Tíminn - 31.01.1967, Blaðsíða 5

I
ÞRIÐJUDAGUR 31. janúar 1967
TÍMINN
Útgefandi: FRAMSÖKNARIFLOKKURINN
Framkvsemdastjórt: Krlstján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og IndriOi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug.
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason. Ritstj.staifstofur l Kddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: BankastrseO 7. Af.
greiSslusími 12323. Auglýsingasimi 19323. Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr. 105.00 á mán. Innanlands. _ f
lausasölu kr. 7.00 eint — Prentsmiðjan EDDA h. f.
V egamálin
Það kom glögglega í ljós í viðræðum þeirra Halldórs
E. Sigurðssonar og Ingólfs Jónssonar, sem nýlega fóru
fram í útvarpinu, að mikil þörf er fyrir stóraukin fram-
lög til vegamála. Vegakerfið er raunverulega að brotna
niður vegna hinnar stórauknu umferðar. Ekkert nema
stóraukið átak í vegamálum getur afstýrt því öngþveiti,
sem hér er annars framundan.
Það er í samræmi við þetta. sem Framsókriarmenn
hafa á undanförnum þingum flutt frumvarp um sér-
staka breytingu á vegalögunum og flytja það enn á þessu
þingi. Rökstuðningur fyrir þessu frumvarpi er í höfuð-
atriðum þessi:
Verkefnin í vegamálum hrannast upp. Tala bifreiða
landsmanna hefur tvöfaldazt á, s.l. 10 árum, en álagið á
vegakerfið evkst enn meir, því að bílarnir þyngjast og
umferðarhraðinn eykst með ári hverju.
Undanfarin 30—40 ár hafa verið unnin stórvirki í
vegamálum landsins. Viðleitnin hefur miðazt við það
að tengja sem flest byggðarlög landsins akvegakerfinu,
þannig að bílfært yrði. Þessu verki hefur miðað vel
áfram, þó að enn sé mikið ógert. Þannig eru óbyggðir
langir kaflar af hringvegi um landið. ýmist alveg eftir
að gera þá bílfæra eða þeir eru aðeins ruddir. Nauð-
synlegt. er að ljúka þessu verki sem allra fyrst.
Nú stöndum við frammi fyrir alveg nýju verkefni í
vegamálum. Þar sem umferðin er orðin mest og hröð-
ust og farartækin þyngst, verður vegagerðin að miðast
við að' gera vegi. sem eru hagkvæmir fyrir umferð-
ina og fara vel með farartækin. Það eru ekki litlir þjóð-
félagslegir hagsmunir í húfi að takmarka slit og eyði-
leggingu á farartækjunum, þegar á það er litið, að
bifreiðar að verðmæti 5000—6000 milljónir króna eru
að staðaldri á ferðinni um vegakerfi landsins.
Með samþykkt vegalaganna viðurkenndi Alþingi til-
vist. þessa verkefnis. Þar er ákveðið, að þeir vegir, sem
gera má ráð fvrir að innan 10 ára fari um- vfir 1000
hílar á dag skuM teljast hraðbrautir og gerast með
varanlegu slitlasi Á hinn bóginn hefur Alþingi ekki séð
fvrir fé til þessara framkvæmda af samtímatekjum utan
10 milli. kr. sem ekki nægia fvrir vöxtum af því fé.
sem hogar er knmið í slíkar framkvæmdir
Víða erlendis þykir sjálfsagt að ríkistekjur af farar-
tækjum og rekstrarvörum þeirra renni til uppþyggingar
vegakerfisins. Þar til fyrir um það þil áratug var það
einni? svo hér á landi. að umferðartekjurnar og útgjöld-
in til vegamála vógu sait Fn siðan hefur æ meira af
þessu fé runnið til annarra þarfa ríkissjóðs.
Félag íslenzkra þifreiðaeigenda hefur látið reikna út,
að á árunum 1960—1964 hafi tekjurnar af umferðinni
numið 2046 milljónum króna, þar runnu til viðhalds
og byggingar vega 750 millj. kr., eða 37%, en til annarra
þarfa ríkissjóðs 1295| millj. kr., eða 63^.
Frv þetta gerri ráð fyrir því að nokkuð af því, sem
áður hefur runnið til annarra þarfa af þessum tekjum
ríkissjóðs. renni nú i vegasjóð Er uhi að ræða leyfis-
gialdið. sem áætlað er 170 millj kr. í fjárlögum þessa
árs Þegar sveitarfélögin hefðu fengið það. sem þeim
her samkvæmt 32 gr. vegalaga. vrðu þá eftir 145—150
miilj. kr., sem gert er ráð fyrir að rynnu eingöngu til
nvhyggingar þjóðvega..
