Lesbók Morgunblaðsins - 29.06.1996, Blaðsíða 12

NEKTARMYND frá árinu 1942 er í gjöf dóttur Nínu á verkum eftir móður sína til Listasafns íslands.
HIÐ INNRA
UÓS
SÝNING á mál-
verkum eftir Nínu
Tryggvadóttur
verður opnuð 3. júlí
í Norræna húsinu.
Verkin hafa aldrei
verið sýnd áður.
Þau eru í eigu Unu
Dóru Copley, dótt-
ur listakonunnar,
og eru öli til sölu.
Una Dóra sagði í
samtali við Morgun-
blaðið að þegar
verk Nínu frá
seinni hluta ferils
hennar voru sýnd hér í mars í fyrra hefðu
margir lýst áhuga á að eignast verk en þá
var ekkert til sölu. Málverkin eru frá öllum
tímabilum í list Nínu og spanna árin frá
1936-1967. Abstraktmyndir, landslag og
borgarmyndir eru á meðal þess sem sýnt
er en einnig portrett. Verkin eru öll unnin
með olíu á striga utan tvær akrýlmyndir
frá 1962-63.
„Ég á töluvert stórt safn af verkum
móður minnar og ég er að vinna í að kynna
hana og list hennar sem víðast. Hún var
frábær listamaður og verk hennar snerta
alla sem sjá þau. Hún var alla tíð mjög
hrifin af Rembrandt og hinu innra ljósi í
myndum hans sem hún tileinkaði sér. Þessi
sýning er yfirlit yfir feril Nínu og sýnir
hvað hún var að fást við á ferli sínum,“
sagði Una Dóra.
Gef ur Liatasaf ni islands 44 verk
10. júlí næstkomandi ætlar Una að færa
Listasafni íslands að gjöf 44 verk eftir Nínu
og er þeim ætlað að gefa góða heildarmynd
af starfi hennar. Sýning á verkunum opnar
svo í kjölfarið á Listasafni íslands. „Þetta
eru aðallega verk á pappír og þó nokkuð
af kolateikningum og skissum en einnig
samklippsmyndir. Það vita kannski ekki
allir að Nína teiknaði leikmyndir og bún-
inga og enn færri að hún teiknaði skop-
myndir. Ég vildi að safnið og íslenska þjóð-
in fengi góða yfirsýn yfir lífsstarf Nínu,
sem var mjög fjölbreytt."
Nína nam myndlist í Kaupmannahöfn og
New York eftir að hafa sótt námskeið á
íslandi hjá Ásgrími Jónssyni og Finni Jóns-
syni. Ferill hennar spannar nær 30 ár en
hún lést fyrir aldur fram árið 1968.
STEINN Steinarr í
túlkun Ninu frá 1943.
Kolateikning á pappír.
BOKMENNTAKYNNING
ASÍÐUSTU misserum hafa
margar bækur íslenskra
samtímahöfunda komið út
i þýðingum erlendis, eink-
um þó á Norðurlöndum, í
Bretlandi, Frakklandi og
Þýskalandi. Þá munu allar
íslendingasögumar koma
út á ensku í haust á vegum Bókaútgáfu Leifs
Eiríkssonar. Fomsögurnar hafa verið þýddar
á stöðugt fleiri tungumál. Nú síðast bámst
fregnir af því að Njáls saga hefði komið út á
tyrknesku. íslenskar bókmenntir voru kynntar
á norrænni menningarhátíð á Spáni á síðasta
ári. í haust verða þær í brennidepli á árlegri
menningarhátíð í Normandí. Á næsta ári verð-
ur sérstök norræn bókmenntakynning í Þýska-
landi en þar í landi hafa norrænar bókmennt-
ir lengi notið vinsælda. íslenskir rithöfundar
koma fram á þessum hátíðum og víða annars
staðar erlendis, lesa úr verkum sínum og
ræða við áheyrendur.
