Tíminn - 22.01.1967, Blaðsíða 5

SUNNUDAGUR 22. janúar 1967
5
Útgefandl: FRAMSÓKNARlFLOKKURINN
Framkvsemdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjómar: Tómas Karlsson. Aug-
iýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrIfstofur 1 Eddu-
húsinu, simar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastrætl 1. Af.
greiðslusimi 12323. Auglýsingasfmi 19523. Aðrar skrifstofur,
síml 18300 Askriftargjald kr. 105.00 ð mán. innanlands. _ 1
lausasölu kr. 7.00 eint — Prentsnúðjan EDDA h. f.
Stórmerk tiUaga
Helga Bergs
ViSræður þeirra Helga Bergs og Jóhanns Hafsteins
um iðnaðarmál, sem fóru fram í sjónvarpinu í fyrra-
kvöld, voru á margan hátt athyglisverð r Ómögulegt
mun annað en að það hafi komið mörgum íðnrekanda til
að brosa, þegar Jóhann Hafstein vildi halda því fram, að
lánakjör iðnaðarins væri betri nú en í tíð vinstri stjórnar
innar og færði það til sönnunar, að útlán Iðnlánasjóðs
hefði orðið 2000% meiri seinustu fjögur árin en í tíð
vinstri stjórnarinnar. Iðnrekendur vita það manna bezt,
að lánsfjárskorturinn hefur aldrei kreppt meira að þeim
en nú. Aukning á lánum Iðnlánasjóðs bætir ekki nema
lítið upp, þann mikla raunverulega lánasamdrátt, er
iðnaðurinn hefur orðið fyrir á öðrum sviðum. Aukning
iðnlánasjóðslána stafar líka fyrst og fremst af því, að
iðnaðurinn sjálfur hefur skattlagt sig í þágu sjóðsins.
Af því, sem kom fram í umræðunum, var langsamlega
athyglisverðust sú tillaga Helga Bergs, að hlúti af gjald-
eyriseigninni yrði notaður til að auka vélvæðingu iðn-
aðarins og þannig yrði-tryggð bætt gjaldeyrisstaða í fram-
tíðinni. Annars er vissulega hætta á, að gjaldeyris-
sjóðurinn fari í vafasaman innflutning, eins og nú horfir.
Um þetta fórust Helga Bergs orð eitthvað á þessa leið:
— Það er komið í ljós, að gjaldeyriseignin er að rýrna,
viðskiptahallinn var á síðastliðnu ári á annað þúsund
millj. kr. Efnahagsstofnunin áætlar, að hann verði ekki
minni á þessu ári. Þetta verður ekki nema að nokkru
Ieyti jafnað með duldum greiðslum og lántökum, þótt
nokkrar séu. Með þessum hætti dugir gjaldeyriseignin
lítið. Áður en samkeppnisstaða atvinnuveganna versnar
meira og áður en hallar meira á ógæfuhlið með gjald-
eyriseignina, á að nota hluta af henhi til þess að afla
atvinnuvegunum og þá sérstaklega iðnaðinum bætts véla-
kosts og aukins tækniútbúnaðar og auka>-þannig afköst
og framleiðni þessara greina. Með því eina móti, er hægt
að stuðla að góðri gjaldeyrisafkomu í framtíðinni. að
framleiðsluhættirnir séu sem beztir og fullkomnastir. —
Hér er vissulega hreyft stórmerkri tillögn Gialdevris-
eignin verður að litlu gagni. ef hún eyðist fyrst og
fremst í það að flytja inn tertubotna og annan álíka varn-
ing. Hinsvegar getur hún orðið bióðinni t.il mikils ávinn-
ings, ef hún væri þegar notuð til að auka samkeppnis-
hæfni atvinnuveganna. Þannig myndi hún tryggja gjald-
eyrisstöðuna bezt í framtíðinni.
British Council
Menningartengsl íslands og Stóra-Bretlands standa á
gömlum merg. Þau eru mikils metin af báðum aðilum og
mun hvorugur óska að þau rofni né úr þeim dragi.
Brezka ríkisstjórnin hefur viðurkennt þetta með þeirri
starfsemi, er British Council hefur rekið hér á landi. Sú
starfsemi hefur í aðalatriðum verið tvíþætt, annars vegar
hefur íslenz'kum námsmönnum og vísindamönnum verið
veittir styrkir til náms og starfa í Bretlandi. hins vegar
hefur svo verið hér brezkur sendikennari, er m. a. hefur
kennt ensku vjg háskólann. Nú hefur brezka ríkisstjórn
in af fjárhagsástæðum ákveðið að hætta þessari starfsemi
hér. íslendingar harma þessa ákvörðun og vona, að hún
sé aðeins tímabundin. En um leið þakka þeir það, sem
gert hefur verið.
