Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1999, Blaðsíða 6

Der virtuelle Campus
Carnpusplatz
Horne ■ Hilfe ■ PublicChat
Morgunblaðið/Jim Smart
Hér sjáum við mynd úr lofti þar sem horft er niður á aðaltorg háskólans. Ef glöggt er gáð má sjá bláan rafgerving standa á torginu, en hann getur leitt mann um háskólasvæðið.
Vinstra megin á myndinni má sjá yfirlitsteikningu af háskólasvæðinu með hinum mismunandi einingum sýndarháskólans.
RAFHEIMARNIR gefa kost á að
hanna sýndarheima þar sem
setja má fram allt milli himins
og jarðar - frá stærðfræðilíkön-
um til tölvuleikja - á myndræn-
an hátt. Kóðinn sem notaður er
til að skrifa þrívíða heima er al-
gildur kóði sem heitir VRML
(Virtual Reality Modeling Language) og því
geta allir komist inn á þessi svæði, sama
hvaða tölvugerð er notuð. Inni á Netinu má
fínna fjölmörg samfélög eins og Cybertown
og Active Worlds þar sem fólk getur valið
um yfír 300 mismunandi heima, verslað í
sýndarkringlum, numið land, byggt hús og
ræktað garða, hitt fólk í formi rafgervinga,
boðið þvi í heimsókn og spjallað saman, eða
spilað leiki sem gerðir eru fyrir marga þátt-
takendur sem geta verið staðsettir hvar sem
er í mannheimum.
Þrívíðir sýndarheimar Netsins eru ekki
eingöngu leikvöllur tölvunörða og leikjaá-
hugamanna. Upplýsingasamfélög nútímans
krefjast að fólk sé í stöðugri endurmenntun
alla ævina. Hér koma rafheimarnir inn sem
góð staðsetning fyrir háskóla og aðrar
menntunarstofnanir þar sem fólk hefur ekki
alltaf kost á því að taka sér frí úr vinnu til að
sækja tíma í háskólum. í Evrópu hafa há-
skólamir gert sér grein fyrir nauðsyn endur-
menntunar og að sýndarveruleikinn sé
ákjósanlegur staður fyrir háskóla framtíðar-
innar. Sumum kann að þykja þetta óheillandi
tilhugsun en ef kostimir em skoðaðir þá sést
að þeir em mun fleiri og sterkari en gallam-
ir. Öll upplýsingaleit verður til dæmis mun
auðveldari, textar í stafrænu formi em aldrei
í útláni á bókasöfnum, svo að biðlistar, týnd-
ar bækur eða skjöl og önnur slík
taugastrekkjandi fyrirbæri falla úr sögunni.
Listasöfn hafa einnig tekið þrívíddartæknina
í sínar hendur og til era söfn þar sem hægt
er að brima um í sýndarheimum og skoða
verk eftir þekkta listamenn.
Arkitektinn Sigrún Guðjónsdóttir hefur
undanfarið staðið í smíðum á háskólasvæði
sex þýskra háskóla sem staðsettir verða á
sama háskólasvæðinu inni á rafheimum
Netsins. Sigrún stundaði nám í arkitektúr
við háskólann í Karlsruhe í Þýskalandi og
lokaverkefni hennar var að hanna, forrita og
setja upp háskólasvæði sem heitir ViKar
(Virtueller Hochschulverbund Karlsmhe) og
mun verða samstarfsverkefni háskólanna
sex, þar sem nemendur geta sótt tíma í öðr-
um skólum en þeim sem þeir em skráðir í.
Háskólinn sameinar krafta hinna háskólanna
og kemur fram sem eigin stofnun á Netinu.
Allt nám fer að sjálfsögðu fram í gegnum
tölvur og símalínur, kennarinn og samnem-
endur em í formi rafgervinga en að öðm
leyti er um hefðbundna háskólakennslu að
ræða.
En hversvegna að setja upp háskóla inni í
raíheimum? I Þýskalandi hafa háskólarnir
gert sér grein fyrir þeim breyttu kröfum
sem nútímasamfélög setja um símenntun í
öllum geimm mannlífsins. Stóm iðnfyrir-
tækin hafa verið afar hugfangin af verkefn-
um sem þessum og stjórnvöld hafa veitt mik-
ið fjármagn í þróunarvinnu á sýndarvera-
leikanum. Hagræðingin fyrir stóm fyrirtæk-
in - t.d. BMW og Mercedes Benz - er fólgin í
því að nú þurfa þau ekki lengur að senda
starfsmenn sína langar vegalengdir til að
ARKITEKT í
RAFHEIMUM
Þrívíddarhönnun í sýndarveruleikanum er nýtt svið
innan hönnunargeirans sem komið hefur fram á síðustu
árum. Rafheimar Netsins eru orðnir gífurlega stórir og
íbúar þeirra fjölmargir. ÞQRHALLUR MAGNUSSON
ræddi við Sigrúnu Guðjónsdóttur arkitekt en hún hefur
að undanförnu fengist við að hanna sýndarháskóla
sem starfræktur verður inni á Netinu.
