Lesbók Morgunblaðsins - 24.04.1999, Blaðsíða 10

HEIMSLISTASAF
Það hlýtur að vera hverjum næmum og forvitnum manni
viðburður að sæk :ja heim Louvre safnið í París, Og fyrir
sanna unnendur listasögunnar má það vera líkast því
að ganga i inn í æðsta helgidóm hennar. í seinni grein
sinni hermir BRAGI ÁSGEIRSSON fleira af safninu i íal-
mennu yfirliti og Ijósi margra heimsókna sinna í þetta
mikla musteri sjóntauganna fyrri hluta vetrar.
EGAR ég lít til baka skil ég ekki
hve það tók mig langan tíma að
nálgast Louvre eftir endurnýj-
unina. Gamla safnið sem ég
kunni vel að meta hafði ég skoð-
að nokkrum sinnum, fyrst vorið
1952, og var fullur eftirvænting-
ar að nálgast hin miklu umskipti
sem svo mikið orð fór af. Minna en ár var frá
vígslu Richelieu álmunnar er ég fékk inni í
Kjarvalsstofu sumarið 1989, en áræddi þó
aldrei að leggja í safnið og voru hinar miklu
biðraðirnar helsta orsökin, einnig hugðist ég
koma fljótlega aftur á heppilegri tíma gagn-
gert til að skoða það. Af biðröðum þarf ég
minnstar áhyggjur að hafa, en kann mig ein-
faldlega ekki of vel í margmenni við alvarlega
skoðun listaverka. Tímann notaði ég hins veg-
ar helst til að einbeita mér að því sem ég hafði
áður farið á mis við í heimsborginni í hinum
mörgu og alltof stuttu viðdvölum mínum í ár-
anna rás. En nú sé ég að ótti minn var að
stórum hluta til ógrundaður í ljósi víðáttanna
innan veggja safnsins, og því til viðbótar
dreifíst mannfjöldinn í þá veru um salina að
alltaf eru einhverjar afmarkaðar álmur og
kimar þar sem lítið er um að vera, þrátt fyrir
að vægi þeirra sé síst minna en margs annars
þangað sem straumur múgsins liggur. Þá
hafa menn verið svo klókir að dreifa helstu
dýrgripunum á þann veg um hina miklu bygg-
ingu, að nokkum veginn jöfn sókn er inn í
höfuðálmurnar þrjár, Richelieu, Sully og Den-
on. Svo virðast gestimir mun þroskaðari en
fyrrum og áhugasvið þeirra breiðara, sem
hlýtur að vera bein afleiðing myndvæðingar
og upplýsingaflæðis síðustu áratuga, sem
stöðugt hleður á sig og ekki sér fyrir endann
á. Loks er ástæðan fyrir biðröðunum öðm
fremur sú að það tekur tíma að hleypa fólki
inn, skoða og gegnumlýsa töskur þess líkt og
gert er á flughöfnum, en annars ganga hlut-
irnir vel og hratt fyrir sig.
Þegar farið er langa ganginn frá Palais
Royal neðanjarðarstöðinni og helgidómurinn
í sjónmáli, er inngangurinn í aðalveitingabúð-
ina sem hlykkjast langa leið til hægri handar,
og þar geta gestir fengið allt frá kaffí og
frönskum pönnukökum ásamt fjölþættu með-
læti öðm, til skyndifæðis og dýrindis sæl-
keramáltíða. Er óhætt að gefa bæði matnum
og þjónustunni hæstu einkunn, auk þess að
verðið er við allra hæfi. Til viðbótar stóm al-
mennu veitingabúðinni er önnur minni undir
Píramíðanum á fyrstu hæð inni í safninu þar
sem áherslan er lögð á suðvesturfranska eld-
húsið, ennfremur litlir og notalegir kaffibarir
hér og hvar en jafnframt til muna dýrari, og
þar sá ég felmtri lostið fólk gera athuga-
semdir við reikningana. Og í hringekjunni
svonefndu er skyndibitastaður þar sem má fá
rétti frá 12 þjóðlöndum. Þetta allt er mikil-
vægt að upplýsa því ekki dugir minna en all-
ur dagurinn til að fá nasjón af safninu og þá
skiptir öllu að vera í góðu formi, hvfla sig og
huga reglulega að kraftmiklu eldsneyti í
skrokkinn. Frá palli veitingabúðarinnar
gengur rafstigi niður og þá fer gesturinn að
nálgast móttökuhöllina stóm og hringform-
uðu, en fyrst fer hann fram hjá fjölda lúx-
usverzlana sem höndla með tízku-, skartgripi
og hágæðavöm í hönnun, auk úrvals mat-
vöm, allt í gæsalifur og styrjuhrogn. Einnig
er inngengt í bílastæði sem rúmar 620 bfla og
80 stórar rútur, og þar em fjórir salir fyrir
almennar sýningar og hinar aðskiljanlegustu
kynningar. I stærsta salnum er gólf sem á
skömmum tíma er hægt að breyta í tröppur/
sæti fyrir 1500 gesti með leiksviði í miðju, og
er það notað nærri 60 sinnum á ári fyrir sýn-
ingar stóm tízkuhúsanna og mæta þá allt að
2000 blaðamenn víðs vegar að úr heiminum.
