Lesbók Morgunblaðsins - 29.01.2000, Blaðsíða 10

EFTIR SOFFÍU M. GÚSTAFSDÓTTUR
Tasmanía er suður af Ástralíu og ein syðsta byggð
í heiminum. Þar höfóu frumbyggjar búið einangraðir
um langan aldur, en þeim var útrýmt þegar eyjan
varð bresk fanganylenda og meðal fanganna var
Jörundur hundadaqakonungur. Greinarhöfundurinn
kom til Tasmaníu 1991 og átti þar heima um tíma.
Nú býr á eyjunni hálf milljón manna
í „ólýsanlegri náttúrufegurð".
EGAR ég var að alast upp við
sundin blá í Reykjavík á sjöunda
áratugnum, sat ég oft hugfangin
og horfði til hafs. Ég lét mig
dreyma um að feta í fótspor lang-
afa míns, sem var norskur skip-
stjóri á stóru skipi sem sigldi um
suðurhöf árum saman. Hann
dvaldist oft á tíðum langdvölum fjarri heimili
sínu, ömmu minnar, í litlu norsku sjávarþorpi,
en heimkomu hans var jafnan beðið með mikilli
eftirvæntingu, enda vitað, að þegar hann lagði
skipi sínu í heimahöfn, fylgdi jafnan ævintýra-
blær sem hann var vanur að miðla til heimilis-
manna og þorpsbúa sem þyrsti í fróðleik frá
ókunnugum heimi.
Sögur langafa míns fylgdu ömmu minni og
ég naut þeirra í æsku. I huga mér var virðulegi
maðurinn í hvíta einkennisbúningnum, tákn
ævintýranna. Sú saga sem var mér hvað eftir-
minnilegust úr sögusafni langafa míns sem
amma sagði mér, var um töfraeyjuna sem til-
heyrði Astralíu, þar sem ávextirnir uxu á trján-
um og regnskógamir teygðu sig til fannhvítra
stranda við safírbláan sæ. Þangað dreymdi
langafa minn um að flytja sig og fjölskyldu
sína, enda sagði hann eyjuna svo undurfagra að
ólýsanleg væri. Langafi minn sá þar tækifæri
til að kaupa stórt landsvæði, og hafði löngun til
að leggja undir sig eplarækt í stórum stíl og
hafði trú á að þar gæti fjölskyldan lifað afar
góðu lífi.
En ævintýramennskan var langömmu minni
ekki í blóð borin. Hún hafði áunnið sér virðing-
arsess innan samfélagsins og var virt fyrir
störf sín í þágu þeirra sem minna máttu sín.
Hún var alls ekki tilbúin til að leggja land undir
fót og sigla heiminn á enda og á vit hins ókunn-
uga, með ungar dætur sem áttu framtíðina fyr-
ir sér.
En amma mín og nafna, erfði ævintýra-
mennsku föður síns. Eftir að hafa trúlofast ein-
um efnilegum norskum piparsveini, að áeggjan
móður sínnar, stakk hún af frá öllu saman og
réð sig sem hjúkrunarkonu eitt sumar á Siglu-
firði. Þar kynntist hún síðan afa mínum og voru
örlög hennar ráðin upp frá því. Þau byggðu sér
hús við sundin blá og bjuggu þar til æviloka.
Forlögin eru stundum undarleg og oft á tíð-
um óútreiknanleg...
Tasmanía er 68.000 ferkílómetrar, eða um það
bll á stærð við írland. Þar er víða fjalllendi, en
einnig sléttlendi og regnskógar. Stór hluti
landsins er óbyggður og sum svæðí lítt könnuð.
Eftir að hafa ferðast um heiminn og dvalist
langdvölum erlendis, snéri ég heim til íslands,
mettuð af ævintýraþrá til fjarlægra landa, að
ég hélt.
Fyrir mér var Island orðið að ævintýri þar
sem hægt var að upplifa óbeislaða náttúru og
njóta sagnasjóðs fortíðarinnar.
Á köldum vetrardegi, þegar skammdegið lá
eins og svört slæða yfir Fróni, kom atvinnu-
tilboð sem ekki var hægt að neita frá Tasman-
íu.
Við gröf ömmu minnar fagnaði ég þessari til-
viljun og tækifæri til að upplifa draum langafa
míns að einhverju leyti, og taldi mér það nánast
skylt að pakka saman mínum veraldlegu eigum
og leggja land undir fót.
Fara heiminn á enda, frá eyjunni í norðri til
eyjunnar í suðri... pólanna í milli.
