Tíminn - 13.01.1968, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 13. janúar 1968.
TÍMINN
Stenzt ekki hjá
„Tryggingunum”
Það e>r greinilegt, að bréf
,^Afa úr Kópavogi“, sem birt-
ist hér í þáttum Landfara á
fimmtudaginn, hefur vakið
mDda athyglL Gamli maðxir-
inn er orðinn þreyttur á þeim
vinnuibrögðum, sem komu
fram í sambandi við mál hans
og sagði „ég hef ekki skap
til að eltast við tryggingarn-
ar. Þetta verður að fara sem
fara vill og bamið þá að líða
fvrir handabakavinnu þess op-
inbera“. Ýmsir hringdu til
Landfara í samibandi við grein
ina — eimkum þó konur, sem
mjög hafa unnið að kven-
réttindaroálum — og vom á
einu máli, að „Afirnn í Kópa-
vogi“ hefði verið beittur ó-
rétti af stofnuninni og bentu
á landslög í því sambandi. Við
skulum nú vona, að skriður
komist á þetta mál hjá Trygg-
ingarstofinunni — og „Afinn“
fái sem fyrst leiðréttimgu sinna
mála. Eif ekki, vilja ýmsir að-
stoða hann við að ná sínum
rétti, þó hann sjálfur segist
ekki hafa „skap til að eltast
lengur við tryggiagarnar“.
Reiðin úr Vopnafirði
Halldór Sigurðsson skrifar:
„Um langt skeið hef ég sótt
vetrarsamkomur Ferðafélags ís
lands, þegar_ ég hef getað kom
ið því við. Ég er þannig gerð-
mr, að mér er yndi að mann-
fundum, og á Ferðafélagssam-
komum er að jafnaði fólk, sem
mér er vel að skapi. Stöku
sinnum hef ég í góðu skyni
getið um þessar samkomur í
blöðum, og það gerði ég síð-
ast núna fyrir áramótin.
Ég hetd, að ég hafi borið
öllu vel söguna, nema mér
gazt ekki að því, að HaUgrím-
ur Jónasson kallaði för Árna
Oddssonar til íslands, en faðir
hans, biskupinn í Skálholti, átti
í máiunum við Herlegdáð, og
reið hans úr Vopnafirði á Þing
völt, ævintýri. Mér finnst að
með þeirri nafngift sé verið
að skipa þessum atburði í flokk
með þjöðsögum og staðleys
um.
Niú hefur hrugðið svo, að
tveir menn hafa veitzt að mér
með persónulegum brigzlum og
ónotum, Benedikt nokkur, sem
kenndur er við Hofteig, og
Hallgrímur sjálfur.
Mér er dkki geðfellt að
standa í ritdeilum á gainals
aldri — yngri að árum hefði
ég kannski ekki látið mig muna
um að taka í hnakkadrambið
á þessum herrum. Þó vil ég
segja það við Hallgrím, að
ég undrast hvefsni hans, ein'k
anlega þar sem úr kafinu kem-
ur, að hann er mér samsinn-
andi um það, sem er mergur-
inn málsins. Hann kveðst sem
sé hafa notað orðið „ævin-
týri“ í þeirri merkingu, að
þarna hafi gerzt dásamtegur
atburður. Þetta finnst mér að
honum hefði nœgt að segja,
og mátt hefði sleppa öllum oln
bogaskotum og dylgjum, er ég
satt að segja veit mig ekki
hafa unnið til af hans hálfu.
Þess vegna mun ég ekki svara
í sömu mynt, þótt máltælkið
segi, að óvandari sé eftirleikur-
inn.
Hvað Benedikt frá Hofteigi
varðar, þá hefur hann lengi
táðkað að kveða upp úrskurði
um flest milli himins og jarðar
— sagnfræði, ættfræði, land
fræði, náftúrufræði, hagfrœði
og jafnvel læknisfræðd, og ég
veit nú ekki hvað og hvað.
