Alþýðublaðið - 30.03.1985, Síða 2

2
Laugardagur 30. mars 1985

| alþýðii' 1 blaðié Útgefandi: Blaö h.f. Stjórnmálaritstjóri og ábm.: Cuðmundur Ámi Stefánsson. Ritstjórn: Friörik Þór Guömundsson og Siguröur Á. Friöþjófsson. Skrifstofa: Helgi Gunnlaugsson og Halldóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Eva Guömundsdóttir. Ritstjórn og auglýsingar eru aö Ármúla 38, Rvík, 3. hæö. Sími-SISSS Áskriftarsíminn er 81866
1 ðlllll.OlOUU. Setning og umbrot: Alprent h.f., Ármúla 38. Prentun: Blaöaprent, Síðumúla 12.
l—RITSTJORNARGREIN1'". ...................
m
íverustaðir úr kassafjölum
Pau eru mörg vandamálin sem íslendingar
eiga nú við að striða. Sýnu alvarlegast er þó
það vandamál sem lýtur að neyðarástandi því
sem rfkir I húsnæðismálum íslendinga. í Al-
þýðublaðinu í dag er Itarlegt viðtal við Jón
Baldvin Hannibalsson þar sem hann lýsir til-
lögum Alþýðuflokksins til lausnar þessu
vandamáli.
Jón segir meðal annars: „Hér er heil kynslóð
fólks sem þjóðfélagið hefur dæmt utangátta
og fjórir eða fimm árgangar Ibúðabyggjenda
rísa vart undir þeim byrðum sem þjóðfélagið
hefurlagtáþá. Þessi vandamál verðaekki leyst
nema með róttækum þjóðfélagslegum umbót-
um; valdabreytingum og fjármagnstilfærslum.
Ef við ætlum að byggjaíbúðiraf hóflegri stærð,
á viðráðanlegu verði og kjörum fyrir ungt fólk,
þá kostar það I fyrsta lagi peninga. Við erum
hér I raun að tala um þrjú tekjujöfnunarkerfi I
þjóðfélaginu. Viö tölum um tryggingakerfi,
sem er I ýmsu áfátt hérna, ekki slst llfeyrisrétt-
indakerfið, I annan staö höfum við skattakerfiö,
sem er hrunið hjá okkur og á gjörsamlega að
stokka upp og I þriðja lagi átti húsnæðislána-
kerfið að vera slíkt félagslegt jöfnunarkerfi, en
núna orðið að fáránlegu ójafnaðarkerfi.“
Jón bendir á að Alþýöuflokkurinn sé eini
flokkurinn sem geti með góðri samvisku sagt
að hann hafi allan tlmann frá þvt að syrta tók I
álinn lagt fram tillögurtil úrbóta. Hann segir:
„Við getum t. d. strax nefnt I fyrsta lagi hús-
næðisfrumvarp Magnúsar H. Magnússonar,
þar sem sú stefna var mörkuð að byggingar-
sjóðir verkamanna og rlkisins skyldu fá fasta
tekjustofnaaf sköttum, þ. e. a. s. launaskatti. Ef
það frumvarp hefði náö fram að gangaværu lán
til Ibúðakaupenda nú um 60% af byggingar-
kostnaði. Og þá væru byggingarsjóðirnir ekki
sokknir I skuldir. Númer tvö: Þegar við komum
á verðtryggingunni fengum við lagaákvæði I
Ólafslögin, sem kvað á um að jafnhiiða verð-
tryggingunni skyldi lánstlmi lengdur, til þess
að tryggja að greiðslubyrði af lánum, þótt verð-
tryggð væru, yrði viðráðanleg sem hlutfall af
launum. Þetta var aldrei framkvæmt. Þetta var
sem sé svikið af þeirri rfkisstjórn sem tók við,
þar sem húsnæðismálin voru I höndum Svav-
ars og fjármálin I höndum Ragnars. Þriðja til-
lagan var strax 1981—1982, frá Jóhönnu Sig-
urðardóttur, sem var um það, að sá hluti eftir-
stöðva verðtryggöra lána, sem mældist hærri
samkvæmt lánskjaravlsitölu heldur en kaup-
gjaldsvlsitalan segði til um, skyldi færast aftur
fyrir höfuðstól og þýða þar með lengingu lána
og að greiðslubyrði af láninu færi aidrei um-
fram þróun launa. Þessar tillögur eru allar á
borðinu og hafa verið allan tlmann.“
Jón Baldvin bendir enn fremur á tillögur al-
þýðuflokksmanna um stighækkandi eignar-
skattsauka á skattsvikinn verðbólgugróða
stóreignafyrirtækja og stóreignamanna og
segirenn fremurað nú sé I smíðum hjá AÍþýðu-
flokknum tillaga um aðra tekjustofna, fyrst og
fremst um nýtingu á hagnaði Seðlabankans.
