Alþýðublaðið - 25.06.1988, Blaðsíða 6

6
Mynd: Jim Smart
Utfærsla íslensku landhelginnav
ÞRENGIR
AO FÆREYINGUM
Atli Dam lögmaöur Færeyja
og Sólvá kona hans hafa ver-
iö í opinberri heimsókn á ís-
landi. Heimsóknin er aö
sumu leyti óvanaleg, þar sem
landstjóri Færeyja er ekki
þjóðhöföingi í eiginlegri
skilningi. Þegar Vigdís
forseti heimsótti Færeyjar í
fyrra tók landsstjórnin á móti
henni en ekki Margrét Þór-
hildur Danadrottning. Þaö var
líka óvanalegt.
Atli Dam sem er vélaverk-
fræöingur er æöstur
embættismanna í Færeyjum
— forsætisráðherra upp á
færeyska vísu.
Samskipti íslands og Fær-
eyja hefur ævinlega veriö
undir merkjum bræöralags.
Atli segir að gestrisni Vigdís-
ar forseta hafi verið meö
einsdæmum. Hvar vetna hafi
sér verið tekið meö kostum.
Lífsgjöf landanna er hafiö.
Veðurfar og staöhættir eru
svipaöir. Það var þoka i Fær-
eyjum allan daginn sem
skyldi haldið heim á leiö eftir
vináttuheimsókn á íslandi.
Það var þó örstuttur tími sem
fór í spjall okkar, því aö Flug-
leiðir reyndu án afláts — en
árangurslaust — aö koma
lögmanninum og fylgdarliöi
til Færeyja. Viötalið fór fram
á Hótel Sögu vestur á Melum
í Reykjavík.
„Kallar á
niðurstöðu
hið hráðasta “
— Viltu Atli aö samskipti
Færeyja og íslands séu beint
á milli landanna eða undir
vestnorrænum merkjum með
Grænlendingum?
„Við þörfnumst hvoru
tveggja. Viö þurfum á tvíhliða
samstarfi aö halda vegna
þess aö margt er sérstakt
með löndunum tveimur.
Veiöiheimildir, hafsbotnsrétt-
indi, Rockallmálið og fleira
snerta löndin tvö ööru frem-
ur, en viö verðum líka aö efla
vestnorrænt samstarf — Hér
á ég einkum viö það sem er
aö gerast i Evrópubandalag-
inu.
Viðtal:
Þorlákur Helgason
Ef viö verðum utan Evrópu-
bandalagsins þegar innri
markaði veröur komið á í
Bandalaginu 1992, og Noreg-
ur gerist aðili aö EB og Sví-
þjóö nær sérstöku samkomu-
lagi viö EB, verða löndin þrjú,
Grænland, Island og Færeyj-
ar í erfiöri aðstöóu. Og sú
staöa kallar á vestnorrænt
samstarf umfram allt.
Við aðild Noregs aö
Evrópubandalaginu — hvern-
ig svo sem því yrði háttaö —
yrði EB sjálfu sér nóg um
fisk, og gæti jafnvel orðið út-
flytjandi vegna stærðar fisk-
veiða Norðmanna. Þess
vegna er okkar staöa ákaf-
lega alvarleg og kallar á
niöurstöðu hiö bráöasta."
segir Atli Dam
— Hefurðu rætt þetta við
íslenska kollegan?
„Ég hef komið inn á þessi
mál í ræðum hér á íslandi í
þessari ferð.“
— Hefurðu rætt það opin-
berlega?
Atli Dam lögmaður Fœreyja í
einkaviðtali við Alþýðublaðið.
„Nei, ekki opinberlega. En
við munum hittast óformlega
í Þórshöfn í júlí nk. Þorsteinn
Pálsson, Jonathan Mozfeldt
og ég. Þaö er Ijóst að viö
verðum aö ræða hvaða leiðir
koma til greina.“
Aukin hætta
á höfunum
— Vestnorræna þing-
mannaráðið hefur verið inni á
hugmyndinni um kjarnorku-
leysi í úthöfunum.
„Við höfum ekki bundið
hendur landanna í þeim efn-
um, en Vestnorræna þing-
mannaráðið samþykkti álykt-
un á fundi sínum í hitteðfyrra
á íslandi, þar sem þvi er lýst
yfir að vestnorræna hafsvæð-
ið eigi að vera laust við kjarn-
orkuvogn. Við megum hins
vegar ekki gleyma því að
utanrlkismál Grænlendinga
og Færeyinga falla undir
dönsku ríkisstjórnina.
Við Færeyingar teljum
ákaflega mikilvægt að haf-
svæðið sé friðað, og við höf-
um þess vegna beitt okkur
mjög — þó að það sé
kannski einfeldni að sann-
færa sig um að það sé hægt
að gera hafsvæðið algjörlega
kjarnorkuvopnalaust. Én ef
við vinnum ekki að settu
marki munum við ekki ná
nauðsynlegri tryggingu og
þeim samningum sem við vit-
um að eru fyrir hendi um
flutning vopna og eftirlit með
aðgerðum. Þetta verður sér í
lagi mikilvægt eftirað kjarna-
oddarnir verða fjarlægðir í
Evrópu, þvi að þá getur
maður ímyndað sér að til-
raunir fari einkum fram á höf-
unum með flytjanlegum
flaugum. Það þýðir að stærri
tilraunir fari fram á höfunum
með aukinni hættu.“
— Þú heldur að kjarnorku-
tilraunir færist yfir á hafið?
„Já, það er hætta á þvl.
Við höfum vakið máls á
hættunni á þeim vettvangi
sem við höfum getað, í Norð-
urlandaráði t.d. og við vorum
í þingmannahópnum sem
lagði fyrstu drög aö tillögum