Sigrún Guðjónsdóttir
sækja tíma í háskólum eða sjálf að halda
endurmenntunarnámskeið með tilheyrandi
kostnaði og fyrirhöfn. Nú geta þau sent
starfsmenn sína í vinnutímanum í háskóla til
að læra nýjustu tækni og vísindi og aukið
þekkingu og þarmeð hagsæld fyrirtækjanna.
Félagslegi þátturinn er einnig mikilvægur
en honum era gerð góð skil í þrívíðum heimi
sýndarháskólans. Fjamám í gegnum Netið
tíðkast í dag hjá háskólunum en þar er ekki
möguleiki að hitta samnemendur sína og
mynda tengsl við fólk með sama áhugasvið.
Hvað leiddi til þess að Sigrún fór að hanna
háskólasvæði með byggingum, torgum og
götum í þrívíðu rými rafheimanna?
„Fyrsta tilraun mín með arkitektúr á
Vefnum var í skólanum fyrir rúmum tveimur
árum þegar ég fékk hönnunarverkefni sem
átti að skila í formi heimasíðu. Þá fór ég að
fást við arkitektúr á Netinu með AutoCAD-
teikningum og þrívídd. Ég fór að hugsa um
hvernig maður gæti notað Netið og tölvur
fyrir arkitektúr almennt en var þó ekki farin
að stefna á þrívíddarhönnun á þeim tíma.
Eitt leiddi af öðru og ég fór að fást sífellt
meira við tölvur. Að lokum gerðist það að
mér var boðið að hanna þennan sýndarhá-
skóla sem lokaverkefni. I verkefninu fólst að
hanna sýndarheim sex háskóla á einu há-
skólasvæði, formgerð hans og útlit. Ég
kynnti mér hvernig staðið hafði verið að fjar-
námi hjá háskólunum og sá að það skorti á
félagslega þáttinn og því hafði ég hann í
huga er ég hannaði umhverfi háskólans.
Ég eyddi miklum tíma í að hugsa um
hvernig heimur þetta ætti að vera, því í raf-
heimum sleppum við að hugsa um svo margt
sem hefðbundinn arkitektúr þarf að fást við.
I rafheimum eru engin þyngdarlögmál, það
blæs hvorki né rignir og í raun gilda allt önn-
ur lögmál á öllum sviðum en í raunveruleik-
anum. Samt sem áður verður fólk að finna
sig í þessum heimum og skilja þá. Þessvegna
ákvað ég að nota götur, torg og einhverskon-
ar byggingar þó að þær séu stundum bara
línur eða - eins og í tilfelli fyrirlestrarý-
manna - hljómur. Ég ákvað að hafa heiminn
á einum fleti þó að möguleikinn á að hafa
hann á mörgum hæðum sé að sjálfsögðu fyr-
ir hendi. Allan tímann þurfti ég að passa mig
á að verða ekki of abstrakt og halda í raun-
veruleikatilfinninguna. Þannig notaði ég ekki
alla möguleika miðilsins. Ég stillti til dæmis
þyngdarlögmálið þannig að fólk er alltaf á
jörðunni en það er að sjálfsögðu ekki nauð-
synlegt. Það væri eflaust of framandi fyrir
fólk sem einungis ætlar sér í háskóla að
þurfa allt í einu að læra að fljúga um á milli
bygginga. Líklega myndi ég hanna heiminn
allt öðruvísi eftir þrjú ár, en það verður að
taka tillit til þess að í dag eru sýndarheimar
of framandi fyrir fólk og það tekur vissulega
tíma að læra lögmál nýs veruleika. Þeir sem
hafa verið mikið í tölvuleikjum eiga hinsveg-
ar ekki í neinum vandræðum með að skilja
þessa heima og hér er því um visst kynslóða-
bil að ræða.“ Arkitektúrinn á sér langa og
viðburðaríka sögu sem tengist listasögunni
og hugmyndaheimi samfélagsins almennt.
Eru straumar og stefnur í arkitektúr sýnd-
arheimanna?
„Nei, það er enginn einkennandi stíll fyrir
þessa heima. í raun og veru er um fullkomna
óreiðu að ræða. Þar sem almenningur á eftir
að hanna hús sín sjálfur, án hjálpar arki-
6 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 2. OKTÓBER 1999