Lesbók Morgunblaðsins - 29.01.2000, Blaðsíða 13

REYKJAVIK - MENNINGARBORG EVROPU
HÁTÍÐ í TÓNUM
Opnunartónleikar Tónlist-
arhótíðar Tónskóldafé-
lags Islands og Reykjavík-
ur - menninggrborgar
Evrópu 2000 verða
haldnir í Borgarleikhús-
inu í kvöld kl. 20. Fram
koma Kammersveit
Reykjavíkur og gestir.
ORRI PÁLL ORMARSSON
forvitnaðist um tónleik-
ana, þar sem meðal ann-
ars verður frumflutt nýtt
verk eí+ir Hafliða Hal 1-
grímsson, og 1 látíðina
sem fer í hönd hjá Tón-
skóldafélaginu.
Kammersveit Reykjavlkur. Fremst fyrir miðju svidinu eru stjórnandinn, Guðmundur Óli Gunnarsson, og konsertmeistarinn, Rut Ingólfsdóttir.
FRÁ OG með deginum í dag er
Reykjavík virk sem ein af níu
menningarborgum Evrópu ár-
ið 2000. Mun þess sjá merki um
víðan völl fram eftir öllum degi
og í kvöld berst leikurinn í Borgarleikhúsið,
þar sem blásið verður formlega til þessarar
viðamestu menningarhátíðar Islandssögunn-
ar með tónleikum og ræðuhöldum.
Á tónleikunum koma fram Kammersveit
Reykjavíkur, undir stjórn Guðmundar Óla
Gunnarssonar, og gestir. Hefjast þeir á verki
eftir Atla Heimi Sveinsson, Á gleðistundu,
sem samið var fyrir Kammersveitina í tilefni
af vígslu Borgarleikhússins árið 1989. „Okk-
ur þótti við hæfi að hafa þessa skemmtitónlist
á efnisskránni, bæði vegna tengsla hennar
við Borgarleikhúsið og eins vegna þess að
þetta verður mikil gleðistund, upphaf menn-
ingarársins," segir Rut Ingólfsdóttir, kon-
sertmeistari Kammersveitar Reykjavíkur.
Þess má geta að Atli Heimir gerir ráð fyrir
notkun hljóð- og ljósakerfis leikhússins í
verkinu.
Að Gleðistundinni slepptri snýr Kammer-
sveitin sér að frumkvöðlunum í íslenskri tón-
sköpun.
Flutt verður strengjasveitarverkið Endur-
skin úr norðri eftir Jón Leifs. „Verkið er
samið árið 1952 og hefur ekki svo ég viti verið
flutt á tónleikum í áratugi. Hins vegar tók
Sinfóníuhljómsveit íslands það upp fyrir
geislaplötu í fyrra og hún er komin út. Verkið
var þó ekki spilað á tónleikum við það tæki-
færi,“ segir Rut.
Rví næst snýr sveitin sér að tveimur litlum
verkum fyrir strengjasveit eftir Helga Páls-
son, en þeir Jón Leifs voru einmitt jafnaldr-
ar, fæddir 1899. Annað verkið nefnist Prélu-
de og hitt Menuett í gömlum stíl. „Þetta eru
mjög falleg lítil verk, samin á milli 1930 og
1940,“ segir Rut.
Þórarinn Jónsson á einnig verk á efnis-
skránni, Lágnætti, lítið verk fyrir strengja-
sveit, og tvö sönglög, Ave María og Smala-
vísu eða Pastorale, þar sem Sigrún
Hjálmtýsdóttir, Diddú, sópransöngkona
kemur til liðs við hljóðfæraleikarana.
„Ég veit ekki til þess að þessi verk hafi
heyrst hér í áratugi. Þau eru til hjá Ríkisút-
varpinu í mjög gömlum upptökum með Sin-
fóníuhljómsveit Islands, sennilega frá því á
sjötta áratugnum, en þau hafa ekki verið flutt
á tónleikum mjög lengi. Sönglögin hafa að
vísu verið flutt með píanóundirleik en ekki í
þessari útgáfu,“ segir Rut.
Lokaverkið á tónleikunum er víólukonsert
Hafliða Hallgrímssonar, Ombra, sem frum-
fluttur var af Skosku kammersveitinni síðast-
liðið haust. Er þetta frumflutningur verksins
á íslandi.
„Ombra er samið fyrir norska víóluleikar-
ann Lars-Anders Tomter, mikinn virtúós, og
fékk sérstaklega fína dóma í Skotlandi. Það
kemur ekki á óvart, því verkið er frábært og
einleikshlutverkið alveg meiriháttar," segir
Rut.
