Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1988, Qupperneq 2

Listahátíðinni kennir margra grasa, bæði í
tónlist og myndlist. Sérstæðast af því sem
fyrir augu ber af myndlistartagi er sýning á
ljósprentunum af gömlum handritum frá okk-
ar heimshluta, Austurlöndum og Mexíkó.
Þessi sýning ber yfirskriftina Gamlar
glæsibækur og er í Ámagarði.
Kannski hnýtur einhver um þessa skil-
greiningu og fer að efast með sjálfum sér
um það, að gömul handrit geti talizt til
myndlistar. Sá efi er skiljanlegur, en hins-
vegar er auðvelt að sýna framá, að oft felst
í handritum stórmerk myndlist. Nægir í því
sambandi að benda á lýsingar í íslenzkum
handritum, sem eru hvorttveggja í senn:
Merkileg myndlistarverk og elzt af öllu sem
teiknað hefiir verið hér á iandi. Lýsingar í
íslenzkum handritum eru að vísu bæði frum-
stæðari og í rauninni expressjónískari en
margar hinna fáguðu myndlýsinga í erlend-
um glæsibókum. Og erlendar miðaldabækur
bera það með sér, að þar er meiri auður á
bak við verkið. Til dæmis var það algengt,
að sérstakir teiknarar unnu að blóma-
skrauti, aðrir að fléttum og flúri og svo
voru þeir, sem standa næst okkar skilningi
í því að vera listamenn og teiknuðu myndir
af fólki og atburðum.
Fyrir nútímafólk er lærdómsríkt að gaum-
gæfa þessi gömlu vinnubrögð; þessa óend-
anlegu aðlúð við smáatriði. Trúlega hefur
margt af þessu verið unnið í klaustrum og
tímaskorturinn, afsökun nútímamannsins,
hafði þá ekki einu sinni verið fundinn upp.
Sumar myndanna, til dæmis lýsing úr Opin-
berunarbókinni frá 13. öld á Englandi,
gæti sem bezt staðið við hliðina á því nýj-
asta í myndlist samtímans. Leturskriftin er
einnig gerð af aðdáunarlegri fæmi.
Sambland af merkilegri
myndlist og fögru
handverki ber fyrir augu
á sýningu ljósprentana
af gömlum glæsibókum,
sem nú eru sýndar í
Ámagarði á
Listahátíðinni.
um eru nú til og fáanlegar undir samheitinu
Codices Selecti.
Á sýningunni í Ámagarði em læknis-
fræðihandrit frá árinu 512 og það yngsta
ffá 14. öld. Þar em að sjálfsögðu guð-
fræðihandrit; þar á meðal Gullsaltarinn frá
því um 795, síður úr Opinbemnarbókinni
frá 13. öld, Werdensarsaltari og yngst em
blöð úr Bænabók' Karls V frá 1516-19. Þá
má nefna blöð úr veraldlegum handritum;
það elzta frá lokum 4. eða upphafi 5. aldar
og það yngsta: Kortabók Eugens prins frá
17. öld. Þama em tónlistarhandrit; það eldra
frá því um 1030 og handrit að fiðlukonsert
eftir Beethoven. Einnig austurienzk handrit
frá 15. og 16. öld og suður-amerísk hand-
rit frá því um 1400. Þar birtist hin sérkenni-
lega Maya-myndlist alveg á sama hátt og
til dæmis í höggmyndum þeirra.
Þetta er í senn fögur sýning og mark-
verð. Hún vekur til umhugsunar listræn
vinnubrögð, sem nútímamenn ættu erfitt
með að leika eftir. Við fáum dálítið af and-
rúmi liðinna alda og um leið er ljóst, hvað
miðaldir hafa verið merkilegur tími og oft
misskilinn í nútíðinni. GS.
Andrum liðinna alda
tækið Akademischen Dmcku. Verlands-
anstalt í Graz, sem mun vera fremsta prent-
verk heimsins á sviði ljósprentunar hand-
rita. Nú þegar ljósritunarvélin er orðin al-
mennt skrifstofuáhald, gætu ef til vill ein-
hveijir álitið, að þetta væri einhverskonar
ljósritun, en þar er mikill munur á. Ljós-
prentuð útgáfa á handriti er fullkomin eftir-
prentun í réttri stærð og réttum litum. Svo
góður árangur næst, að safnarar og fræði-
menn geta notað ljósprentunina í staðinn
fyrir fmmritið, sem ævinlega er ómetanlegt
verðmæti, geymt undir lás og slá í ein-
hveiju hinna virðulegu bókasafna. Yfir sjötfu
ljósprentaðar útgáfur af gömlum glæsibók-
Sýningin er skipulögð af utanríkisráðu-
neyti Austuríkis í samvinnu við útgáfufyrir-
Síður úr Reiaer Musterbuch frá fyrri hluta 13. aidar.
Ljósm. Lesbók/ Einar Falur.

