Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1997, Síða 12

EITT ANDARTAK
I
i
I
i
i
I
2
!
4
I
í
f
i
i
p
fl
SMÁSAGA EFTIR
LAILA STIEN
Þóra Elfa Björnsson þýddi.
Eg sat við gluggann og
leiðrétti stærðfræði-
verkefni þegar ég sá
hana koma. Hún fór
hratt yfir ísilagða
ána. Nýsnævið rauk
og hár hennar blakti.
Uti voru tuttugu
gráður frost eða þar um bil. Ekki
svo kalt að hún hefði sett á sig
húfu. Undir melnum hallaði hún
á skakk og ók snjósleðanum ská-
hallt upp brattan sneiðinginn. Svo
þaut hún áfram yfir túnið og snar-
stoppaði við húströppurnar. Hún
beygði sig fram og burstaði snjó-
inn úr hárinu áður en hún gekk
inn. Ég kinkaði kolli til hennar
gegnum gluggann en hún sinnti
því ekki. Brátt stóð hún í dyrun-
um. Andstutt. Eitthvað í augunum
sem ég hafði ekki séð fyrr. Eitt-
hvað stirðnað. Samt flögrandi.
Hún virtist ringluð.
— Komdu inn, sagði ég.
Hún stóð kyrr.
— Komdu inn og sestu.
Ég stóð upp frá skrifborðinu,
fór að sóffanum og settist.
Hún fylgdi á eftir mér. Settist
i hægindastólinn, fremst eins og
hún ætlaði að stökkva fljótt á
fætur aftur. Það var ekki ætlunin
að trufla, sagði hún. Hún baðst
afsökunar. Ég sagði hvaða, hvaða,
fínt að fá smá hlé, viltu kaffi?
— Nei, neitakk,
Hún rótaði í vösunum á úlpunni en fann
ekki það sem hún leitaði aði.
— Reykja? spurði ég.
Hún brosti.
Ég rétti henni sígarettupakkann. Hendur
hennar titruðu þegar hún tók við honum.
Bjánalegt að koma svona og trufla,
muldraði hún, sat með pakkann í höndunum
eins og hún vissi ekki hvort hún ætti að
rétta mér hann aftur eða leggja hann á
borðið. Ég rétti fram höndina en um leið
lagði hún hann á borðið. Ég stóð upp og
sótti eldspýtustokk af arinhillunni. Sagði
að hún truflaði alls ekki, aldeilis ljómandi
að líta aðeins upp úr stritinu. Hvort hún
væri viss um að hún vildi ekki kaffi.
— M-m, alveg viss.
Hún leit í kringum sig. — Ágætis hús,
sagði hún, ofn og...
— Það er ekki sem verst, sagði ég.
Svo kom sagan.
Þeir höfðu komið með liðssöfnuð. Þrír
saman. Einn var uppskafningur að sunn-
an, hann sagði eiginlega ekki neitt. Eða
réttara sagt, hann sagði það sama allan
tímann: — Óþekktarormar, sagði hann,
óþekktarormar. Börn eru börn, ekki er
hægt að múlbinda þau þó opinberir emb-
ættismenn séu í heimsókn. Krakkarnir
höfðu leikið sér eins og þau voru vön, voru
hvorki betri né verri en gengur og gerist
á þessum aldri. En þessi var víst ekki van-
ur börnum.
Svo var það Geddan. Hann var líka frem-
ur fáorður. Sat bara og lét fara vel um sig.
Þetta á við hann, að traðka á sínu fólki.
Ekki svo að skilja að hann sé einn um það,
hann sýnir það bara svo greinilega. Glottir
breitt. Þess vegna fékk hann uppnefnið.
Það var Bláljósið sem hafði orð fyrir
þeim. 0g talaði mikið. Talaði þau alveg í
kútinn.
— Var lykillinn í?
— Nei, svaraði Jóhann.
— Hvar var hann þá?
— í jakkavasanum.
— í þínum jakkavasa?
— Nei.
- Hafðirðu fengið hann lánaðan?
— Ne-ei.
Bláljósið hrukkaði ennið, beið eftir frek-
ari útskýringu.
— Nei, stamaði Jóhann, við erum vanir
að taka ...
— Það er greinilegt, sagði fyrirliðinn, —
það var víst ekki faðir þinn sem var gripinn
í síðustu viku með tuttugu skrokka?
— Nei.
— Nei, ekki, ókey. Sorrí. En þú sóttir sem
sagt lykilinn í vasa Per Henriks og keyrðir
af stað?