TÍMINN
IWalter Lippmann ritar um alþjóSamál:
Bandaríkin mega ekki fylgja
heimsveldisstefnu í Vietnam
Ferill Johnsons sem forseta spáir hinsvegar ekki góðu.
ÞEG-AR forsetinn ávarpaði
þingið í vikunni sem leið, kom
hann fram sem sorgbitinn og
samúðarfullur maður, sem
hefði tekið sér stöðu í Viet
nam og væri staðráðinn í að
þrauka áfram við það sem
hann hefði verið að gera hvað
sem það kostaði. En þessi fram
koma er blekkjandi þar sem
hún dregur fjöður yfir þá stað-
reynd, að forsetinn á einmitt
fyrir höndum að taka nýjar,
mikilvægar ákvarðanir.
Nýju ákvarðarnirnar, sem
taka þarf, byggjast’á líkunum
fyrir því, að hersveitir okkar
jj hafa komið í veg fyrir að ríkis-
i stjórnin í Saigon bíði ósigur
E fyrir óvinum sínum að norðan
S og sunnan. Hinir bjartsýnu
| meðal okkar halda fram, að
B vegna þessarar frammistöðu
okkar manna gagnvart óvin
unum, muni draga úr uppreisn
Viet Cong og Suður-Vietnöm-
um takast að koma á friði í
iandinu „með fastaher Suður
Vietnam, héraðshersveitum a
mannasveitum lögreglu Suður
Vietniam og baráttusveitum iög
reglunnar" eins og Lodge
sendiherra hefir komist að
orði.
Westmoreland hershöfðingi
eða Lodge sendiherra láta ekki
í Ijós það álit, að Suður-Viet-
nömum takizt að koma friði
á í Vietnam í skjótri svipan.
Þeir hafa í huga langt tíma-
bil skæruhernaðar og skemmci
arverka, eða allt að tíu árum.
Aðrir athugulir og fróðir
menn, sem gera vilja meira úr
mætti uppreisnaraflannia og
vanmætti ríkisstjórnarinnar í
Saigon, hafa trú á, að Banda-
ríkjaher verði að annast frið-
un landsins, ef híín eigi að
komast í framkvæmd á annað
borð.
HAFI þessir menn á réttu
að standa hlýtur forsetinn að
verða að taka mjög mikilvægar
og afdrifaríkar ákvtarðanjr. Þá
getur hann ekki látið sér nægja
að bíta á jaxlinn og þumbast
við það, sem hann hefir verið
að gera, eins og hann gaf í
skyn í ávárpi sínú til þingsins.
Hann verður þá að kveða á um
hvort sigra eigi og hemema
allt Suður-Vietniam, ekki að-
eins að veita iðnám gegn inn-
rásarmönnunum úr norðri
heldur og að. bæla niður bylt
inguna í suðri og stjórna ...id-
inu síðan, unz unnt verður að
efla þar nýja þjóðfélagsskipan.
Ef við tækjum að okkur
þetta hlutverk væri það sama
og að gerast áleitið herveldi
á meginlandi Asíu. hversu ó-
geðfelld sem þessi orð kUnna
að þykja. Þvi rniður er ferill
■Johnsons forseta slíkur síðan
hann var kjörinn til fo/seta,
Iað lítil ástæða er tii að gera
sér vonir um, að hann hafni
þessu hlutverki. Eisenhower,
Og Kennedy höfðu stofnað til
íhlutunar til aðstoðar innlend-
um öflum, en Johnson breytti
þessari íhlutun í bandariska
styrjöld árið 1965. Verði hann
samur við sig mun hann enn
i JOHNSON
auka á verkahring og markmið
bandaríska hersins á árinu,
1967.
Forsetinn heldur efalaust
fram, hryggur í bragði, að und-
an þessu verki ekki komizt.
Honum sé nauðugur einn kost-
ur að gera þétta, eigi hann
að efma skuldbindingar sínar
og heit og réttlæta fórn fali-
inna Bandaríkjamanna. Hant
mun stefna að því að sigra,
hernema, hreinsa og endur-
reisiá allt Suður-Vietnam.
