Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1989, Blaðsíða 13

Víkingastór-
veldið Orknejgar
- nú afskekkt paradís fornleifafræðinga
íslenskir ferðalangar eru sjaldséðir á Orkneyjum. Aðeins
einu sinni á undan ykkur var íslendingur hér á ferð segir
gamla konan á Gurness Broch. Látum okkur sjá, segir hún og
flettir í gestabókinni, héma kemur nafiiið — hann heitir Magn-
ús Magnússon. „Okkur fannst eins og við værum komin inn í
foraöld eða værum að rekast á fjarskylda ættingja, þegar við
gáfiim okkur á tal við eyjarskeggja — gátum sett okkur í spor
frænda okkar, vesturfara, þegar þeir koma tíl íslands," sögðu
íslenskir ferðalangar, nýkomnir úr Orkneyjaior.
Eyjalífið fyrr og nú
Orkneyjar voru mikilvægar
vegna stöðu sinnar, þegar úthöf-
in voru mikilvægasta samgöngu-
æðin — þar mættust kaupmenn
og sjóræningjar. Á víkingaskeiði
voru Orkneyjar voldugt Norður-
sjávarveldi og norrænir Ork-
neyjajarlar réðu yfir Hjaltlandi,
Suðureyjum og stórum svæðum
í Skotlandi. En núna slær þjóðar-
hjartað hægt á þessum af-
skekktu eyjum — þoturákir á
himni — unga fólkið flýr þaðan
í atvinnuleit — atvinnuhættir
standa í stað og allt einkennist
af værukærð. En ferðamenn,
sem hafa áhuga á sögunni, vilja
sjá stórkostlegar fommenjar allt
aftur til 3000 fyrir Krist — kynna
sér víkingaskeiðið, sem tengist
upphafi íslandsbyggðar á öðrum
Atlantshafseyjum, ættu að feta
í fótspor Magnúsar Magnússon-
ar — íslendingsins, sem alltaf
er að kynna ísland og víkinga-
tímabilið á erlendri grund.
Flogið 6*4 Glasgow
Við flugum til Orkneyja frá
Glasgow. Hægagangur er á öllu,
sem snertir Orkneyjar — vélin
millilendir og tveggja tíma flug
getur teygst í fjóra tíma. Við
lendum á Kirkjuvogi, sem er
stærsti bærinn og minnir á sjáv-
arpláss eins og Isafjarðarkaup-
stað — með einu góðu hóteli og
veitingastað, en mörgum, litlum
gistiheimilum. Ef fatnaður er
fáanlegur í Kirkjuvogi, er hann
ódýrari en í Glasgow, en eyjar-
skeggjar fara til Aberdeen að
versla.
Lífíð á Orkneyjum einkennist
af rólegheitum.
Dómkirkja heilags
Magnúsar
Kirkjuvogur hefur byggst í
kringum hina 800 ára gömlu
dómkirkju heilags Magnúsar
Orkneyjajarls. Kirkjan er einn
tígulegasti minnisvarði um
víkingaöldina, sem finnst á Bret-
landseyjum. Á Egilsey stendur
kirkja, sem er líka tileinkuð
ORKNEYJAR
ok
KATANES
I’APKY hin meiri A* J
IPapa Wcstray) «,
Þof *' 9*
VESTREY a°
(W«trart?:J SÁNÖÉY
(Sanday)
EIÐEY # ■'
HRÓLFSEY tÉft
Svinadalf* (R0US*y) EGILSEY STRJÓNSEY
'(Egilsay) (Sironsay)
Þtngvöllr* KirkjubdlsstaV.
Hafnai
KIRKJUVÁGR
(Kirkwaio • JMf
(Hnv) BORGAREY
FIATEY (Burrty)
IBotuy)
RÖGNVALDSEY
(South Ronaldsay)
KOLBEINSEY
(Copmsay)
PEttLa
L * H * -
*>S
E{Ö RD R
V
Mrsá»
(ItMSOt
SKOTLAND

KATANES
(CAITHNESS)
Vik«
1W<*I
HIB.
Borfl.
(Botaval
L
40 km
Morgurblaðið/K(j*

■
:

Gamalt kort, sem sýnir norræn-
an uppruna staðaraafiia.
Magnúsi, en þangað flúði hann
undan fjandmönnum sínum og
þar var hann klofinn í herðar
niður. Sagan segir, að klappir
og mosi á aftökustað Magnúsar;
hafi breyst í grasi gróinn völl. I
Orkneyingasögu segir, að him-
neskt ljós hafi skinið yfir gröf
hans — þar hafi sjúkir menn
fengið bót meina sinna og vel
hafi reynst að heita á hann í
háska. Árið 1919, þegar endur-
bætur stóðu yfír á dómkirkjunni
í Kirkjuvogi, fannst leynihólf
með skríni er geymdi helga dóma
hans — höfuðkúpan, klofín öðru-
megin og aftan frá — kom heim
og saman við lýsingu á dauða
Magnúsar í Orkneyjasögu.
Góð kráarmenning
í Kirkjuvogi gengur maður
eftir Þorfínns jarlsgötu — skoðar
hina þungbúnu, virðulegu höfuð-
kirkju, áður griðastað, og dýr-
gripaskrín — minjasafnið —
vískíverksmiðju, sem er einskon-
ar ferðamálaráð Kirkjuvogs,
sýnir kynningarmyndir frá eyj-
unum og býður upp á vínsmökk-
un. Niðri við höfnina er notaleg-
ur fiskveitingastaður, eldur logar
á ami og góðar veitingar. Gaman
að horfa á litlu bátana koma að