Tíminn - 22.03.1968, Blaðsíða 9

FÖSTUDAGUR 22. marz 1968
TÍMINN
9
Otgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri Kristján Benediktsson Ritstjórar- Þórarltm
Þórarinsson (áb) Andrés Kristjánsson. .lón Helgason og indrið)
G Þorsteinsson Pulltrúi ritstjórnar' Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrlmur Gislason Ritstj.skrifstofUT ) Eddu
búslnu. símai 18300—18305 Skrifsofur' Bankastræti 7 Af-
greiðsluslmi- 12323 Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrlfstofur
sími 18300 Askriftargjald kr 120.00 á mán Innanlands - t
iausasölu kr 7 00 elnt - Prentsmiðjan EDDA h. t.
Verkfallið og
Alþýðuflokkurmn
^ Öllum er nú ljóst, að verkfallið var háð til að hnekkja
því gerræði ríkisstjórnarflokkanna og þingliðs þeirra að
nema verðtryggingu úr gildi, og ólí'klegt verður að
telja, að ríkisstjórnin höggvi í þennan sama knérunn
eftir reynsluna áf samstöðu verkafólksins. Þetta er mik-
ill réttlætissigur — sigur í baráttu um meginreglu.
En athyglisverðasti þáttur þessa verkfalls og ef til vill
lærdómríkastur er þáttur Alþýðuflokksins. Ráðherrar
Alþýðuflokksins og þingmenn tóku fullan þátt í því að
stofna til verkfallsins með afnámi verðtryggingarinnar
og riðu þar meira að segja allan baggamun. Þar sem
Alþýðuflokkurinn telur sig verkalýðsflokk var sú gerð
fullkomið hnefahögg í andlit alþýðu manna, þar sem sá
hjó, er hlífa skyldi. En Alþýðuflokkurinn utan ráðherra-
stóla og þings, jafnt verkalýðsforingjar sem félagsfólk,
hafði manndóm til þess að láta Alþýðuflokksráðherrana
ekki rétta sér slíka köku þegjandi. Það fór í verkfall og
vann málefnalegan réttlætissigur.
Blöð Alþýðuflokksins úti á landi, svo sem Skutull á
ísafirði og Alþýðumaðurinn á Akureyri tóku og hiklaust
afstöðu með verkafólkinu en gegn ráðherrunum og þing
liðinu. Eftir verkfallið gefur svo einn reyndasti og bezti
verkalýðsforingi Alþýðuflökksins, Jón Sigurðsson, for-
maður Sjómannafélags Reykjavíkur eftirfarandi yfirlýs-
ingu í Alþýðublaðinu s. 1. miðvikudag:
„Að sjálfsögðu hefur verkfallið kostað atvinnutap fyr-
ir marga, sem þátt tóku í því, en þar var hnekkt þeirri
ákvörðun ríkisstjórnarinnar að fella úr gildi verðlags-
uppbætur á laun, en sá var einmitt tilgangurinn með
aðgerðum verkalýðshreyfingarinnar. Ef það hefði verið
gert og þolað, að verðlagsuppbætur á laun hefðu verið
felldar niður, er það álit mitt, að minni áherzla hefði
verið lögð á að halda verðlagi í skefjum, og tel ég alveg
víst, að kaupmáttur — eða verðgildi launanna hefði sífellt
minnkað og þá um leið virkað til kjaraskerðingar.“
Þannig svarar Jón Sigurðsson spurningu Alþýðublaðs
ins um það, hver árangur hann telji að orðið hafi af
verkfallinu, og það svar er; afdráttarlaust. Verkfallið var
háð til þess að hnekkia ákvörðun ríkisstjórnarinnar um
afnám verðtryggingarinnar.
Á þessu sést einnig vel, hvers vegna þingsályktunartil-
laga stjórnarandstöðunnar um lausn verkfallsins mátti
ekki koma til umræðu og afgreiðslu. Það var vegna þess,
að þá hefðu ráðherrar og þingmenn Alþýðuflokksins
staðið alveg grímulausir frammi fyrir þjóðinni í opin-
beru stríði við flokksmenn sína.