Gögnin eru venjulega hyggju-
vit hans sjálfs með það annað
að ívafi, sem honum hentar.
Það virðist hafa verið þegj-
andi samkomulag samtíðar-
manna hans, að hafa sem fæst
orð um þessa úrslkurði, enda
hefur hann opinberlega kvart-
að undan því, að Sigurður Nor
dal og aðrir afbrágðsmenn vilji
ekki eiga orðastað við sig. Það
situr þeas vegna ekki á mér að
rjúfa regluna, enda sjón mín
svo farin að daprast, að ég
er varla maður til þess að
skrifa öl'lu lengra mál núna
í skammdeginu. Þó vil ég
stinga því að honum, að ég,
gamall Húnvetningurinn, mun
líklega þekkja hross á borð
við hann.
Með þessu er lokið umnæð-
um um þetta mál af miuni
hádfu“.
Merkir íslendingar
B. Sk. hefur sent Landfara
eftirfarandi bréf:
„Svo mikið er búið að skrifa
um — og lofa —_ ævisagna-
ritsafnið Merkir íslendingar,
að það er að bera í bakka-
fullan lækinn að bæta þar
inokkru við, enda skal bað
ekki gert svo um muni. Að-
eins vildi ég benda á, hve
safnið er einhæft. í þeim rúm-
lega 170 ævisagnaþáttum, sem
birtir hafa verið, og langflest-
ir teknir úr Andvara og öðr-
um gömlum tímaritum, er
ekki getið eins einasta bónda,
nema þá •* hann í leiðinni
hafi verið dþingismaður eða
skólastjóri og þá aðeins bóndi
að nafniou til. Sjómsnn hafa
heldur ekki fengið að fljóta
með. Þar er ekki setið eins
einasta manns, sem hefur haft
skipsstjórn að ævistarfi, hversu
aflasæll sem hann hefur verið
og farsæll í störfum. Um iðn-
aðarmenti er ekki að ræða,
enda iþeir ti'ltöMega ný stétt
í landinu. Þó telja þeir sem
kunnugir eru í þeim hópi, að
úr honum hafi fallið í valinn
á síðustu árum nokkrir menn,
er merkir megi teljast.
Þetta er þvi undarlegra.
sem báðir ritstjórar verksins,
dr. Þorkell Jðhannesson og
sr. Jón Guðmason, eru upp-
runnir úr sveit, af alþýðufólki
komnir og hinir merkustu
fræðimenn, sem mikið verk
li'ggur eftir.
Svo lít ég þannig á, að of
lítið hafi verið gert að því
að fá rithöfunda til að skrifa
um menn beimlínis fyrir þetta
ritsafn. Það hefði gefið því
fersbari blæ. Sýna þó þær fáu
ævisögur, sem fyrir það hafa
verið skrifaðar, t.d. þættirnir
um séra Þorvald í Sauðlauks-
dal og Jósep lækni Skaptason,
að enn komast menn þokka-
lega frá slikum ritsmíðum. —
Vonamdi er, að fjölforeytni
verði meiri í næstu flokkum.
Ytri fráganguir ritsafnsins er
til fyrirmyndar, eins og á öðr-
um hókum. sem ée hef séð
frá Bókfellsútgáfunni“.
Vantar fé til að byggja
elliheimili
Jóhann Þorsteinsson skrifar:
„Nýlega sagði Gísli Sigur-
björnsson forstjóri á Grund í
blaðaviðtali eitthvað á þá leið,
JÖRD
Til sölu og ábúðar er góð jörð í Ámessýslu. Á
jörðinni er gott íbúðarhús. Fjós með öllu tilheyr-
andi fyrir ca. 60 gripi. Auk þess nýtt verkfæra-
hús og svínahús. Túnið er ca. 35 ha. og ræktunar-
skilyrði góð. Hagstæðir greiðsluskilmálar.
Nánari upplýsingar gefur Þórarinn Þorfinnsson,
Spóastöðum, Biskupstungum. Sími: Aratunga.