Bókmenntakynningarstofa
Bókmenntakynningarsjóður hefur starfað
um árabil. Er meginhlutverk hans að kynna
íslenskar bókmenntir erlendis í þeim tilgangi
að íslensk skáidverk verði gefin út á erlendum
málum í bókarformi, birt í tímaritum og flutt
í leikhúsum, útvarpi og sjónvarpi. Tekjur sjóðs-
ins hafa einkum verið fjárveitingar í fjárlög-
um. Stjórn hans er skipuð tveimur fulltrúum
sem tilnefndir eru af Rithöfundasambandinu
og formanni sem menntamálaráðherra skipar
án tilnefningar.
Af þeim undirtektum sem íslenskar samtíma-
bókmenntir hafa hlotið erlendis er ljóst að þær
eiga ekki síður erindi við aðrar þjóðir en forn-
sögumar. Nýlega hafa orðið miklar umræður
um kynningu á íslenskum bókmenntum erlend-
is, ekki síst meðal rithöfunda, enda hefur ríkt
óánægja með hversu litlu Bókmenntakynning-
arsjóður hefur áorkað, íjárveitingar til hans
verið litlar og enginn sérstakur starfsmaður
annast verkefni hans. Er gjaman bent á að
áhugi á finnskum, sænskum, norskum og
dönskum bókmenntum hafi stóraukist erlendis
eftir að markviss kynning á þeim var hafin.
Raddir hafa verið uppi um að koma á fót upp-
lýsingamiðstöð fyrir íslenskar bókmenntir að
dæmi grannþjóðanna. Yrði hún rekin með
stuðningi hins opinbera, bókaútgefenda og rit-
höfundasamtaka. Hlutverk hennar yrði m.a.
að gefa upplýsingar um íslenska bókaútgáfu,
halda skrá yfir þýðingar á íslenskum bókmennt-
um, veita þýðingastyrki, skipuleggja heimsókn-
ir íslenskra rithöfunda til annarra landa til að
kynna verk sín og gangast fyrir þýðendafund-
ERLENDIS
Nýlega hafa orðið miklar umræður um kynningu á
íslenskum bókmenntum erlendis, enda hefur ríkt
óánægja meó hversu litlu Bókmenntakynningarsjóó-
ur hefur áorkaó. Til aó efla kynninguna segir ULFAR
BRAGASON aó þaó þurfi m.a. aó styrkja þýóingar
á íslenskum bókmenntum á erlend mál og kynna
betur samhengið í íslenskum bókmenntum.
um. Féllu verkefni Bókmenntakynningarsjóðs
undir þessa nýju stofnun.
Þess ber þó að minnast að ekki er víst að
þær bókmenntir sem falla íslendingum í geð
hljóti hljómgrunn erlendis. Vegna tungumálsins
eru bókmenntir háðari því menningarumhverfi
sem þær eru sprottnar úr en t.d. myndlist og
tónlist. íslenskar bókmenntir byggjast auk þess
miklu fremur á hefð en aðrar listgreinar hér
á landi. í annan stað er nauðsynlegt að hyggja
jafnt að dreifingu þýðinganna og útgáfu á
þeim. Oft hafa ágætar þýðingar náð til fárra
þar sem bókaforlagið, sem gaf þær út, hafði
ekki bolmagn til að annast auglýsingu, kynn-
ingu og dreifingu á þeim. í þriðja lagi þarf að
vanda mjög til þýðinga enda er illa þýtt skáld-
verk til lítils framdráttar fyrir íslenskar bók-
menntir erlendis.
Þýdendur
í raun veltur öll kynning á íslenskum bók-
menntum í öðrum löndum á að til sé hópur
góðra þýðenda sem hafa áhuga á og tök á
að þýða úr íslensku. Góður þýðandi þarf að
hafa bæði vald á eigin máli og málinu sem
þýtt er úr, hafa næman bókmenntaskilning
og kunna skil á sögu 'ands og þjóðar þar sem
bókmenntimar hafa verið samdar.
íslenskunám er alltaf undanfari góðra þýð-
inga. íslenskukennsla fyrir útlendinga bæði
við Háskóla íslands og við háskóla erlendis
hefur átt dijúgan þátt í að undirbúa þýðendur
til starfa. Ekki er síður mikilvægt að margir
útlendingar hafa fengið áhuga á íslandi og
íslenskri samtímamenningu eftir að hafa
íslendingasögurnar koma út á ensku í
haust á vegum Bókaútgáfu Leifs Eiríksson-
ar. Nýiega bárust fregnir af því aö Njáls
saga hefði komið út á tyrknesku.
stundað nám í fornbókmenntum erlendis eða
kynnst þeim í þýðingum.
