Lesbók Morgunblaðsins - 19.06.1999, Blaðsíða 19

HEIMSFRÆGI LISTDANSKENNARINN DAVID HOWARD SÆKIR ÍSLAND HEIM
ÞOU NMÓÐU R EN
KRÖFUHARÐUR KENNARI
Hlátrasköll ómuðu úr
kennslustund Davids
Howards í Listdansskólan-
um milli þess sem hann
kallaði til nemenda og
klappaði taktinn. Það var
qreinilegt að hann haföi
gaman af kennslunni og
EYRÚN BALDURSDÓTTIR
kannaði hvað fleira ein-
kenndi þennan frægasta
listdanskennara heims.
✓
EG trúi að það hafí verið örlög
mín að verða ballettkennari,"
segir David. „Þegar ég var 29
ára hætti ég að dansa vegna
bakmeiðsla, þá vildi ég verða
hárgreiðslumaður og ætlaði alls
ekki að kenna.“ Hárgreiðslu-
starfið var hins vegar lítið betra
fyrir bakið og því byrjaði hann að kenna ball-
ett þrátt fyrir fyrri ásetning og segist aldrei
hafa séð eftir því.
David Howard hóf ungur að koma fram
fyrir áhorfendur. Hann tók þátt í söngleikja-
uppfærslum í London Palladium 16 ára gam-
all en ákvað um það leyti að snúa sér alfarið
að ballettdansi að áeggjan föður síns. Hann
var í 7 ár sólódansari í Konunglega ballettin-
um í London og dansaði einnig í Kanadíska
ballettinum svo fátt eitt sé nefnt.
Ferill hans sem kennara hófst árið 1966
þegar honum var boðið að kenna við Hark-
ness-ballettskólann í New York sem hann
síðar stýrði. I þeim sama skóla vai- Helgi
Tómasson við nám og að sögn Davids tókst
með þeim góð vinátta. David stofnaði einnig
sinn eigin skóla í New York sem hann rak
þar til fyrir þremur árum.
Sérstæðar
áherslur
„Ballettdans er gamalt listform sem hægt
er að nálgast á tvo vegu,“ segir David.
„Sumir kennarar leggja áherslu á það
hvernig ballett lítur út og kenna hann eins
og mynd en sjálfur skoða ég ballett einna
helst út frá hreyfifræði og samhæfingu lík-
amsvöðva. Líklega má segja að ég vinni á
breiðara sviði en aðrir kennarar," segir Da-
vid brosandi.
David hefur menntað sig í líffæra- og
hreyfífræði og kveður góðan listdans grund-
vallast á réttri líkamsbeitingu. „Oft er
ástæða meiðsla röng líkamsbeiting eða of
mikil endurtekning sömu hreyfinga. Eg
skoða hreyfimynstur ballettdansara og finn
út hvort þeir teygi of mikið, noti of mikið afl
eða beygi sig of djúpt. Líkaminn segir til
þegar eitthvað er að því þá bregst samhæf-
ingin og tímasetningin líka,“ segir David
sem sjálfur er veikur í fótum og þarf að sitja
á stól við kennsluna.
David mun vera snöggur að greina hvort
eitthvað hrjái listdansara og margir sem átt
hafa í meiðslum hafa leitað til hans. Hann
segist hafa meira gaman af endurhæfingu
en hefðbundinni danskennslu. „Mér finnst
gaman að leysa vandamál en dansarar verða
líka að vera tilbúnir að breyta um hreyfi-
mynstur og leggja mikið á sig ef þeir vilja
taka framförum. Sumir dansarar halda að
maður sé eins konar barnapía, vilja fá klapp
á bakið og vita að þeir standi sig vel en
mikil áhrif á mig. Hann var aldrei aðaldans-
ari og dó of snemma þannig að maður veit
aldrei hvort nafn hans hefði getað risið
hærra,“ segir David.
Hugarfar skiptir sköpum
Það sem veldur því að einn dansari nær
lengra en aðrir er samkvæmt vissu Davids
einbeiting og vilji. „Dansarar verða að hugsa
aðeins um eitt og stefna að settu marki ef
þær ætla að ná langt. Bestu listdansararnir
eru eins og íþróttamenn og gera allt sem
þarf að gera til að bæta sig. Auðvitað verða
þeir að hafa hæfileika og góða líkamsstöðu
en aðalatriðið er hugarfarið," segir David
ákveðið og bendir á að þeir reyni að halda
sér á toppnum eins lengi og mögulegt er.
Aðspurður hversu langan tíma dansferill
spanni kveður hann það misjafnt milli kynja.
„Eftir 35 ára aldurinn eru karlmenn vana-
lega hættir en auðvitað eiu til undantekn-
ingar. Baryshnikov er t.d. fimmtugur og enn
að, sem að mínu mati er of langur tími. Það v
er ekki eins áhugarvert að sjá fimmtugan
mann stökkva um sviðið, sama hversu góður
hann er. Hins vegar geta konur verið lengur
í ballett því þær geta breytt um hlutverk.