*
Ihúðalán og verkfall
Eggert Þorsteinsson, félagsmálaráðherra, hlaut þó
ofurlitla aukagetu sér til frægðar í þessu verkfalli. í
samningunum kom í ljós, að verkalýðsstéttirnar höfðu
orðið að beita verkfallsréttinum til þess að fá hann til
þess að lofa því að sýna einhvern lit á að gegna skyldu
sinni um viðleitni til að afla fjár í fjárþrota íbúðalána-
kerfi. Stjórnarflokkarnir tala stundum um, að hér sé
velferðarríki. í hvaða velferðarríki öðru í heiminum
skyldi alþýða manna þurfa að heyja löng og víðtæk verk-
föll til þess að ríkisstjórnin sýni viðleitni til að hafa í
landinu starfhæft lánakerfi til íbúðabygginga?

ERLENT YFIRLIT
Rit Myrdals um vandamál Suð-
austur-Asíu vekur heimsathygli
Sjálfshjálp er höfuðatriðið í boðskap Myrdals
GUNNAR MYRDAL
UTAN Norðurlanda er eng-
inm norrænn hagfræðingur eins
vel þefcktur og Svíinn Gunnar
Myrdal. Hann vakti fyrst á sér
atJhygli 1084, þegar hainn gatf
út, ásamt Aliva konu sinni, sem
er félagsfræðingiur, mik:ð rit
um fækkun barneigna í Sví-
þjóð. Þau hjón komust að
þeirri niðurstöðu, að ísfcyggileg
fólksfækkun vœri yfirvofandi í
Svfþjóð og hvöttu því til marg-
háttaðra ráðstatfana til að örva
fólksfjiölgunina. Þetta rt
þeirra varð til þess, að Svíar
gerðu ýmsar ráðstafanir til að
bæta kjör fjölskyldna, t. d. með
lœikkuin húsnæðiskostniaðar og
ókeypis máltíðum fyrir skóla-
börn. Þetta rit þeirra hjóna
vakti atlhygli víða utan Sviþjóð-
ar og varð beint og óbe:nt thl
þess, að Gunnar Myrdal réðist
í það vandaverk að skrifa bók
um kynþáttavandamálið í
Bandarí'kjunum. Þetta rit Myr-
dals kom út 1044 og er síðan
talið undirstöðuverk um þessi
mál, svo ítarlegt og vel unnið
þykir það. Rit þett.a gerði mönn
um það enn augljósara en það
hafð: verið áður, hvílikt vanda-
mál var hér á férðinni, og er
það nú fullkomlega komið
xram, að aðvaranir MyrdaJs
voru orð í tíma töluð, þótt of-
lítið væri farið etftir þeim.
Þetta verk gerði Myrdal heiims-
frægan. Að því lo'knu hélt hann
heim og var verzlunarmálaráð-
herra Svía á árun'Um 1945—47.
Hanm þóttist þá eygja mikla
kreppu framundan í Svíþjóð og
taldi það vænlegast til að mæta
henni að veita Rússum stórlán
til kaupa á vélum og vörum í
Svíþjóð. Þessi lánshugmynd
strandaði bæði á Svíum og
Riússum, enda dró það líika úr
áhuga Svía, að kreppan, sem
Myrdai hafði spáð, kom ekki.
Árið 1947 fór MyrdaO úr
sænsku stjórninni og gerðist
@ forstöðumaður Bfnahagsnefnd-
M ar Bvrópu, sem starfar á veg-
um Sameinuðu þjóðanna í
Genf. Því startfi gegndd MjTdal
í ÍO ár.
ÁiRIÐ 1057 hótfst Myrdal
handa um það verik, sem ef
til yill á eftir að gera hann
frægastan, en það var að semja
stórt yfirlitsrit um efnahagsmál
landanna í Suðaustur-Asíiu.
Naut hann til þess framlags
ýmissa þekktra stofnana, þó
einkum amerístou stofnunarinn-
ar The 20th Century Fund, sem
jafnframt er útgefandi ritsins.
Sænskar vísindastofnanir hafa
einnig stutt þetta verk, en jafn
hliða því hefur Myrdal einnig
gegnt prófessorsstörfum í Stokk
hólmi. Kona hans var á þess-
um tíma um skeið sendiherra
Svía í Indlandi, en nú gegnir
hún ráðherraembætti og heyra
m. a. afvopnunarmál undir
ráðuneyti hennar. Hlún tekur
þátt i öllum ráðstefnum um af-
vopnunarmál, þar sein Svíar
hafa fulltrúa.
