Lesbók Morgunblaðsins - 14.03.1998, Blaðsíða 20

TOFRAR DISNEY
Á LEIKSVIÐI
ÍLONDON
Einn þeirra söngleikja sem nú eru sýndir í London er
Beauty and the Beast, Fríða og Dýrið eða Yndisfríð og
Ofreskjan, hvað sem menn nú vilja kalla ævintýrið á
íslensku. RAGNHILDUR SVERRISDÓniR fór í Dominion
Theatre og lifði sig inn í ævintýraheim sem oftast er
frátekinn fyrir börn.
FRÍÐA, Julie-Alanah Brighten, les fyrir Dýrið, Alasdair Harvey.
INU sinni, í landi óralangt í
burtu, bjó ungur prins í fögrum
kastala. Hann hafði allt sem hug-
urinn girntist, en var spilltur, eig-
ingjarn og góðsemi átti hann
enga. Vetrarnótt eina bar gamla
betlikerlingu að kastalanum. Hún
bauð honum eina rós gegn því að
hann veitti henni skjól í nöpru vetrarveðrinu.
Prinsinum bauð við kerlingunni og vísaði
henni frá. Hún sagði honum að hann ætti ekki
að dæma fólk út frá útliti, því fegurðin byggi
hið innra. Hann lét sér ekki segjast og vísaði
henni enn frá. Þá breyttist hún í gullfallega
dís. Hann reyndi að biðja hana afsökunar, en
hún hafði þegar séð illskuna í hjarta hans, svo
það var um seinan. Hún gerði hann hræðileg-
an, dýrslegan og um leið lagði hún álög á
kastalann og alla íbúa hans.
Rósin, sem gamla konan hafði boðið prins-
inum, var töfrarós. Hún hélt fegurð sinni í
mörg ár. Ef prinsinum lærðist að elska ein-
hvem og ef einhver elskaði hann, áður en síð-
asta rósarblaðið félli, þá yrði álögunum aflétt.
Annars yrði hann í dýrslíki til eilífðar.
Alögin lögðust á þjónustulið kastalans, sem
smám saman breyttust í hluti, ketil, kerta-
stjaka, gólfklukku, diska, stundaglas, hnífa-
pör og svo mætti lengi telja.
A meðan gestir Dominion Theatre við
Tottenham Court Road koma sér fyrir leikur
hljómsveit leikhússins nokkur lög. Tjaldið er
dregið fyrir, en á það er varpað grófteiknaðri
vangamynd „Dýrsins", sem heldur á rauðri
rós. Eitt rósarblaðið er að svífa til jarðar.
Teiknimyndin „söngleikur órsins"
Uppsetningin í Dominion Theatre er ættuð
frá Disney í Bandaríkjunum. Fyrirtækið
sendi frá sér teiknimyndina Beauty and the
Beast árið 1991 sem náði miklum vinsældum
um allan heim. Gagnrýnandi New York Times
komst svo að orði, að besti söngleikur ársins
væri án efa Beauty and the Beast og hann
harmaði það eitt að hann hefði ekki verið sett-
ur upp í leikhúsi á Broadwaý heldur í
Hollywood-mynd.
Nokkrum mánuðum síðar voru Disney-
menn farnir að velta fyrir sér hvort ekki
mætti færa teiknimyndina á leiksvið, enda
hafði lengi verið rætt um að Disney ætti að
hasla sér völl innan leikhússins. Stjómarfor-
maður Disney, Michael Eisner, ákvað að ráð-
ast skyldi í verkið, en auðvitað sáu menn fyrir
sér að erfitt gæti verið að færa atriði eins og
dans leirmuna og hnífapara yfir á leiksvið.
Tónlistin hafði hins vegar slegið í gegn og
m.a. fengið Oskarsverðlaun, enda voru höf-
undar laga og texta þeir Alan Menken og
Howard Ashman, sem höfðu meðal annars
vakið athygli fyrir lögin í Litlu hryllingsbúð-
inni og teiknimynd Disney um Litlu hafmeyj-
una.
Búningahönnuðurinn Ann Hould-Ward var
ráðin til að gera búninga og erfiðasta verkefni
hennar hlýtur að hafa verið að klæða alla
„hlutina" sem eru í álögum. Áhorfendur
máttu ekki velkjast í vafa um hvaða „hlutur"
vappaði um á sviðinu, en leikarar urðu að eiga
auðvelt með að athafna sig, hvort sem þeir
léku teketil eða kertastjaka.
Eftir margra mánaða þrotlausa vinnu töldu
starfsmenn Disney sig hafa fundið réttu leið-
ina til að koma þessu ævintýri á fjalirnar.