Mikilvægt er að styðja við bakið á þeim sem
hafa lagt stund á þýðingar úr íslensku með
góðum árangri. Bókmenntakynningarsjóður og
Stofnun Sigurðar Nordals gengust fyrir þýð-
endaþingi árið 1991. Til þingsins var boðið
sextán þýðendum íslenskra bókmennta frá tíu
löndum. Dagskrá þingsins var fjölbreytt og
stefnt annars vegar að því að fræða gestina
um íslenskt mál, bókmenntir og samfélag á
líðandi stund og hins vegar að ræða með þeim
um vandamál við þýðingar úr íslensku og út-
gáfu á íslenskum bókmenntum erlendis. Þá var
þýðendunum gefið tækifæri til að hitta rithöf-
unda, bókaútgefendur og fræðimenn í íslensk-
um fræðum. Voru þýðendumir sammála um
gildi slíkra þinga fyrir þýðingastarfið og þyrfti
að efna til þýðendaþings sem fyrst aftur.
Því miður eiga þýðendur úr íslensku lítinn
kost á styrkjum til að dveljast hér á landi.
Þeim stendur þó til boða að sækja um Snorra-
styrki, sem Stofnun Sigurðar Nordals hefur
umsjón með og veittir em árlega erlendum
rithöfundum, þýðendum og fræðimönnum á
sviðum íslenskra fræða til þriggja mánaða
dvalar hér á landi. Því miður hafa fjárveiting-
ar til styrkjanna verið svo knappar að oftast
hefur aðeins verið unnt að veita tvo styrki á
ári. Styrkirnir hafa nú verið veittir fjórum
sinnum. Af tíu styrkþegum hafa átta fengist
við þýðingar úr íslensku að nokkru marki
þótt það hafi ekki verið aðalstarf þeirra.
Þá hefur Stofnun Sigurðar Nordals hýst
þýðendur í fræðimannsíbúð stofnunarinnar
endurgjaldslaust eða gegn vægu gjaldi til að
auðvelda þeim íslandsdvöl. Þýðendum mun
einnig gefast kostur á að njóta dvalar í Snorra-
stofu í Reykholti í Borgarfirði þegar bókasafn
og fræðimannsíbúð verða tekin þar í notkun.
Samhengió i islenskum bókmennlum
í viðtali, sem birtist í danska blaðinu Politi-
ken fyrir skömmu, nefndu sænski rithöfundur-
inn Per Olav Enquist og dönsk stallsystir hans,
Susanne Brogger, íslendingasögurnar meðal
helstu áhifavalda verka sinna. Fombókmennt-
imar eru að sönnu helsta framlag íslendinga
til heimsbókmenntanna og forsenda íslenskra
samtíðarbókmennta. í Þjóðhátíðarnefnd 50
ára lýðveldis á íslandi kom fram sú hugmynd
að í tilefni þjóðhátiðarárs yrði hafin útgáfa á
íslenskum öndvegisritum í enskum þýðingum
í ritröð undir nafninu Icelandic Classics. Því
miður hefur enn ekki orðið af því að ritröð-
inni væri hleypt af stokkunum en jafnframt
því að styrkja þýðingar á íslenskum bókmennt-
um á erlend mál er nauðsynlegt að kynna
betur en nú samhengið í íslenskum bókmennt-
um fyrir útlendingum.
Það skiptir meginmáli, hvort sem upplýs-
ingamiðstöð íslenskra bókmennta verður kom-
ið á fót eða kynning á íslenskum bókmenntum
erlendis efld á annan hátt, að þeir sem verða
í forsvari hafi skilning á að nota þekkingu
útlendinga á fornbókmenntum okkar til fram-
dráttar fyrir samtímabókmenntirnar. Ekki er
síður mikilvægt að þeir skilji að efling íslensku-
kennslu fyrir útlendinga er ein af meginfor-
sendunum fyrir því að hæfir þýðendur fáist
við að þýða íslenskar bókmenntir á erlendar
tungur.
12 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 29. JÚNÍ 1996