Þær þurfa ekki að stökkva um eins og strák-
arnir og geta klæðst síðum kjólum til að fela
aldursmerki á fótleggjunum,“ segir hann og
bendir á að sumstaðar finnist meira að segja
ballettdansarar yfir sextugu. „Þetta er eins
og í íþróttunum þar sem baráttan gegn
þyngdarlögmálinu verður harðari með
hverju ári eftir þrítugt.“
David kveður dansara oft verða betri í
leikrænni tjáningu með aldrinum þótt þeir
eigi erfiðara með að stökkva. „Það er svo
sorglegt að loksins þegar hugurinn er mót-
aður og fólk fai’ið að átta sig á aðalatriðun-
um þá bregst líkaminn," og hann segir
marga ballettdansara taka það mjög nærri
sér. Hann útskýrir að ballettdansari þurfi
öðrum þræði að vera leikari. „Danshöfundur
hefur alltaf eitthvað í huga, hvort sem það
er þyngdarleysi, fráhvarf eða örvænting og
það verða dansarar að geta túlkað,“ segir
David.
Hann bendir á að ballett sé ekki listform
fyrir útvalda þótt svo megi stundum virðast.
„Eg held að allir geti lært að meta ballett
enda eru birtingarform hans nú
til dags fjölbreytileg.
Forvitinn um island
„Eftir að ég kynntist Helga
Tómassyni hefur mig alltaf
langað til að koma til landsins,
ég ákvað því að slá til þegar
Orn Guðmundsson, skólastjóri
Listdansskólans, bað mig um að
koma hingað og kenna,“ segir
David. „Til allrar hamingju er
ég mjög upptekinn maður en til
að komast hingað varð ég að
stytta sumarfríið mitt. Ég vissi
lítið annað um landið en að hér
væri góð danshefð enda hafa
komið nokkrir hæfileikaríkir
dansarar héðan, til dæmis
Helgi, sem er stórkostlegur —
listamaður. í huganum hafði ég
undarlega mynd af Islandi sem stóðst ekki
þegar til kom,“ segir David hlæjandi.
David kenndi hér í fjóra daga og til hans
komu m.a. dansarar úr íslenska dansflokkn-
um. „Þeir dansarar sem ég hef unnið með
hér eru góðir og hafa fína einbeitingu.“
David hefur um þessar mundir í nógu að
snúast við að kenna listdans víðsvegar um
heiminn. „Mér finnst ég mjög lánsamur
maður að fá að ferðast og vinna um leið að
hugðarefnum mínum,“ segir David en á síð-
asta ári var hann á ferðalagi í 200 daga af
árinu. „Ég á margar góðar minningar frá ■>
kennslunni, til dæmis frá Mexíkó, Japan og
vissulega héðan líka,“ segir hann og bætir
við að hann vonist til að fá tækifæri til að
koma til íslands aftur.
fundið að þeim frægu dönsurum sem ég vinn
með, en raunin er að ég set meira út á þá
eftir því sem þeir eru færari,“ segir David
og er mikið niðri fyrir. „Maður verður sífellt
að finna þeim ögrun enda vilja þeir verða
betri. Þeir vilja ekki heyra að þeir séu góðir,
þeir vita það því annars hefðu þeir ekki náð
eins langt og raun ber vitni.“ David segir
þessa bestu dansara heims einnig hafa
kennt sér mjög mikið en eftirminnilegasti
dansari sem hann hefur starfað með er samt
ekki úr þeirra hópi. „Otrúlegasti dansari
sem ég hef unnið með var drengur nokkur í
Balley Theater sem hét Peter og dó 27 ára
gamall. Hann hafði ekki sérstaklega flottan
líkama en þegar hann dansaði skein gleði og
ást frá honum, hann var yndislegur og hafði
Morgunblaðið/Jim Smart
DAVID Howard útskýrir dansspor fyrir
íslenskum nemendum sínum.
kennsla gengur vitaskuld ekki þannig fyrir
sig. Það krefst mikils að vera listdansari og
þeir verða að vera tilbúnir að fórna ein-
hverju og breyta lífsstílnum," segir hann.
Þolinmæði
þrautir vinnur
Það sem góðan danskennara þarf að
prýða er að sögn Davids þolinmæði, ást og
getan til að segja sama hlutinn á milljón
mismunandi vegu. Hann þarf einnig að hafa
góða kímni- og sköpunargáfu og líka vel við
það sem hann er að gera. Sjálfur segist hann
hafa róast með árunum og orðið þolinmóðari
kennari en án þess að slaka á kröfunum.
„Ég legg mig fram við að gera hlutina vel og
þess vegna hef ég átt velgengni að fagna
sem ballettkennari,“ segir David sem auk
þess hefur gefið út kennsluefni á formi
myndbanda og geisladiska. „Ég hugsa sjald-
an út í að ég sé frægur kennari heldur skila
minni vinnu eftir bestu getu, ef ég er beðinn
um að koma aftur veit ég að ég hef staðið
mig vel,“ bætir hann við
David hefur kennt öllum helstu listdans-
stjörnum heims, s.s. Mikhail Baryshnikov,
Gelsey Kirkland, Cynthia Harvey, Rudolph
Nureyev, Sylvie Guillem, Katherine Healy,
Jennifer Golfand og Natalia Makarova.
„Fólk veltir því oft fyrir sér hvað ég geti
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 19. JÚNÍ 1999 19