Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1986, Blaðsíða 3

LESBÚK
H @ 11 ® S1 ®11 B ® ® ® [E ® 11
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavik. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoð-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurðsson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn: Aöalstræti 6. Sími 691100.
Forsíðan
er af teikningu eftir Flóka, sem heitir Furst-
inn og er í nýrri bók með 51 teikningu eftir
Flóka, sem forlagið Bókaútgáfan gefur út..
Þetta eru allt pennateikningar frá árabilinu
1964-86.
I leit
að 19. öldinni, heitir grein eftir Frank Ponzi
listfræðing, sem er höfundur bókar um er-
lenda listamenn á íslandi á 19. öld. Sú leit
leiddi í ljós furðulega hluti, m.a. Þingvalla-
mynd, sem hér er prentuð.
Aristoteles
er einn af þeim aðalpersónum
hugmyndasögunnar sem hafa mátt bylta sér
óþyrmilega í gröfínni vegna þess sem
sporgöngumenn háfa gert, segir Þorsteinn
Vilhjálmsson eðlisfræðingur og höfundur
bókar um Heimsmynd á hverfanda hveli,
Kafli úr bókinni er birtur.
Sigurður Pálsson
Hvít
birta
Snjórinn leysir draumana
úr læðingi snjórinn fallandi
nýr
leysir úr læðingi
Líftrygg er jörðin
Líftrygg er birtan hvíta
þennan októbermorgun
Hvíta jörðina dreymir
sama draum og okkur
vinkonu mína;
draum sem ráðinn verður
með vorinu
Höfundurinn er Ijóöskáld í Reykjavík, leikstjóri og formaður Rithöfunda-
sambands islands.
Það skal í þig
skömmin þín
Eftir því sem tækninni
fleygir fram og sífellt
betri hjálpartæki hrúgast
upp í kringum okkur,
virðast fleiri og fleiri
kvata um þreytu. Þetta
er orðin þjóðarmeinsemd
og mér er til efs
að fólk hafí borið sig svo illa undan þreytu
hér fyrr meir, þegar flest var gert með
handafli. Sú þreyta er líkamleg og þá er
gott að fleygja sér útaf og fínna hana líða
úr skrokknum. Þessi nútíma þreyta er
annars konar; það dugar ekki að leggjast
útaf og þessvegna grípa sumir til þess
óheillaúrræðis að vinna bug á henni með
því að fá sér einn sterkan, ellegar slak-
andi pillu. Samt vita flestir hvaða afleið-
ingar þetta getur haft.
Mér finnst einkum, að konur kvarti
mjög yfir þreytu og maður heyrir úr öllum
áttum: Ég er alveg slituppgefín, þegar ég
kem heim; get hreinlega ekki meir. Og
venjulega eru heimilisstörfín þá eftir. En
hverskonar álag er þetta, sem taugakerfí
nútíma fólks á svona erfítt með að þola?
Getur verið að þrekleysið sé svona al-
mennt og algert? Ég held að það sé fráleitt,
en orsökin blasir hinsvegar við. Hún felst
í glymskrattanum, sem ég nefni svo og
allsstaðar hellist yfir mann, bæði á vinnu-
stöðum og heimilum. Fátt er eins slítandi
og sífelldur hávaði og því miður upplifír
maður dægurmúsík nútímans alltof oft
sem óþægilegan hávaða, bæði þar sem
verið er að vinna og þar sem hægt væri
að njóta hvíldar. Þetta er ein af plágum
nútímans; þessi háværa bít-músík, sem
er orðin að tilbreytingarlausri síbylju og
orsakar lamandi þreytu. Ahrifin virðast
einskonar heilaþvottur, sem veldur þvi að
þögn verður óþolandi, jafnvel kvalafull.
Þá verður að framleiða hávaða til að vera
ekki viðþolslaus og lausnin er alltaf við
hendina; útvarp og sjónvarp sjá fyrir því.
Það er guðsþakkarvert að hafa sérstaka
rás undir síbyljuna, en jafn hrapallegt,
þegar látið er flæða viðstöðulaust úr henni
yfír fólk á vinnustöðum daginn út og inn.
En vitaskuld er ekki hægt að kenna út-
varpinu um það, þegar þetta fóður er
misnotað. Þar sem unnið er undir álagi
og eitthvað þarf að nota kvamimar, verð-
ur þetta áreiti hreinlega of mikið. Þegar
heim kemur úr öllu argaþrasinu og há-
vaðafarganinu, má búast við því að bömin
eða unglingarnir á heimilinu séu annað-
hvort með græjumar á fullu, eða þá rás
2 og kannski er Bylgjan í gangi í öðm
viðtæki svona til vonar og vara, eða þá
grenjandi poppið á Stöð 2, sem brúar bilið
þar til ríkissjónvarpið hellir yfir okkur
rokkunum sem geta því miður ekki þagn-
að, poppkomi eða öðru álíka: Gaddavírs-
rokki, bámjámsrokki, þungarokki og
hvurveithvaðarokki. Hvergi er frið að fá
fremur en á heimilinu í Stundarfriði Guð-
mundar Steinssonar og bráðum verða víst
allir heyrnarlausir, en hvað varðar popp-
bransann um það: Ærum og ærum hinn
arma af vegi, eða eins og kerlingin sagði:
Það skal í þig skömmin þín.
Poppiðnaðurinn í heiminum er stóriðja
og kaupahéðnamir nota hvetja smugu til
að koma þessari vömá framfæri; ekki sízt
í formi myndbanda og þar hefur íslenzka
sjónvarpið kokgleypt agnið. Það skal tekið
fram hér og nú til að fyrirbyggja misskiln-
ing, að ég hef út af fyrir sig ekkert á
móti rokktónlist og nýt þess þegar ég
heyri eitthvað, sem mér finnst vel gert.
Hliðstæður yfirgangur með annarskonar
tónlist væri jafn óþolandi. Vissulega era
myndböndin stundum prýðilega unnin og
hafa myndrænt gildi þegarbezt lætur. Það
er aðeins ofnotkunin á þessu efni, sem
ekki er hægt að sætta sig við; hvaðeina
verður leiðigjamt og veldur að lokum and-
legu ofnæmi, sé það öllum stundum látið
bylja á manni.
I flestum tilvikum em tónlistarþættir
betur komnir í útvarpi, þó vissulega séu
til góðar og gildar undantekningar frá
þeirri reglu; þættir með stórstjömum, sem
fólk hefur gaman af að sjá ekki síður en
að heyra og tónlistarviðburðir, sem byggj-
ast um leið á þvi sýnilega eins og ópem-
flutningur til dæmis.
Lenin sagði eitt sinn að trúarbrögðin
væm ópíum fýrir fólkið. Núna væri sanni
nær að flokka dægurmúsíkina undir þess-
konar ópíum og þörfín vex eftir því sem
taugaveiklunin magnast. Mest af þessari
vélrænu og tilbreytingarsnauðu rokk-
framleiðslu er gleymd um leið og gleypt
er. Vinsældalistinn frá í gær er gleymdur
i dag. Eftir sitja áhrifin af öllu garginu
og valda því, að sífellt fleira fólk getur
ekki á heilu sér tekið fyrir þreytu, og skil-
ur ekki hvað í hinum daglega vemleika
getur verið svona þreytandi.
GfSLI SIGURÐSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 6. DESEMBER 1986 3