Jón segir:
„Við fullyrðum að það eru til peningar. Við
höfum allan tlmann lagt fram sllkar tillögur og
við erum meö mótaða stefnu um hvernig eigi
að leysa þetta þjóðfélagsvandamál, sem lýsir
sér I því að það er að verða ginnungargap milli
ungu kynslóðarinnar sem er á götunni, og
hinnar eldri.“
Jón Baldvin er nýlega kominn til landsins frá
Portúgal, þar sem hann var á fundi jafnaðar-
manna um öryggismái Evrópu. í Portúgal
kynntist hann því, hvernig þjóðfélagið þar hef-
ur klofnað I tvær þjóðir, I forréttindahóp við-
skiptallfs og fjármagns annars vegar og þorra
fólks hinsvegar, sem dæmdurertil lágra launa
og lélegrar afkomu og lakasti parturinn til
hreinnar örbirgðar. í höfuðborg Portúgals,
Lissabon, sá hann hvarvetna blasa við hús-
næðisvandamál öreiganna. Með þetta I huga
haföi Jón Baldvin eftirfarandi að segja um
ástandið hér á landi:
„Það er ekkert ýkja langt I það, að þetta unga
fólk sem er á götunni lýsi vantrausti slnu á (Is-
lenskt) þjóðfélag með þvl einfaldlega að yfir-
gefa þaðLoftslagsins vegna getur það ekki
leyst sfn vandamál með þvl að hrófla upp íveru-
stöðum úr kassafjölum."
F.Þ.G.
rSUNNUDAGSLEIÐARI1
Æskan er ekki öfundsverð
Að vera ungur I dag áári æskunnar, aetli það sé eitt-
hvað frábrugöið þvl sem áður var? Ýmsar ytri að-
stæður hafa vissulega breyst og ný tækni rutt sér til
rúms, en þrátt fyrir það hefur heimurinn ekki tekiö
neinum stakkaskiptum. Hann er sá sami I dag og I
gær, ef eitthvað er þá hafa andstæöurnar skerpst
milli velmegunar og fátæktar þetta á jafnt við hér á
Fróni sem I heiminum öllum.
Hlutskipti æskunnarer það sama I dag og í gær.
Hún hangir I lausu lofti milli þess að teljast til barna
og fullorðinna. Henni er ætlað að sýna hvað I henni
býr án þess að henni sé treyst. Hún á að finna lífi
slnu farveg inn I lokaðan heim fullorðinna en jafn-
framt gerir æskan sér glögga grein fyrir þvl að sá
heimur er ekki sá sælureítur, að eftirsóknarverður
geti talist. Samtlmis gerir hún sér grein fyrir að ekki
verður snúið aftur til bernskuáranna og þvl tvlstlgur
hún þarna á milli með kollinn fullan af spurningum.
Sem engin svör fást við. Ekki frekar I dag en I gær.
Kannski menn verði fullorðnir þegar þeir hætta
að spyrja, þegar þeir þykjast hafa svör við öllu á reið-
um höndumog þurfaekki lengurað velta fyrir sér til-
gangi gjörða sinna, þegar hægt er að stlma beint
áfram sofandi eða vakandi að ...
1985 er ár æskunnar, þaö er jafnframt ár öryggis-
leysis. Á mannkynið einhverja framtlð fyrir sér?
Hvernig er sú framtlð? Er hún þess eðlis að eftir-
sóknarvert.sé að fá að taka þátt I henni? Þessar
spurningar og fleiri skyldar hljóta að brenna I hug-
um æskunnar i dag. Daglega upplifir hún strlðs-
ástandið I heiminum á sjónvarpsskjánum, hún horf-
ir upp á börn veslast upp af hungri, jafnaldra slna I
öðrum heimshlutum gefa upp öndina vegna þess að
engan mat er að fá. Jafnframt veit hún aö hinn vest-
ræni heimur á I erfiðleikum með kornfjöll, kjötfjöll,
smjörfjöll og kartöflufjöll. Er einhver heil brú í
þessu? Milljónum er varið I kjarnorkuvopn og geim-
vopn, sem aldrei á að nota að sögn. En jafnt I gær,
sem i dag er ungum það allra best að óttast guð sinn
herra.