Þorrablót
Tek að mér að sjá um þorramat fyrir starfsmanna-
hópa og félagssamtök.
Nánari upplýsingar 1 síma 37831, eftir M. 5.
Bændur - Jarðeigendur
Óska eftir að taka á leigu eða kaupa jörð á
Suðurlandsundirlendi til áhúðar á vori komandi.
Tilhoð óskast sent afgreiðslu blaðsins fyrir 30.
janúar, merkt: „Bújörð“.
5
að ungt fólk hugsaði ekkert um
að það yrði emfoverntíma gam-
alt.
Vafalaust er mikið til í þessu.
FHestir munu verjast þeirri
hugsun í lengstu lög, kannski
sumir þar til lífið sjálft gerir
þeim aðvart um að ellin sé
á næstu grösum.
Ekki má þó gleyma því, að
bæði einstaklingar og opinfoerir
aðilar, hafa um eldra fólkið
hugsað og afkomu þess og að-
búð á elliárunum .Af einstakl
ingum ber þar lang hæst Gísla
sjálfan. Af félagssamtökum
hinar miklu framkvæmdir á
Hrafnistu. Af bæjarfélögum
mætti nefna Hafnarfjörð og
Akureyri o.fl.
Við skulum lika muna eftir
ellilaununum og eftiriaunun-
um, sem stofnað hefur verið
til _ af löggjafanum.
Árið 1963 skipaði borgar-
stjóm Reykjavíkur nefnd til að
vera borganstjórninni til ráðu
neytis um málefni aldraðra.
Þingskipuð nefnd starfaði fyrir
nokkram árum að sömu mál-
um. Nefndirnar hafa skilað
álitsgerðum, athyglisverðum.
En allt þetta hrekkur þó
ekki til.
Fræðilegar athuganir hafa
leitt í ljós, að öldruðu fólki
mundi fjölga mikið hlutfal'ls-
lega á nœstu árum.
Segja má að flestum komi
saman um, að mikilla aðgerða
sé þörf í málefnum aldraðra í
framtíðinni, og þoli raunar ekki
bið.
Vitað er að hluti þeirra, sem
komast á elliár þurfa á hælis-
vist að halda lengri eða
skemmri tíma.
Skipulagi þarf að breyta m.a.
í þá átt að sjúkir og heilbrigð-
ir þurfi ekki að búa samam.
Elliheimili, hjúkrunarheimili
og sjúkrahús vanta, til þess að
fúHnægja þörfinni.
Blliheimilum er örðugt að
koma upp. Það vantar fé.
Rikið styrkir ekki byggingu
elliheimila. Engin lánastofnun
er til ,sem skyld er að lána
fé til slikra fram'kvæmda.
Ðæjarfélögum og sveitarfé-
lögum er yfirleitt ofviða að
standa undir byggingarkostn-
aði án lána eða annars stuðn-
ings.
Ég varpa fram þeirri hug- S
mynd, hvor.t eldra fólkið sjálft |j
geti komið hér tiil aðstoðar.
Ég hugsa mér að gefin yrðu .
út skuldabréf, t.d. til 10—15
ára, sem væru vísitölutryggð
og undamþegin skatti. Þau ættu
að vera vaxtalaus meðan á
byggingunni stæði t.d. 2—3 ár,
en greiðast eftir það með jöfn
um afborgunuim og vöxtum,
helzt mánaðarlega.
Hefðu þá þeir, sem lánin
veita og þurfa síðar á ævinni
á hælisvist að halda, greitt með
sér fyrirfram að svo miklu
leyti sem lánsupphæðin gefur
tilefni til, hinir skapa sér tekju
stofn til elliáranna.
Árið 1965 voru Hafnfirðing-
ar 8135, af þeim voru 580 65
ára og eldri. Ef hver þeirra
hefði lánað aðeins 15 þúsundir
króna hefði upphæðin numið
8,7 milljónum.