— Já.
— Hvað varstu búinn að drekka mikið?
— Einn bjór.
— Það var ekki mjög sniðugt.
— Nei,.. .það var asnalegt.
— Það var heimskulegt, fjandinn hafi
það, heimskulegt. — Og af hveiju fórstu
ekki á þínum bíl?
— Hann var inni í skúr.
Bláljósið gapti svo skein í allar tannfyll-
ingar.
— Hver djöfullinn, heyrðuð þið þetta?
Heyrðuð þið þetta? gargaði hann og sló sér
á lær. Hinir tveir brostu og hristu höfuðið.
— Þú notar sem sagt bíl Per Henriks
þegar þú keyrir fullur, er það ekki? hélt
hann áfram.
— Ég var ekki fullur.
— Þú hafði neytt áfengis, það var lykt
af þér, það er heila málið. Hvar er Per
Henrik annars?
— Fór til flalla.
— Og þá er óhætt að taka bílinn hans, ha?
— Við erum erum nú mágar.
Þeir skiptust á augngotum. Sá að sunnan
dró upp pakka með löngum, þunnum sígar-
ettum úr yfírhöfninni. Kveikti sér í. Bláljós-
ið rétti fram höndina, fékk líka eina.
— Jæja, jæja. Synd með þennan fína bíl,
sagði hann og blés reyknum til lofts.
— Hvemig hefur hann bróðir þinn annars
ráð á að eiga svona rosalegan kagga, hélt
hann áfram. Þessu var beint til hennar.
Hún sat á kolli á miðju gólfi og reyndi að
hasta á börnin.
— Hann vinnur, sagði hún stuttaralega.
— Góð hugmynd, sagði Bláljósið og leit
á Jóhann. — Mjög góð hugmynd.
Krakkarnir stukku fram og aftur og
hringinn í kringum borðið. Gerðu allt sem
þau gátu til að vekja á sér athygli. Það var
víst bara sá að sunnan sem tók eftir þeim.
Hann reykti og stundi, stundi og reykti.
Þegar krakkarnir urðu háværir, ranghvolfdi
hann í sér augunum og leit til himins. Hún
hastaði á krakkana en þau létu sem þau
heyrðu það ekki. — Verið til friðs, öskraði
hún allt í einu.
Þau staðnæmdust og litu á hana. Svo
fóru þau að leika sér í dótakassanum sem
stóð rétt innan við dyrnar.
Sunnlendingurinn brosti. Hún fann að
hún roðnaði.
Bláljósið gekk hreint til verks: — Hvern-
ig stendur á því að þú tapaðir veginum
fyrst þú hafðir bara drukkið einn bjór?
— Ég tapaði honum ekki. Það kom hund-
ur á móti mér.
— Og þá misstirðu stjórn á bílnum?
— Nei.
— Nei?
— Ég beygði frá.
— Einmitt. Einmitt það, já. Þú stýrðir
sem sagt með fullri meðvitund beint inn í
yfirgefinn snjósleða og stórskemmdir bæði
hann og bílinn?
Jóhann svaraði ekki. Geddan sat og
stangaði úr tönnunum með eldspýtu. Sunn-
lendingurinn drap í sígarettunni í ösku-
bakkanum. Hann var fullur. Ætti að tæma
hann, hugsaði hún en kom sér ekki að því
að standa á fætur. Bláljósið talaði og tal-
aði. — Hvað hefðirðu gert ef það hefði set-
ið maður á sleðanum?
Geddan hætti að stanga úr tönnunum.
Bláljósið sem hafði allan tímann setið með
krosslagðar hendur lét nú hendurnar renna
hægt frameftir lærunum og hallaði sér
fram. Jafnvel krakkarnir hættu að rísla sér
og stóðu hreyfingarlaus um stund. Eins og
þau biðu Iíka.
— Skildirðu spurninguna. Á ég að endur-
taka hana?
Ekkert svar, bara örlítil axlalyfting.
— Veistu það ekki? Geturðu ekki svarað?
Bláljósið stundi og sneri sér að félögun-
um. — Andskotinn sjálfur, gaurinn er ekki
bara þjófur heldur lífshættulegur líka.
Hún sá að Jóhann skipti litum. Sá að
hann andaði þunglega, bringan reis og
hné. Hún reyndi að fanga augu hans en
tókst ekki. Hann leit ekki upp.