Ef þetta frv. yrði að lögum. mundi það því skapa
möguleika til stóraukinna framkvæmda í vegamálum.
Jón Skaftason, alþingismaður:
Er ábyrgöartilfinningin
að sliga þá, blessaða?
Margir veiviljaðir menn hljóta
að komast við vegna þe'rrar
meðferSar, sem landsfeðurnir í
ráðherrastólunum hljóta af
hálfu stjómarandstæðinga á
þingl.
Þarna streytast þeir tímun
um saman við að stjórna mál-
efnum landsmanna af einstakri
ábyrgðartilfinningu, en árans
stjómarandstaðan reynir sí-
fellt að spilla fyrir með ein-
stöku ábyrgðarleysi og yfir-
boðum- Það er ekki von aS
vel fari, þegar þannig er stað-
ið að málunum og allt cr þetta
stjórnarandstæðingum að
kenna. Þeir eru óábyrgir.
Eitthvað á þessa ieið er sá
boðskapur, sem ríkisstjórnin og
stuðningslið hennar hefir bá
súnað út flest þau árin, sem
„Viðreisnar“ stjórnin hefir set
ið við völd eða talsvert á átt-
unda árið. Þessi er afsökun
flestra þeirra mistaka og er
hvergi gott ef rétt er. Ábyrgð-
arleysi er vont hjá stjórnarand
stöðu, hver sem hún er í það
og það skiptið. En hálfu verra
er það þó, cf ríkisstjórn og sá
meirihluti, er hana styður be't-
ir því, vegna þess, að þeirra er
valdið og aðstaðan til þess að
koma miklu í framkvæmd með
löggjöf og yfirráðum í meiri-
háttar stofnunum í stjórn-
kerfi okkar-
í dag lifa íslendingar við ein
kennilegt ástand. Mikil yfir-
borðsvelmegun ríkir og hefur
ríkt hjá stórum hluta þjóðarinn
ar, en sá grundvöllur, er þetta
byggist á virðist vera að gliðna.
Er hér átt við ástand undir-
stöðuatvinnuvega landsmanna,
sem í mörgum greinum stendur
á brauðfótum eftir margra ára
samfellda uppgripatíð til Iands
og sjávar og hagstæð viðskipta
kjör erlendis allt fram á síð-
ustu mánuði s- 1. árs.
Um þetta þarf ekki að deila,
þótt svo sé gert. Óyggjandi yf-
irlýsingar, stjórnarliða og stjórn
arandstæðinga, sem vel þekkja
til þess, sem þeir eru að segja,
sanna þetta ótvírætt- Má minna
á í því sambandi álit nefnd-
ar þingmanna allra flokka, er
Iýsti yfir, að grundvöllur fyrir
útgerð smærri báta en 120 smá
lestir, sé ekki til í dag svo og
samþykktir L.f.Ú- um sama
efni-
Alit nefndar, er rannsakaði
rekstur togaranna. Yfirlýsingar
samtaka hraðfrystihúseigenda,
margra forvígismanna iðnaðar-
ins t. d. Axel Kristjanssonar í
útvarpinu fyrir skemmstu, og
framámanna í landbúnaði,
Það mun samdóma álit all-
flestra, sem um þessi mál
hugsa, að orsakir þessa óheilla-
ástands undirstöðuatvinnuveg-
anna sé fyrst og fremst að
finna í þeirri óðaverðbólgu,
sem hér hefir verið mest allt
viðreisnartímabilið. Hvers
kyns tilkostnaðarhækkanir hafa
lilaðizt upp í framleiðslugrein-
unum, margar þannig tilkomnar
að rík'svaldið sjálft hefur geng
ið á undaji í óhóflegum skatta
álögum, sem vel má merkja á
því, að fjáriög yfirstandandi árs
eru 400—500% hærri en þau
voru 1958 og virðist þó varla
duga til að mæta útgjöldum rík
issjóðs!
En hefir ríkisstjórnin ekki
sýnt einbeitni og festu í að
hamla gegn vexti verðbólgu á
vdldatíma sínum, kann einliver
a« spyrja- Hefir hún ekki sýnt
ábyrðartilfinningu sína í verki
í þéim vanda?
Það er fróðlegt að rifja upp
nokkur atriði í þessum efnum-
Efnaliagsaðgerðir ríkisstjórn
arinnar í ársbyrjun 1960 voru
að allra dómi mjög róttækar
og gætti áhrifa þeirra víða. Þær
höfðu tvímælalaust kjaraskerð-
ingu í för með sér fyrir marga
launþega og meiri heldur en út-
reikningar sýndu. Launþeg-
'samtökin hreyfðu sig ekki allt
árið 1960 og langt fram á ár-
ið 1961, en á því ári kom til verk
falla víða og var samið norður
á Akureyri um sumarið 1961.