ÞETTA er að mínu viti hið
ægilegasta,. sem ■ að höndum
gæti borið. Þá verður ekki að-
eins að taka til meðferðar hina
umdeildu spurningu hvort gera
eigi loftárásir á Hanoi og
Haiphong, til þess sctö' sigra í
srtíðum með því að greiða
Norður-Vietnam rothögg, held
ur annáð'' og • mkiiu méira
Leggi forsetinn út á heims
veldisbraufina, eins og fast er
lagt að honum að gera, eykst
styrjöldin enn að umfangi, og
enginn getur séð fyrir endann
á beirri útfærslu-
Ennfremur verður að hafa í
huga að til þess að bera ai
geran sigur, úr býtum, leggja
allt Suður-Vietnam undir sig
og friða það til fulls þarf á
að halda milljónum banda-
rískra hermanna um ófyrirsjá-
anlegan tíma, ig er varlega á
ætlað. Hvaða afleiðingar, sem
þetta kynni'að bafa fyrir banda
rísku þjóðina heima fyrir, þá
hlyti það að leiða til aukinnar
einangrunar hennar út< á við,
þar sem hún yrði talin ógna
heimsfriðinum.
Þetta hlyti einnig að valda
óeirðum í þeim löndum, sem
að Kína liggja, en Bandaríkja-
memn hafa tögl og hagldir í,
bæði hernaðarlega og efna-
hagslega. Við hljótum alveg ó-
hjákvæmilega að mæta mjög
aukinni andstöðu hvarvetna ef
við útnefnum okkur sjálfa
sem alvalda í Asíu og hefjum
sókn að því marki.
ER ekki um að ræða neina
aðra kosti sem samrýmast
hagsmunum okkar og heiðri?
Jú, auðvitað.
Horfurnar á þeirri hryllilegu
framvindu, sem ég lýsti hér
að ofan, eiga rætur að rekja
til eðlis styrjaldarinnar og
þeirrar staðreyndar, að upp-
reisnin í Vietnam heldur á-
fram, þó að hinar skipulegu
hersveitir okkar séu og verði
sigursælar. Astandið er nú með
þeim hætti, að ekkert tekst að
draga úr athöfnum skærulið-
anna ,enda þótt að þrátefli sé
hjá hinúm fjölmennu, skipu-
legu herjum.
f stað heimsveldisstefnunn-
ar eigum við kost á því að
halda öllu í horfinu og vera
reiðubúnir að semja. Þá efld-
um við og styrktum aðstöðu
okkar á þéim stöðum, sem við
höfum nú á valdi okkar, og
hvettum síðan Vietnama til að
komiazt að niðurstöðu um eða
gera út um örlög sín, í stað
þess að sigra og hernema !and-
ið allt.
Þetta er auðvitað megm-
kjarni Gavin-Ridgway-stefn
unnar, sem svo hefir verið
nefnd. Ár er liðið síðan að
Gavin hershöfðingi var kvadd-
ur til og lýsti sjónarmiðum
sínum. Mér virðist alveg efa-’
laust að tíminn og reynslan
hafi sannað, að þetta sé hin
eina, færa leið.
■ /'
í FYRSTA lagi mun al-
mennt viðurkennt uú orðið, að
bandaríski herinn verði ekki
með neihu móti hrakmn úr
stöðvum sínum.
í Öðru lagi hefir reynslan
leitt. í, ljós, að skuldbindingin
um að friða landið væri tröll-
aukin. Vel gæti svo farið, að
| gérsamlega ómögulegt reynd-
ist að standa við þáð heit.
í þriðja lagi er þess að gæta,
að flestir norðlenzku hershöfð
ingjanna, sem fastast fylkja
sér um Ky marskálk, störfuðu
í franska hernum þegar hann
háði styrjöld sína gegn lands-
mönnum í Vietnam. Þeir geta
því aldrej orðið leiðtogar þjóð
armnar. Þessir ævintýramenn
að norðan geta aldrei aflað sér
trausts almennings í suðri.
Eina vonin er við það bund-
in að halda hernaðarbækistöðv
um okkar og láta innanlands-
málin í Vietnam ganga sinn
gang, — Þetta er hvorki sama
og skyndiflótti né bið eftir hæg
fara ósigri. Stefnan felur
hvorki í sér svik né smán. Og
mér þætti fróðlegt að sjá ein-
hvem sýna fram á, að hún
þjóni ekki sönnum hagsmun-
um Bandaríkjanna.
1
I