Tíminn - 16.07.1967, Blaðsíða 5

SUNNUDAGUR 16. júlí 1967
ÞÁTTUR KIRKJUNNAR
Sundrung
- eining
Oft er t-alaS um mismun-
andi sikoðanir og játningar
kirkjunnar manna, eins og eitt
hvað nýtt og framandi nán-
ast bneyfeslanlegt.
En samt má lí'klega ful-lyrða,
að aldrei 'hefur kri-stin kirkja
sýnt meiri skilning og við-
lr/tni til einingar o-g samstarfs
en á þessari öíd.
Nægi-r þar að minna á Al-
kirkjuráðið, ste'fnu þesis og
störf.
Það bar snemma á skoðana-
mu-n meðal kristinna manna.
Jafnvel postularnir v-oru fjúk-
andi vondir og sundraðir
vegna mismúnandi aðstöðu og
uppeldis.
Og þá var aðalvandamálið
líka býsna viðkvæmt og viða-
mikið. En íþað var þetta:
Verða heiðingjar t. d. Grikkir
og Rómverjar, er taka kristni
að verða um leið háðir
gyðinglegum siðum og erfða-
venjum, umskurn og iögmáls-
boðttm?
Elestir eða allir postularn-
iar sö'gðu: „Jiá þeir verða að
halda lögmálið". En Páll sagði:
,jSTei, þeim skal ekki íþyngt
með óþörfum byrðum."
Og tjm stund voru þeir f júk-
andi vondir út af þessu. Og
páil segir um það í ein-u bréfa
sinna:
„Ég andmælti honum, (það
er Pétri), upp í opið geðið, því
að ihann var sekur“.
Þessi ágreiningur, sem raun-
ar v-ar orðinn harðvítugar deil-
ur um kjarna kristins d-óms
og útbreiðslu-aðferðir, leiddi
til hins fyrsta -kirkjuþin-gs,
hins svonefnda postulafundar
árið 49 e. Kr.
Og þar var samþykkt, að
heiðingjakristið fólk skyldi
yfirleitt vera laust við ákvæði
lögmálsins. Sýnd-u postularnir
þar lofsvert frjálslyndi og um-
burðarlyndi og skilning á víð-
sýni m-eistara sí-ns og sá'lrænni
aðstöðu trúnemanna.
Á 4. öld var aðstaðan gagn-
vart eðli Krists aðaldeiluefnið.
V-ar hann Guð? Var þann
maður? Eða var hann bæði
Guð og maður?
Deilurnar urðu svo -harð-ar,
að hatur og sundrung náði
hvarvetna tökum o-g lá við
styrjöld milli hinna dreifð-u
safnaða í ýrasum borgum og
löndum.
Konstantín mikli óttaðist
þessar deilur og kallaði sam-
an þing til að ræða málið. Og
þar mættu heilir skarar af
prestum og biskupum. Þeir
hafa jafnan h-aft sig í fr-ammi
þegar -um ágr-eini-ngsatriði er
að ræða.
Keisarinn var sjálfur fund-
arstjóri. Og hann varð að sögn
samtímamannanna, að hafa
sig allan við, svo að ekki log-
aði upp úr á fundinum og
allt færi í -bál og brand.
Aðalandstæðingar vor-u þeir
Arí-us og Atanasius, sem báðir
voru biskupar eða umsjónar-
menn stórra safnaða.
Þinginu lauk með þvi, að
Aríus var d-æmdur sek-ur eða
eiginlega útlægur og fordæmd-
ur fyrir það, að halda fram
m-anneðli Krists. En Kristur
taldist samkvæmt ályktun
þessá þings vera sama eðiis
og vert sem Faðirinn, hinn
máttu-gi Guð.
En satt að segja lifa skoð-
anir Aríaisar um m-anninn og
mannssoninn Jesú enn þann
dag í dag, og valda ennþá
ágreiningi. Enda mun erfitt
að skera þarna úr. Og kristn-
um dómi og kenningum Kri-sts
lítt þént með slíkum deiloim.
En deilum kristinna m-anna
lauk ei að heldur. Vandamálin
hrúguðust upp. H-vað eftir
“ annað var allt að rifna og
spring-a.
O-g að lokum spr-akk allt.
Árið 1054 skiptist kirkjan i
tvennt, Austur- og Vestur-
kirkjn. Dómkirkjan í Konstan-
tínópel, hin mikla I-tagia
Sophia — kirkja hinnar heil
ögu speki — varð höfuðkirkja
AustuHblutan-s. Og hún er 1000
árum eldri en Péturskirkjan
í Róm, hin mesta kirkja Vestur-
hlutans. Sofíu-ikirkjan var reist
af Justinianu'si, sem dó um
565. >
Þannig er-u þessar tvær
höfuðkirkjur að vissu ley-ti
tákn þeirra deilna og sundr-
ungar, sem þj-akað hef-ur
kristna menn öldum saman.
Það er fyrst árið sem leið,
1966, að borið varð sáttarorð
þarna á milli, þegar þeir hitt-
ust, páfinn í Róm og Patríark-
inn í Konstantínópel. Fyrir-
gefning sú var lengi að verða
til eða meira en 9 aldir. Þeir
eru lan-græknir kirkjuhöfðingj-
arnir.
Því ber að fagna, þrátt fyrir
allan skoðanam-un, þeirri ein-
ingu og þvi samstarfi, sem nú
er stefnt að meðal allra kirkju-
deiída veraldár.
Kirkjudeildirnar reyna nú
að brj-ótast þá erfiðu leið, að
finna hver aðra.
Fjölbreytni í skoðunum og
játningum ætti að gjöra kristn
ina auðugri, frjáisari og líf-
rænni, og -hver þarf að læra
að virða og meta annarra
skoðanir án fordóma, andúðar
og haturs.
Umburðarlyndi, víðsýni og
sams-tarf hinna ólíkustu þarf
að verða einkenni kristins
dóms. Þanni-g er hann sam-
kvæmt eðli sínu og upphaif,
samkvæmt eð'li og kenningu
meiistara síns, bræðrabönd
allra þjóða, kynkvísla og kyn-
þátta, frjálst samstarf og ein-
ing ólíkra einstaklinga og
þjóða í sundruðum heimi, þar
sem verða mun „ein hjörð og
einn hirðir.“
Árelíus Nielsson.
TÍMIWN
Frá hinum heimsþekktu
tobaksekrum Kentucky
í Ameríku
kemur þessi
úrvals
tóbaksblanda
Sir Walter Raleigii...
ilmar fínt... pafíkast rétt...
"bragðast bezt. G-eymist 44%
lengur ferkst í handiiægu
loftþéttn pokunum.
II-lir>’ •"- iT-f-i-T ' - !%ty< .i '''ív n-y l'Óíti É <: .••'(!
JÓN AGNARS
FRIMERKJAVERZLUN
Sími 17-5-61
Kl. 7,30—8,00 e.h.
Auglýsið í Tímanum
LOKAD
Skóvinnustofan Bergstaðastr. 10
verður lokuð vegna sumarleyfa frá 19. júli til
17. ágúst. Friðjón Sigurðsson.
SMIRILL
Laugarvegi 170. — Sími 12260.
Braun parat BT
6 og 12vo!ta bííarakvél.
Braun parat BT er með bartskera og er
búin hinum.heimsþekktu Braun góð-
raksturs-eiginleikum.
Hverri vél fylgir box
fyrir 4x1,5 volta rafhlöður.
I