Minni salimir rúma 1000, 700 og 500 gesti og
þar eru einnig kynningar, ráðstefnur og
veislur, lyktir þeirra og hápunktur er iðulega
skoðunarferð á valda staði í safninu og rakst
ég á slíka prúðbúna hópa á kvöldferðum mín-
um, en safnið er opið til 21.45 mánudaga og
miðvikudaga. Einnig eru þar minjagripa-
verzlanir sem selja frá póstkortum, eftir-
prentunum og veggspjöldum upp í skart og
dýrar afsteypur af fornum höggmyndum, að
ógleymdum stungum eftir málverkum eins og
þeim sem fyrrum runnu úr verkstæði Col-
berts.
í móttökuhöllinni liggur frammi ókeypis af-
langur uppdráttur af öllum deildum safnsins
ásamt hagnýtum leiðbeiningum á mörgum
tungumálum og þarf ekki að fara mörgum
orðum um hvílíkt þarfaþing hann er. Skyn-
samlegast er að setjast niður og gaumgæfa
upplýsingamar vel og vandlega og ákveða
þamæst hvað helst skuli skoða, sem auðvitað
fer eftir óskum hvers og eins, allt flan og ógát
býður ruglingi heim og að dýrmætur tími fari
til spillis. Safnið í heild er of stór skammtur á
einum degi fyrir þjálfuðustu safnarottur hvað
þá almenna gesti, en þeim sem vilja skoða það
vel og gaumgæfílega er ráðlagt að fara hratt
yfír og fá tæmandi yfirlit yfír það á fyrsta
degi, taka svo hverja deild fyrir sig í áföngum.
Rafstigar liggja upp í álmurnar þrjár, einnig
milli hæða og eins gott að nota þá sem og lyft-
ur þar sem þær finnast, því steintröppumar
gömlu og voldugu sem ókunnugum hættir til
að villast í, eru þungar, kaldar og erfíðar, nóg
reynir á fætuma samt. Þá er séð fyrir því að
hreyfihindraðir komist á milli hæða í sérhönn-
uðum lyftum.
Vel er hugað að ljósi og lofti, og verkunum í
þá vem deilt á byggingarnar að það henti
þeim sem best, þannig eru fomir viðkvæmir
textflar, bækur og handrit íslamskrar listar í
rökkvuðustu álmunni, og yfírmáta rík áhersla
lögð á réttan ljósgjafa og birtu á myndlistar:
verkin, jafnt náttúru- sem gervidagsljós. f
heilt ár var styrkleiki sólargeislanna mældur,
og með sérstökum útbúnaði sem hindraði
beint ljósflæði inn í salina, tókst að takmarka
birtustyrkleikann við 400 Lux yfir hásumarið
og á myrkum vetrardögum fer ósýnilegt
gerviljósakerfi í gang.
Eins og gestimir uppgötva strax og inn er
komið, er mikil áhersla lögð á öryggismálin,
þannig eru 400 myndbandaljósmyndavélar
innan dyra, ásamt reykskynjurum, vatnsúð-
urum og eldföstum hlerum, og viðbúnaði til
skyndibrottflutnings listaverka ef elds verður
vart. Samkvæmt fullyrðingu yfírmanns ör-
yggis- og bmnamála, væri það einungis
sprengja eða risaþota sem gætu orsakað um-
talverðar eyðleggingar á safninu, og í raun er
sá möguleiki öllu meiri höfuðverkur að fugl
sleppi inn og flygi beint á viðkvæmt málverk,
eða sýminnihald fugladrits skaðaði verðmætt
listaverk! Loftræstibúnaðurinn er góður í ný-
byggingunni, en var lengstum síðri í gömlu
álmunum einkum Denon, þar sem Mona Lisa
hangir, vemduð af rammgerðu gleri. Haft var
á orði, að fljóðið Gioconda hafði stundum átt í
vandræðum með brosið á heitum sumardög-
um, þegar túrhestastraumurinn var hvað yfir-
gengilegastur og svitakófíð mest, en ekki fann
ég fyrir öðm en að þar væri nú allt í góðu lagi
og brosið dularfulla á sínum stað. Það mun þó
trúlega rétt ályktað að hún brosi ekki til allra,
sumir greina ekki alveg strax þetta undir-
furðulega bros og svo er augnaráðið inn-
hverft, eitthvað handan tíma og rúms. Að-
dráttarafl málverksins er hins vegar svo mik-
ið að margur kemur aftur og aftur, og einn
góðan veðurdag opinberast þeim loks hinar
óræðu varahreyfingar, og hefur þetta ferli átt
sinn þátt í vinsældum þess.
PÍRAMÍÐI leoh Ming Pei gerir yfirbragð hinna gömlu og þungu bygginga til muna léttara, en sjálfi
ÍO LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 24. APRÍL 1999
+