trcmdtrtrctloöðiiunag
m ftttm$nmqnamfamla trcc
írmfonœafBanimtrncœitm
MfdimnraMcmtírtmn.Érfar
feífrtmta|n»tiíjöammma6
hMntmtm ífe
agntm tttmutptrmm flmctu v\
qfemratki
C*m ptnrni ftttmttsnm » kmts. eqolonm.vci
fxtmmAifottmw.mb* tmu hmiins tríwr
liAjmtr.pTtnTtam twnjmtm hn cjm 9-««. &d
umm txmuonynrtmpa uttrx tt&namtr.
áxr oyoötlla mntnamptmm (Ummro
trnatrn ptrtíútnsa tmtn UXuO
ntm ftölt dtantra&fcmtftmm
jgrotrfCronimam
ít$namwv.
atqnect
qmwiptopcmsntii
'vmwmntrtfeat unt&paum
tpfebt nff btyntinff-
SSSL. ffirfettntft'imtat
faroaquammmawtmftmm.
jBpbtamra ttfftanpftnwt que* t«pnn% pr mi
pwo ptm Hwtnm fttjflí KftgwKöí
jSSL t&mufnfrmmro.frc'-
Síða úr Opinberunarbókinni, eitt af frægustu hand-
ritum, sem skrifuð voru í Englandi á 13. öld.

tnatrct.ötctrtttvno mtrrntmr?
ÍT TOöiOTtmörmítmraffcrtiflm
\ nuf arutítntrttrcwBTtmtnm
W smfssrttrtroiTGTfttrtatJfCfn
3 wöfftm tmtQBorQtifliftt. t£s
mrtfttmmftr.'tmoœrorattta
ttcitif. tmtö eot todi oaa ttrtftr .
„ ÖaSía0ttttTO3TttflfifttÖÖÖ6
3 itttfttpotifltrTOiftrntaírc toö
® ttmnc öqö ftttftf tatft tmö ötc w
'V^mraírcnfltftr-ilJitOtrmT firt
vk raöfftfflttttrtrttflraojsftt fttt->
| * tflff-cjtiogtifCpifltti.gsiPrtfr
r ctn ttuf ttuuor ntftTtraðf tff
1 trflfitr tmotfratatcwíHftrTó
rr trmrölftrn. itttösorraödtrt
ftrntflmfttttmflfitnto ötf
ii,|jtTOtrcrflttfl)tpmtnTO£cröfttt
Wfmmtnr vm tctt flirío mi
!k rtttflttfífrafttraftrafttpvttö
«fc£S afötflfb fllífl. tottostrt ttfltt
\%n öflfiftrnmrattmítrafi-TOQ á
tóitTOtTetraraftfawrtrTOOmöt ■ f
pjgtti arímCrrrag-.C'Oncttvör
»þmtft*btttpftCftrflrttra«ríf
fitmfíftnr fflraraot fttftmuw
i-M msf tmo crfrtiniií öir mttftm
k ttittöfSBtftftaiftflifii.toneor
t nflmrtnfttwftfatrtnmoort
\ fmmmmm ttrtvmrwm
! * ttfrotftnfr.Dnaenrfiírt! öns
Aifft0nrtwtB-5tnö(þituh-6r
v}a»ottofif ortttjfttititratm
m TOSraíidintöffitmttt.cinö r
“ fnmtjfettmBfnflcsftotetmö '
æanS&S 1|E|j
mTmr’M
Síða 1ír Wenzel-biblíu, kennt við Wenceslaus konung í Luxemburg, sem lét gera þetta stórkostlega biblíu-
handrit í miðstöð bókagerðarinnar í Prag á árunum 1390-1400.