Voru það mjög hóflegir samn-
ingar pg í þeim ýmis nýmæli er
sýndu vilja samningsáðilja ril
þess að koma í veg fyrir, að
samningsgerg þessi yrði til
þess Hrinda af stað nýrri
verðbólguskriðu.
Ríkisstjórnin svaraði þessari
samningsgerð með géngisféll-
ingu í ágúst 1961 af hréinum
hefndarhug og án efpahacslegra
raka. Hverskyns verðhækkanir
ÞRIÐJUDAGSGREININ
fylgdu í kjölfarið og skriðan fór
af __ stað.
f kosningunum 1963 þótti
stjórnarflokkunum mikið
liggja við og brýna nauðsyn
bera til, að þeir kæmu sterkir
út úr þehn.
Á því ári var fyrir frum-
kvæði ríkisstjórnarinnar tekið
stóri lán í Bretlandi á milli
200—300 milljónir króna og því
útdeilt til þeirra staða, er
stjómin taldi hentugast. Mörg
um fannst þr,ð skritin latína hjá
ráðherrunum, að á sama tíma
og þeir kvörtuðu um of mikla
þenzlu í efnahagslífinu og þótt
ust berjast gegn henni með lána
bindingu í Seðlabankanum og
háum vöxtum, þá skyldu þeir
dæla út mörgum hundruðum
milljóna í nýjum lánum af full
komnu handahófi og í pólitísk
um tilgangi fyrst og fremst.
En kosningar eru kosningar
og það verður að greiða þær
því verði, sem þær kosta. Skítt
með öll „prinsip", ef valdaað-
staðan er í hættu. Þannig var
þá hugsað á stjórnarheimilinu.
Frelsið er uppáhaldsslagorð
núverandi stjórnarflokka. Allt
skal frjálst í þjóðfélaginu, hvað
sem það kostar.
í samræmi viS þetta vex inn
flutningurinn risaskrefum. Um
300—400 innflutningsfyrirtæki
með fjölm. starfsliði og mild-
um kostnaði keppast við að
flytja inn allt frá dýrustu gerð-
um lúxusbíla á ónýta vegi nið
ur í danska tertubotna og álagn
ingarfrelsið er nær ótakmarkað.
Þetta er allt mjög flott og gott,
en einhverjir verða þó að borga
þetta- Og það skyldi nú ekki
vera rétt, að það væru undir-
stöðu atvinnuvegirnir, sem bæm
hitann af innflutningsæðinu? Er
frelsið og stjórnleysið að ríða
þéim á slig. \Þannig spyrja
þeir sjálfa sig, er gerzt þekkja
til og hrista höfuðin yfir þeirri
stjórnspeki, sem felst í þvi að
seigdrepa sjálfa mjólkurkúna,
þótt í nafni frelsisins sé.
Eru það ábyrgðarfullir
menn, er þannig stjórnar mál-
efnum okkar?'

Halldór Kristjánsson, Kirkjubóli:
10 og 33 - HVORT ER MEIRA?
ji
í fróðlegum viðræðum Einars
Ágústssonar og Gylfa Gíslasonar
viðskiptamálaráðherra í útvarpinu
9. janúar hélt ráðherrann því fram
að það væri hin mesta blekking
að vöxtur verðbólgu hér -á! iandi|
hefði aldrei verið meiri en nú
hin síðustu ár. Tókst mér eftir
að hann segði að árin 1950—1959
hefði vöxturinn verið um 10% á
ári en ekki nema um 8% ái'lega
í tíð viðreisnarstjórnarinnar.
Ekki mun ég rengjia þessar til-
ur, en skyggnast vil ég bak við
þær. Gerum ráð fyrir að þróun-
in hafi verið svona og látum jafn-
ast milli ára, 10% fyrra tímabil
ið. 6% hið síðara.
Þessi þróun er þá sú, að 100
krónur i ársbyrjun 1950 höfðu
sama kaupmátt og 110 krónur í
árslok eða 259 krónur og 36 aur-
ar i ársbyrjun 1960. í ársbyrjun
1966 hefði þá þurft 412 krónur og
63 aura móti 100 krónum í ársbyrj
un 1950, og 8% af þvi eru 33 krón
ur, en það er vöxtur verðbólgunn-
ar á síðasta ári.
Þetta er eðli verðbólguskriðunn
ar, að hún herðir á sér með
hverju árjnu.
Þetta dæmi viðskiptamálaráð-
herrans sýnir að þessi 8% verð-
bólguvöxtur núna veldur því að
sá rekstur. sem kostaði hundrað
krónur 1950 kostar 33 krónum
meira í ár en í fyrra. ,
Ráðherrann segir, að 33 krón-
Framhald á bls. 15.