Einleikarinn í Ombru, Þórann Ósk Marinós-
dóttir, tekur í sama streng: „Þetta er erfitt en
verðugt verkefni. Hafliði skrifar afskaplega
fallega tónlist. Hann er strengjaleikari sjálf-
ur og þess sér greinileg merki í konsertinum
- þótt hann sé erfiður er hann líka aðgengi-
legur, bæði fyrir flytjendur og hlustendur.“
Það leggst vel í Þórunni Ósk að feta í fót-
spor Tomters. „Hann er greinilega með mjög
stóra vinstri hönd,“ segir hún og hlær. „Ann-
ars hef ég ekki heyrt upptöku af frumflutn-
ingnum, þannig að ég veit ekki hvernig hann
lék þetta.“
Skyldi það vera betra eða verra?
„Það fer eftir ýmsu. Stundum er betra að
hafa heyrt verk leikið og stundum ekki. Haf-
liði er mjög nákvæmt tónskáld - veit upp á
hár hvað hann vill og fyrir vikið eru upp-
lýsingarnar í partítúrnum mjög nákvæmar,
bæði hvað varðar tempó og annað. Ef maður
fylgir þeim leiðbeiningum ætti maður því að
geta komið þessu til skila án þess að hafa
heyrt fyrri flutning."
Aukinheldur hefur Þórunn Ósk ráðfært sig
við tónskáldið símleiðis en Hafliði var ekki
væntanlegur til landsins fyrr en í gærkvöldi.
Þórunn Ósk lauk prófi frá Conservatorium
í Brussel árið 1996 og hefur starfað með Sin-
fóníuhljómsveit íslands í hálfan annan vetur.
Þar fyrir utan leikur hún kammertónlist og
„allt sem til fellur", eins og hún tekur til orða.
Og öllu stærri hlutverk en einleikur við þess-
ar aðstæður falla varla til? „Nei, það er rétt.
Þetta er stærsta tækifæri mitt hér heima til
þessa. Ég er Kammersveitinni afar þakklát,
ekki síst Rut Ingólfsdóttur, sem ég held að
hafi haft mest um þetta að segja.“
íslensk tónlist í 1OO ór
íslensk tónlist síðustu hundrað ára verður í
brennidepli á Tónlistarhátíð Tónskáldafélags
íslands, að sögn Kjartans Ólafssonar, for-
manns félagsins.
„Á þessari öld hafa flestar af merkustu
tónsmíðum Islendinga orðið til, tónsmíðar
sem í dag teljast einn viðamesti þáttur ís-
lenskrar tónlistarsögu. Með framlagi Tón-
skáldafélags íslands gefst kostur á að kynn-
ast íslenskri tónlist þessarar aldar og þeirri
þróun sem orðið hefur á öldinni,“ segir Kjart-
an.
Hátíðinni er skipt í þrjár tónleikaraðir og
stendur sú fyrsta fram í miðjan febrúar. Þar
verða flutt verk sem samin voru á fyrri hluta
aldarinnar, „verk sem hafa unnið sér sess í
hjarta Islendinga og flokkast ef til vill ekki
undir það sem kallað er „nútímatónlist““, að
því er fram kemur í máli Kjartans.
í þessari fyrstu tónleikaröð verða haldnir
einir hljómsveitartónleikar, þrennir kórtón-
leikar, þrennir einsöngstónleikar, orgeltón-
leikar og einir tónleikar með kammer- og ein-
leiksverkum.
Segir Kjartan það hafa komið mönnum á
óvart, þegar þeir fóru að skoða úrval tóns-
míða frá þessu tímabili, hve lítið var til af
kammerverkum. Einsöngs-, einleiks- og
stærri verk hafi verið meira áberandi. A
þessu kann hann enga einhlíta skýringu.
Önnur tónleikaröð tónlistarhátíðarinnar
hefst með setningu Listahátíðar í Reykjavík
hinn 20. maí og stendur fram í miðjan júní.
Þar verður flutt tónlist sem samin var um
miðbik aldarinnar og sérstök áhersla lögð á
verk sem hafa reynst stefnumótandi í ís-
lensku tónlistarlífi.
Þriðja og síðasta tónleikaröð Tónskáldafé-
lags íslands hefst í lok október og stendur
fram í miðjan nóvember. Þar verður lögð
áhersla á íslenska tónlist í lok aldarinnar,
einkum raf- og tölvutónlisþ, og flutt verk eftir
flest núlifandi tónskáld á Islandi.
Hátíðin leggst afar vel í Kjartan sem seg-
ir spennandi að skoða tónlistarsögu þjóðar-
innar, sem ekki er löng, í samhengi. „Auð-
vitað verður þetta aldrei tæmandi úttekt en
vonandi tekst okkur að draga fram helstu
línur.“
Á undan tónleikunum í kvöld verða flutt
ávörp þar sem koma við sögu Þórunn Sigurð-
ardóttir, stjórnandi menningarborgarinnar,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borgarstjóri,
Björn Bjarnason menntamálaráðherra og er-
lendir gestir.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS - MENNING/LISTIR 29. JANÚAR 2000 1 3