Lesbók Morgunblaðsins - 16.10.1999, Blaðsíða 10

Forhlió veitingaálmunnar sem snýr að lóninu er að mestu úr gleri og jatóba-viði frá Brasilíu.
BLÁA LÓNIÐ
UMHVERFISMÓTUN OG ARKITEKTÚR f ILLAHRAUNI
Við Bláa lónið. Veitingaálma til vinstri, baðálma
UÓSMYNDIR OG TEXTI:
GÍSLI SIGURÐSSON
Bláa lónið er dæmi um manngerðan ferðamannastað
og náttúruundur sem menn hafa búið til. Nýju bygging-
arnar þar og umhverfismótunin öll eru til íyrirmyndar
og sæta tíðindum í íslenzkri byggingarlist síðari ára.
NÁTTÚRUPERLUR eins
og goshverir, heitar laug-
ar, fossar, jökullón og
ósnortin víðerni eru mikil
verðmæti í nútímanum og
landshlutar án slíkra
hlunninda eiga á hættu að
ferðamannastraumurinn
fari hjá garði. Að búa til náttúruundur hefur
ekki verið talið gerlegt, en hvað hefur komið í
ljós? Að það er að minnsta kosti til ein mark-
verð undantekning frá þeirri reglu: Bláa lón-
ið hjá virkjunarstað Hitaveitu Suðurnesja.
Það sem er þó enn merkilegra er, að það mikla
verðmæti sem ætla má að hafí orðið til þama,
hefur þjóðin eignast eins og hvern annan
happdrættisvinning. Það sem í fyrstu leit út
fyrir að verða til ama, varð sannkaliaður
happafengur: Heitur jarðsjór með þessum fal-
lega, bláa lit, dulmagnaðri fegurð og lækn-
ingamætti.
Afrennsli frá virkjuninni virtist í fyrstu ekki
vera annað en mengunarvandamál; kísill sem
flæddi út um allt hraun. Það var snjallræði að
mynda lón, en enginn vissi þá að þarna yrði
brátt vinsæll ferðamannastaður. Bláa lónið
var frumstætt í fyrstu; skemmtilega frum-
stætt fannst sumum, og leizt ekkert á blikuna
þegar kynnt var að nýtt blátt lón með boðlegri
nútíma aðstöðu mundi koma í stað hins upp-
runalega.
Nú þegar barnið er komið á koppinn og
hægt að virða fyrir sér arkitektúr og umhverf-
ismótun er ekki hægt annað en að fagna. Hér
hefur verið komið til móts við þá náttúruauð-
legð sem felst heitum jarðsjó í fallegu hrauni
með byggingum sem sem eru á borð við það
bezta í íslenzkri samtíma byggingarlist að við-
bættri umhverfismótun sem hlýtur að teljast
til fyrirmyndar. Virðing fyrir náttúrunni er
hvarvetna í fyrirrúmi. Nýja lónið er jafn eðli-
legur hluti hennar og áður var og þess hefur
verið gætt að byggingarnar gnæfi ekki yfír
umhverfið og séu í sátt við hraunið.
Illahraun, sem talið er að hafi runnið 1226,
er yngsta jarðmyndun á Reykjanesskaga.
Hraunið hefur myndað sjö metra háan kant og
verður náttúruleg fyiirstaða við lónið, sem
fyllir slakka norðan við hraunkantinn. Ofan af
hraunbrúninni er ævintýralegt að líta yfír lón-
ið, ekki sízt árla morguns, þegar gufan og
Göngubrýr liggja út ai
Hrauntröðin ser
1 O LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/USTIR 16. OKTÓBER 1999
4