson og
Guðmundur Eiríksson. Sjö
þeirra starfa enn hjá
sjón varpi/útvarpi.
Við, sem fyrst vorum ráðnir til starfa hjá
íslenska sjónvarpinu, unnum að undirbúningi
starfseminnar í eitt ár áður en reglulegar
útsendingar hófust, og Pétur Guðfinnsson,
sem enn er framkvæmdastjóri þess góðu
EFTIR EMIL
BJÖRNSSON
FYRRUM
FRÉTT ASTJ ÓRA
FYRRI HLUTI
heilli, var raunar tekinn til starfa á undan
öllum öðrum.
Dagskrárstjórar, yfirverkfræðingur og
kvikmyndatökumaður voru ráðnir síðsumars
1965, og fyrstu fréttamennirnir, aðrir dag-
skrárgerðarmenn, og tæknimannahópur,
um haustið. Enginn hafði starfað við sjón-
varp áður, og að því leyti stóðu allir jafnt
að vígi. Menn voru því sendir í ýmsar áttir
til að kynnast slíkri starfsemi. Undirritaður
kynnti sér og starfaði við ýmsar sjónvarps-
stöðvar í Bandaríkjunum í nokkra mánuði.
Við sendum fyrstu fastráðnu fréttamennina,
Magnús Bjarnfreðsson og Markús Öm Ant-
onsson, til London, þar sem þeir kynntu sér
fréttaþjónustu ríkissjónvarpsins BBC og
ITN, fréttastofu einkasjónvarpsstöðvanna
þar í landi. Síðan fóru þeir Magnús og
Markús Öm á þriggja mánaða námskeið
dagskrárstjómenda hjá sænska ríkissjón-
varpinu í Stokkhólmi ásamt Ólafi Ragnars-
syni, sem stjómaði útsendingu fréttanna
fyrstu árin og gerðist síðan fréttamaður.
Ennfremur vom þeir Tage Ammendrup og
Andrés Indriðason á dagskrárgerðarná-
mskeiðum hjá BBC og Þrándur Thoroddsen
og Gísli Gestsson kvikmyndastjórar höfðu
lært sitt fag í Póilandi og Englandi. Loks
er að nefna að vænn hópur fyrstu tækni-
manna sjónvarpsins dvaldist til ársloka 1965
hjá danska sjónvarpinu til að afla sér fræði-
legrar kunnáttu og verklegrar þjálfunar á
hinum ýmsu sviðum sjónvarpstækninnar.
Þegar menn fóru að tínast heim úr ólíkum
áttum fórum við að bera saman bækumar,
sjá til hvað hentaði okkur og hvers við
værum megnugir, velja úr því, sem við höfð-
um kynnst, og aðlaga þetta nýja þekkingar-
hrafl og skammvinnu starfsreynslu í öðrum
löndum okkar frumstæða húsakosti, tak-
mörkuðum afköstum ótrúlegs fámennis í
röðum okkar og þröngum íjárhag. Sjón-
varpsupptökusalur var innréttaður í verk-
stæðisplássi Bílasmiðjunnar á Laugavegi
176, sem er eini sjónvarpsupptökusalur okk-
ar enn í dag. Fyrstu hæðina í húsinu, að
verkstæðisplássi þessu meðtöldu, hafði
framkvæmdastjórinn, Pétur Guðfinnsson,
fengið að kaupa fyrir 12 milljónir þetta ár,
1965, og rofið þar með þá hefð, sem svo
má næstum kalla, að reisa fyrst eða kaupa
dýrt húsnæði, þegar opinberar stofnanir eru
að komast í gagnið, eða þá að flytja í rok-
dýrt leiguhúsnæði og leggja mest upp úr
umbúðum áður en nokkurt innihald er farið
að koma í ljós. En þama sneið sjónvarpið
sér stakk eftir vexti, og þótt húsnæðið
væri ekki íburðarmikið var þetta í fyrsta
sinn, eftir áratugastarfsemi, sem Ríkisút-
varpið eignaðist eitthvert þak yfir höfuðið.
Þessi húsakaup vom mikið gæfuspor fyrir
íslenzka sjónvarpið, sem þama hefír þróast
eðlilega og smátt og smátt eignast allar
fimm hæðir Bílasmiðjuhússins gamla. Sann-
aðist hér að sígandi lukka er bezt. Enda
þótt byijunin væri erfið, þegar sjónvarpið
hóf útsendingar sínar 30. september 1966,
hafði árlangur tæknilegur og dagskrárlegur
undirbúningur tekið meira á taugamar,
næstum að segja, vegna óvissunnar um
hvað verða mundi þegar „bamið" sæi dags-
ins Ijós. Við renndum öll æði blint í sjóinn
í smáu sem stóm, höfðum engar innlendar
reynslufyrirmyndir að styðjast við, urðum
að vinna algert brautryðjendastarf, jafnt
fréttamenn, aðrir dagskrárgerðarmenn, sem
tæknimenn. Ég dáðist ekki síst að tækni-
mönnunum, sjálfsagt í og með vegna þess
að ósjálfrátt ber maður mesta „respekt"
fyrir því, sem maður ber minnst skynbragð
á, en sér þó ganga með undraverðum hætti.
Spennan jókst fram eftir árinu 1966, en þó
einkum eftir að menntamálaráðherra hafði
ákveðið hvaða dag lagt skyldi í loftið og
íslenzka sjónvarpið er 20 ára
eftir þrjá daga. Það nær til
f lestra heimila í landinu og
er snar og að flestum finnst
ómissandi þáttur í hinum
daglega veruleika. Það er
glugginn sem veit út á við,
það á stóran þátt í
skoðanamyndun fólk ogþað
sér landsmönnum fyrir
fróðleik, skemmtun og
afþreyingu.
Þeir sem réðust til starfa hjá
sjónvarpinu fyrir rúmlega 20
árum, tókust á við heillandi
verkefni, sem þeir eru
sammála um að haf i verið
mikið ævintýri. Þar á meðal
var fréttastjórinn í nærri tvo
áratugi, séra Emil Björnsson.
„Brautryðjandastarf hans og
forystu fyrir 20 árum og
jafnan síðan verður alltaf
minnst í sögu íslenska
sjónvarpsins,“ sagði Markús
Örn Antonsson, útvarpsstjóri,
í grein í Morgunblaðinu I
fyrra, þegar Emil lét af
störfum fréttastjóra. Að ósk
Lesbókar rifjar hann upp eitt
og annað frá upphafi
sjónvarpsins; fyrri hluti þess
birtist hér og sá síðari á
næstunni.