Lítið vissi ég um eyjuna Tasmaníu annað en
að þar væri mikla náttúrufegurð að finna, mér
var jafnframt kunnugt um óhugnanlega fortíð
hvíta mannsins sem stofnaði þar nýlendu fyrir
um það bil 150 árum.
Það ríkti vetur í Tasmaníu þann 13ánda dag
júlímánaðar þegar ég gekk niður landganginn
úr flugvél ástralska flugfélagsins Ansett Air-
lines, á Hobart-flugvelli.
Mér fannst ég vera komin á hjara veraldar, á
lítinn flugvöll umkringdan snævi þöktum fjöll-
um og grænu skóglendi þar sem fagrir haustlit-
ir stungu sér niður svo úr varð hið fegursta
málverk meistarans. Ég skalf úr kulda þar sem
ég stóð í vetrarsólinni og beið bílstjóra míns,
íklædd stuttbuxum og þreyttum gönguskóm
eftir frumskógarráp í hitastækju Indónesíu.
Kuldinn kom mér gjörsamlega á óvart, því
hjá svo mörgum var Astralíuímyndin sveipuð
heitri sól og sífelldu sumri. Ég heilsaði bílstjór-
anum með glamrandi kveðju. Hann brosti, og
virtist ekki hissa á að sjá fáklæddan og átta-
villtan „útlending" með spurningarmerki í and-
liti. „G’day mate“ sagði hann eins og ekkert
kæmi honum á óvart og bar pjönkur mínar í
fararskjótann, ástralskan Ford-pallbíl sem á
var tjóðraður fjárhundur, Blue healer, ástr-
alskt hundakyn, sem er í miklu eftirlæti hjá
þeim sem unna landi sínu og eiga kannski
nokkrar rollur upp á grín.
Flugvöllurinn er staðsettur skammt frá höf-
uðborginni Hobart. Ég gleymi því seint er við
keyrðum í gegnum borgina sem minnti helst á
„villta vestrið" með gömlum byggingum og
ruggustólum á hverri verönd. Garolar dúggur
rugguðu rólyndislega í höfninni í miðbæ Hob-
art og ég hafði aldrei séð annað eins safn af
fornbílum í umferð. Hafði ég kannski farið í
tímavél og horfið á vit fortíðarinnar? Það tók
ekki langan tíma að keyra í gegnum Hobart,
því hvergi var umferðarteppa né annað sem
truflaði för okkar og fyrr en varði vorum við
umlukt skógi með himinháum trjám. Kengúra
hljóp skyndilega fram á veginn og virtist bíl-
stjóranum hvergi bregða og fór að telja upp öll
dýrin sem finna mætti dauð í vegarkanti eftir
nóttina. Þau kæmu úr skóginum og blinduðust í
ljósum bílanna. Gangur lífsins. Ég var berg-
numin.
Bílstjórinn fræddi mig á að húsakostur minn
væri á syðsta hluta eyjarinnar og hló þegar
hann sagði að það væri jafnframt syðsta
byggða ból jarðarinnar og í um 40 mín. keyrslu
frá Hobart. Við tóku blómlegir dalir með eplat-
rjám eins langt og augað eygði. Við vorum
komin á eplasvæði Tasmaníu, þar sem hundruð
býla rækta epli til útflutnings og alls staðar sá
ég lítil skilti við veginn þar sem epli voru boðin
til sölu á 40 krónur kg. Mjólkurpallar eins og ég
Höfuóborgin Hobart er sunnarlega á eyjunni. Á myndinni sést yfir borgina af fjallinu Mt. Nelson. í Hob;
löglega spilavítið í Ástralíu opnað 1973.
Afurðir Tasmaníu eru margvíslegar. Þar er mikið framboð á sjáv-
arfangi, en landið gefur af sér margvíslega ávexti. Vínrækt er
þar, hunang og súkkulaði framleitt og hægt er að fá innlent
lambakjöt.
Nyrst á Tasmaníu eru þessi hvassbrýndu fjöll, Cradle Mountain.
Hér er einn þjóðgarðurinn og þar er ein vinsælasta gönguleiðin á
Tasmaníu.

Á norðvesturströnd Tasm-
anu skagar klettahöfði út í
hafið. Hann heitir The Nut
og þykir erfiður uppgöngu,
en hægt er að komast upp
með kláf. Undir höfðanum
stendur bærinn Stanley.
í Freycinet-þjóðgarðinum á aus
náttúrufegurð eins og myndin gef
lass-flóa, eru vins;
Launceston á norðurströnd
1 O LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 29. JANÚAR 2000
C