Handritshöfundurinn Linda Woolverton
breytti og jók við handritið að teiknimyndinni,
Alan Menken bætti við tónlistina og fékk
gamlan félaga sinn Tim Rice til að leggja sér
til texta, en báðir höfðu þeir fengið
Óskarsverðlaun fyrir tónlistina í teiknimynd-
inni um Aladdin. Rice hefur margoft komið
við sögu söngleikja, samdi meðal annars
handrit og söngtexta í Jesus Christ Superstar
og Evitu, en Andrew Lloyd Webber tónlist-
ina.
Svo þurfti alls konar brellumeistara, því
rósin þarf að missa blöð, gamla flökkukerling-
in að breytast í töfradís, prinsinn að breytast í
Dýrið og aftur í prins og svo mætti lengi telja.
Og hönnun á sviðsmynd var enginn leikur, því
í leikritinu er farið úr litlu sólríku þorpi að
skuggalegum kastala á einni svipstundu, eða
frá þorpskránni heim til Fríðu.
Áhorfendur heillaðir
Þegar tjaldið er loks dregið frá og ævintýr-
ið hefst standa fullorðnir áhorfendur sig
margoft að því að stara opnum munni á sviðið
og stynja upp einstaka „vá“. íslenskir kunn-
ingjar, sem höfðu séð sýninguna skömmu áð-
ur, sögðu að í fyrstu væri hún kannski svolítið
barnaleg, en svo hætti fólk að velta því fyrir
sér. Þetta er hárrétt, nema kannski að hún er
allan tímann „bai-naleg“ en það skiptir bara
alls engu máli. Ef það er barnalegt að njóta
fallegrar sýningar á borð við þessa, þá verður
bara svo að vera. Fullorðnu áhorfendurnir
voru gagnteknir og börn, sem voru mörg á
áhorfendapöllunum, ekki síður. Þau hafa þó
sjálfsagt verið ívið gagnrýnni en hinir full-
orðnu, enda líklegri til að kunna teiknimynd-
ina utan að, en miðað við svipinn á þeim og
upphrópanir gefur söngleikurinn teiknimynd-
inni ekkert eftir.
Leikmyndin er stórkostleg og lýsingin ekki
síðri. Disney tekst hið ómögulega, að flytja
áhorfendur á sannfærandi hátt úr einum
heimi í annan, úr sólinni á þorpstorginu í heit-
arlega baráttu góðs og ills á svölum kastalans
á meðan eldingar lýsa upp himininn.
Búningarnir eru frábærir, ráðskona prins-
ins vappar um í líki teketils og ýtir oftar en
ekki á undan sér teborði með syni sínum á, en
hann hefur breyst í bolla. Hvemig farið er að
því að hafa símalandi höfuð Bolla litla á borð-
inu er hulin ráðgáta, hluti af töfrunum. Þjónn-
inn er kertastjaki og kveikir og slekkur á
kertum sínum þegar honum hentar, stofu-
stúlkan er orðin að mikilli franskri dragkistu
og dregur úr skúffum sínum alls konar klæði.
Og svo er það allt leirtauið, eldhúsáhöld, pipar
og saltstaukar. Mesta „sjóið“ er þegar allir
þessir hlutir í álögum halda Fríðu veislu,
dansa og syngja. Það atriði var glæsilegt i
teiknimjmdinni, en að sjá þetta á leiksviði er
ótrúlegt.
Áhorfendur hljóta að velta því fyrir sér eft-
irá að eitthvað gangi nú á baksviðs svo allt
geti gengið upp á sviðinu. Það skiptir bara
engu máli á meðan sýningin stendur, hún er
töfraheimur út af fyrir sig. Auðvitað veit mað-
ur að einhver Hollywood-maskína lyftir Dýr-
inu í andarslitrunum upp í loftið, hringsnýr
því þar og breytir því í prins, en á meðan það
gerist trúir maður á töfrana.
Sýnd víða
um heim
Uppfærsla Disney á Beauty and the Beast
hefur verið sett upp í Chicago, New York og
Dallas í Bandaríkjunum, í Fukuoka og Tókýó í
Japan, í Mexíkóborg og London. Nýjasta verk-
efni Disney í leikhúsheiminum er Lion King,
eða Konungur ljónanna, en sá söngleikur var
frumsýndur á Broadway í nóvember á síðasta
ári. Það er erfitt að óséðu að ímynda sér þá
sögu á leiksviði, en Disney tókst ætlunarverkið
með Beauty and the Beast, svo það er ástæða
til að láta fyrirtækið njóta vafans. Og Disney
ætlar ekki að láta þar við sitja. Næsta verkefni
hefur þegar verið ákveðið, söngleikur eftir
Elton John og Tim Rice um Aidu.
HLUTIR í álögum
halda Fríðu
glæsilega veislu í
kastala Dýrsins.
Ljósmynd/Michael Le Poer Trench
r20 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/USTIR 14. MARZ1998