Á sömu mínútu fóru krakkarnir að ríf-
ast. Þau toguðust á um bíl. Einn af þeim
upptrekktu. Þau áttu marga slíka. Alveg
glás. Þeir trekkjast upp við það
að maður strýkur þeim aftur á
bak við gólfið nokkrum sinnum.
Svo sleppir maður þeim og þeir
þjóta fram á við. Þessi var sérstak-
ur, rauður, sem þau vildu bæði
fá. Annað hélt bílnum í hendi sér
hátt á lofti meðan hitt teygði sig
og skrækti: Minn, minn, þetta er
minn bíll.
Geddan breikkaði brosið. Sunn-
lendingurinn ranghvolfdi í sér
augunum svo um stund sást að-
eins í hvítuna. Bláljósið sat og
kinkaði kolli. Kinkaði og kinkaði.
Svo kom það.
— Það eru víst fleiri í þessu
húsi sem eiga bágt með að greina
mun á mínu og þínu. Já, snemma
beygist krókurinn ...
Það gerðist svo skyndilega.
Hún áttaði sig ekki almennilega
á því hvernig það gerðist. Allt í
einu lá hann bara. Það blæddi
undan öðru eyranu.
Geddan og sá að sunnan stóðu
sinn við hvora hlið Jóhanns og
héldu um handleggi hans. Beygðu
þá aftur og héldu með báðum
höndum. Jóhann stóð grafkyrr.
Hreyfði ekki einn fingur. Enginn
sagði orð. Allt var steinhljótt. Eina
hljóðið sem barst í gegnum þögn-
ina kom frá gólflnu undir glugga-
num. Hrímið á rúðunum þiðnaði.
Nú draup vatnið á gólfið. Litlir
dropar. Löng stuna barst frá Blá-
ljósinu. Og önnur til. Svo reisti
hann sig upp.
Hann hreyfði ekki mótmælum
þegar þeir tóku hann með sér.
Sunnanmaðurinn hafði farið út í
bíl og sótt handjám. Það var eng-
in þörf fyrir þau en þeir um það.
Hann yrði víst lengi. Svonalagað
er eitt það versta sem þeir geta haft á mann.
Hún hafði drepið í sígarettunni. Ég benti
á pakkann. Hún kinkaði kolli í þakklætis-
skyni og kveikti sér í annarri.
Ég spurði hvort hún hefði talað við hann.
— Nei.
— Hefurðu ekki hringt til hans?
— Ju-ú.
Svo létti hún á sér: Hún hafði fjórum
sinnum hringt til hans. Fyrsta skiptið hafði
hún lent á þægilegum manni en hún varð
svo ringluð þegar hann spurði hvert erindið
væri og hvort það væri áríðandi og hvort
hann gæti ekki bara fært honum skilaboð
að hún hafði hreinlega misst málið og lagt
á. Hin þrjú skiptin hafði hún lent á ruglud-
alli. Hann spurði líka hvað hún vildi, hvert
erindið væri. Hún sagðist bara ætla að
spjalla.
— Og hvað ætlið þið að spjalla um, spurði
hann, — um veðrið?
— Meðal annars, hafði hún svarað og var
nokkuð ánægð með svarið. En hann gekk
lengra. Stríddi henni. Sneri út úr öllu fyrir
henni. Að lokum gafst hún upp. Lagði á.
Næsta skiptið spurði hann hvort hún væri
farin að þrá manninn svona óskaplega,
hvort hún gæti ekki lifað án þess að heyra
rödd hans í fáeinar vikur. Hvort hún væri
virkilega svona skotin ennþá. Þriðja skiptið
lagði hún á um leið og hún heyrði röddina.
Hún varð að tala við hann, sagði hún.
Það var áríðandi. Það hafði komið bréf.
Hann hafði fengið staðfestingu á plássi á
logsuðunámskeiðið í Overtorneá. Þeir vildu
fá svar strax.
— Getur þú hringt?
-Ég?
-Já.
Hún leit ekki upp, sat og sveiflaði hend-
inni inn í reykinn. Hún titraði.
— Auðvitað, sagði ég.
Við stóðum upp og gengum fram í for-
stofu. Ég sló inn símanúmerið sem hún
hafði skrifað með kúlupenna í lófa sér.
Þeir svöruðu með það sama. Þetta er vegna
fanga, sagði ég. Konan hans þarf að koma
til hans áríðandi skilaboðum, væri hægt að
fá samband við hann.
— Andartak, var svarað, bíðið eitt andar-
tak.
12
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 31. MAÍ 1997