Arfurinn sem við látum æskunni eftirerekki glæsi-
legur. Heimsfriðinum erógnað, jafnvægi náttúrunn-
ar I hættu og ef við lltum okkur nær þáer skuidahali
þjóðarinnar það langur að efnahagslegu sjálfstæði
okkar er ógnað.
Og ekki nóg með það. Æskan horfir fram á at-
vinnuleysi þegar hún kemst I hóp hinna fullorönu,
verði ekki brugðist skjótt við. Allirgerasérgrein fyrir
þvl að þeim stóru árgöngum sem fljótlega streyma
inn á vinnumarkaðinn blður mikið óöryggi um at-
vinnu verði ekki reynt að skapa ný atvinnutækifæri
hið snarasta. Rlkisstjórnin hefur keppst við að lýsa
þvl yfir að þörf sé á framsækinni atvinnustefnu og er
það vel, en þvl miöur hafa athafnir ekki fylgt orðum.
Það er þá eina helst þegar hygla þarf að Samband-
inu eða öðrum gullkálfum rlkisstjórnarinnar.
Húsnæðismálin eru I lamasessi og stór hætta að
æskunni verði úthýst þegar að þvl kemur að hún yf ir-
gefur föðurhúsin og þarf á þaki yfir höfuðið að
halda. Eigum við að lenda á vergangi? spyr unga
fólkið sig en fátt er um svör.
Hvernig skyldi svo búið að menntunarmálum hjá
söguþjóðinni? Háskólinn er I fjársvelti, kennarar
undirmálsfólk og vegna stlfni og þvermóðsku vissra
afla innan rlkisstjórnarinnar lá vió stórslysi f fram-
haldsskólunum. Sem betur fór tókst að bjarga þeim
málum fyrir horn á sfðustu stundu, en þarvar öllum
öðrum en menntamálaráðherra fyrir að þakka. Sóló-
leikur hennar I þessu máli verður lengi I minnum
hafður.
Menntamálaráðherra er sennilega sá ráðherra
sem stærsti hiuti æskunnar á mest undir. Nei, æsk-
an er ekki öfundsverð. Framhaldsskólanemar
ákváðu I samvinnu við skólasystkini sln á hinum
Norðurlöndunum að gangast fyrir söfnun til styrktar
baráttu svartra I Suður-Afrfku. Fóru þeir fram á þaö
við menntamálaráðherra, að fá frl I einn dag, til að
vinna á hinum almenna vinnumarkaði. Laununum
átti slðan að verja I söfnunina. Mikið undirbúnings-
starf hafði veriö unnið og mikill hugur var I nemend-
um. Menntamálaráðherra neitaði að gefa sllkt leyfi.
Þá neitun er ekki hægt að skilja nema á þann eina
hátt að hún sé mótfallin þessu verkefni, það þrátt
fyrir að forsætisráðherra hafi skrifað undir áskorun
um að almenningur bregðist vel við þessarí viðleytni
æskufólksins, ásamt öllum forsætisráðherrum
Norðurlandanna.
Núberast fréttirfráSuður-Afriku um að tónlist eins
vinsælasta hljómlistarmanns æskunnar á öllum
aldri, hins hörundsdökka Stevie Wonders, hafi verið
bönnuð I sjónvarpi og útvarpi I Suóur-Afrlku. Ástæð-
an er sú að þegar Stevie Wonder tók við óskarsverð-
launum fyrir lag sitt „I just Called to say I love yoú',
þá tiieinkaði hann Nelson Mandela verðlaunin.
Mandela situr I fangelsi I S-Afrlku vegna skoðana
sinna á aðskilnaðarstefnu stjórnarinnar þar.
Það er víst aö framhaldsskólanemar senda ekki
Regnhildi ástarkveðjur um þessar mundir.
Þrátt fyrir þann bölmóð, sem gætt hefur I þessum
skrifum og þó útlitið sé dökkt þegar æskan horfir
fram á veginn, er engin ástæða til uppgjafar. Þó
heimur hinna fullorðnu sé spilltur og helsjúkur er
æskan heilbrigð I dag sem I gær. Hún er vandanum
beturvaxin en nokkurn tlmann áður. Æskan erbetur
upplýst um þann vanda sem við er að gllma og er
ekki að efa að hún mun stælast I þeirri viðureign og
bera sigur úr býtum að lokum.
Sáf.