Auðvitað myndu ekki allir
taka þátt' í slikri lánastarfsemi,
en margir myndu fúsir að
leggja f.ram hærri upphæðir
Það er mér kunmugt af sam-
tölum við margt eldra fólk.
Ef eldra fólki væri gefinn
kostur á að leggja sitt lið til að
leysa vandan.n með þessum
hætti, tel ég miklar líkur til,
að möguleikar sköpuðust til
skjótrar úrlaumar.
Að sjálfsó. '.i yrðu yfirvöld
in að hafa hönd í bagga með,
að uppbyggingin væri gerð á
skipulegan og skynisamlegan
hátt“.
Á VÍÐAVANGl
Hvernig hélt stjórnin
meirihlutanum?
Halldór Kristjánsson, bóndi
á Kirkjubóli, ritar áramóta-
grein í fsfirðing, blað Fram-
sóknarmanna í Vestfjarðakjör-
dæmi. Farast honum meðal
annars svo orð:
„Alþingiskosningarnar síð.
ustu hljóta auðvitað mjög að
leita á hugann þegar liðið ár er
kvatt. Sigur stjórnarflokkanna
stafar ekki af ráðagerðum
þeirra um gengislækkun og
aukna nefskatta, því að engu
slíku var hampað i kosninga-
baráttunni. Má þó vera að
stefnt hafi verið að slíkú þegar
vandi atvinnulífsins var af-
greiddur með því, að „atvinnu
vegunum hefur alltaf verið
bjargað og þeim verður bjarg
að“. Stjórnarflokkarnir unnu
með tali um öruggan efnahag,
gildan gjaldeyrisvarasjóð og
batnandi lífskjör, auk þess sem
kosninganiðurgreiðslur á verði
lífsnauðsynja hafa cGaust gert
sitt. Hér má nefna mjólk,
kartöflur og daggjöld á sjúkra
húsum t.d.
Ríkisstjórnin gerði sér far
um að leyna þjóðina livernig
á stóð og komið var og henni
tókst það nógu vel til að halda
meirihluta sínum.
Gæfuleysi
Þetta er hið almenna en hér
skulum við dvelja nánar við
kosningarnar á Vestfjörðum.
Ástæðulaust er að ræða
margt um átökin í flokki Sjálf
stæðismanna, en það er ekki
út í bláinn sagt, að gengi Al-
þýðuflokksins 1963 og aftur nú,
hafi meðfram verið svo til
komið, að Sjálfsfceðismenn,
sem ekki gátu fellt sig við
eigið framboð fóru að ráðum
Matthíasar Bjarnasonar og
kusu Alþýðuflokkinn ,.heldur
en að gera annað verra“. Slíkt
er örlagaríkt í baráttunni þar
sem þriðji maður Framsóknar
flokksins þarf þrjú atkvæði
móti einu sem fyrsti maður
Alþýðuflokksins fær.
Hannibal
f öðru lagi er svo þáttur
Hannibals Valdimarssonar. —
Stjórnmálaferill hans hefur
löngum verið nokkuð undar-
legur, en jafnan þó í vaxandi
mæli. Hin mikla hugsjón
Hannibals er að samcina alla
vinstri menn í eina fylkingu,
sem þannig myndi fá völdin í
landinu og stjórna því. Jafn.
framt þessu þótti Hannibal
mikil nauðsyn að berjast gegn
völdum og áhrifum kommún-
ista. Honum hugkvæmdist að
bezt mundi að berjast gegn
kommúnistum með því að vera
í flokki með þeim. Vænti hann
þess, að þegar hann væri kom-
inn þar í flokk, myndi fólkið
streyma til sín, svo að hann
ætti allskostar við kommúnista.
Síðan hefur hann lagt sig fram
með öllum sínum dugnaði að
safna liði til kommúnista og
orðið allnokkuð ágengt, — eink
um á Vestf jörðum —■' og hefur
þar þó verið safnað liði í seinni
tíð með þeim rökum að Hanni
bal væri Iiðs þörf í baráttu
sinni við kommúnista.