Allra seinustu misserin hef-
ur Gunnar Myrdal vafcið á sér
-
mikla athygli með gagnrýini
sinrii á þátttötou Bandariikjaninia
í borgarastyrjöldinni í Vietnam.
Þó er svo komið, að hann hef-
ur orðið að verja Bandarlkiin
fiyrir gagnrýind þeirra, sem harð
ast fórdœma þau og sjá efckert
nýtilegt í fari þeinra. Meðal
þeirra, sem þar er einna fremst-
ur í flokki, er Jan Myrdal rit-
höfundur, sonur þeirra Myrdals
h-j'óna.
RIT Gunnars Myrdals um
ef nahagsmál Su ð austur-Así u,
sem hann hefur unmið að sein-
ustu 10 árin, ásamt allmörgum
aðstoðarmönnum, kom út í
Bamdaríkjumum 10. þ. m. og
hefur þegar hlotið mikið um-
tal. Það er í þremur bindum
eða 2284 bls. í allstóru broti.
Heiti þess er: Asian Drama:
An Imquiry Into The Poverty
of Nations. Það nœr til ellefu
landa, sem hafa samtals um
750 millj. íibúa, eða til Ind-
lands, Pakistans, Indónesíu,
Ceylon, Burma, Malaysiíu, Thai-
lands, Camibodíu, Laos, Filipps-
eyja og Vietnams.
Bnn hafa ekki verið birtar
nema stuttar frásagnir um efni
þessa mikia rits, en samkvœmt
þeiim virðast ýmsar niðurstöður
Myrdals koma nokkuð á óvart.
Hér verða nefmdar nokkrar
þeirra, sem i fljótu bragði virð-
ast hafa vakið mesta athygli:
Aðalmeinsemdin í efnahags-
miálum Suðaustur-Asíu er skort
ur á félags'legum skyldum og
aga. Nýlendukerfið hraut niður
hlnar fyrri venj'Ur, en skildi
ekkert eftir í staðipn, þegar
þessar þjóðir öðluðust sjálf-
stæði. Þess vegna skortir nú
ábyrgð. vinnusemi, regíu og
skipulag. Hijálp utan frá getur
ekki ráðið neina bót á þessu
ástandi, og það er óraunsæi.að
gera ráð fyrir því, að vestrænt
lýðræði eigi við undir slíkum
kringumstæðum. Þvert á móti
getur það leitt til aukinnar upp
lausnar. Það verður fyrst og
fremst að vera verk þessara
þjóða sjálfra að koma bættri
ski-pan á mál sín, eða m. ö. o.
að hér gildi gamla reglan, að
Guð hjiálpar þeim, sem hjálpar
sér sjálfur.
í atvinnu- og efnahagsmálum
ber að leggja höfuðáherzlu á
eflingu landbúnaðarins, svo að
þessar þjóðir geti sem mest
brauðfætt sig sjálfar. Meirihátt
ar iðnvæðing verður að mæta
afgangi á meðan. Það þarf ekki
mikið aukið fjármagn til að
auka landbúnaðarframleiðsluina
verulega, heldur að nýta betur
hið mikla vinnuafl, sem nú er
í sveitunum. Þetta viamuafl þarf
lika að binda í sveitum fyrst
um sinn, því að borgirnar mega
ekki vaxa ofhratt meðan ekki
eru skilyrði fyrir hendi til að
taka á móti fleira fólki þar.
Stefna ber að því, að allir
bændur verði larðeigendur, en
þó má efcki vinna að skiptingu
stórjarða af neinu ofurkappi,
því að reynslan neíur oft sýnt,
að jarðaskipting hefur dregið
úr framleiðslunind, þegar vel
yrktum stórjörðum hefur verið
skipt milli manna, er ekki
kunnu nægilega til búskapar.
Sú leið getur oft verið heppi-
leg, að láta nxeijn fá aðéinis
litlá iarðaskika í fyrstu.
Efnahagsleg aðstoð við þess-
Framhald á bls. 12.