Tíminn - 04.05.1968, Side 6

Tíminn - 04.05.1968, Side 6
TIMINN LAUGARDAGUR 4. maí 1968 MINNING BERGLJÚT GESTSDÚTTIR FRÁ FOSSI f VOPNAFIRÐI Hím»i sd©asta vetrardaig frétti ég l'át Beaigijióitar á FVxssi í Vopna fir@i. Berglij ót á Fossi var mikit hæf koma í Vopnafíhði í mínum uippvexti, ag hún var kwna svo liíifsreynd að fiágætt þótti og vi3- 'brögð heinmiar (við iþteissari lífa- reyinslu vötetu aðdáun með eftir- teikt sem stæteteuðu hiana í 'allra auigiuim og vomu þó henini Mte, svo sem mann á'tbu von á. Þetta sann- aist á því, að oikteur skilst, að þessa sá gieitið með no.kikrum hætti í bók, Heiðaharmi, eftir Gunn- ar Guminiairason oig umtoverfis'lýs- ingar þeirrar bóbar, eru freteast af æskustöðvum Bergljótar, sem von er, því Giuinmar Gunnansson á heiðalbýtið Arnarvatn, en lönd þess liggja að Fossli&nd’Uim. Berg- ljjót, var fædd á Ormsstöðum í Hailormstaðarskógum h. 4. októ- ber 1872, en sjálf taldd hún af mæJiisdag sinin 3. otet. Poreldirar heinnar höfiðu dvallið oig kynnzt á Hailiommsstað, með séra SLgurði Giuinniarssyini, en það varð öllum mikiil skóM er þeiss gátu notið. Þau voru Gestur Sigurðsson og Aðalibjtörg Mtetúsial'em,sdóttir. Gest ur var sonur Siigurðar bónda í Nljiairðvlk Jónssonar prests, síðast á Eiðum, Bryinjólfssoimar og siðari konu Sigunðar Þorgerðar Runiólfs dóttur, bónda á Surtsstiöðum, Bjiarnasoiniar, Ketilssonar prests á Eiðum, Bjarnasonar. Runólfur átti Guðhýju Pétursdóttur bónda á Vaðbneikiku — byggði þar fyrst 11771 — Guðmundssonar prests í Hoflteiigi, Inig.imiund'arsoiniar, en Guðmundur prestur átti Eiísabetu Jenisdióttiur, sýslumianns Wlum. Móðir Siguirðar í Njiarðvík var Ingilbjörg Siigurðardótitir, Eyjólfs soinar fná Eyviindarmúlia í Fljóts- hlíð, en Sigurður átti Bóelu Jens dóttur Wíum. Voru þau Njarð- víikunhjóin að 3. og 4. að fnænd- semi fná Jens Wíum. Aðalbjörg, móðir Bergljótar, var dóttir Metú salems bónda á Fossi í Vopna- finðd, Fnðídlkissonar bónda á Fossi Árnasonar bónda á Busta: íelli, d. 1(706, Sigunðssoiniar. Bróðin Metú salems á Fossi var Jóhannes fað ir Baldivins í StakteahMð, en syst- tein Friðrites á Fossi voru, Metú- salem bneppstjóni á BustarfelM og Aðallbjörg. er varð búsfirey.ia í Möðrudal og móðir hinmar merteu Möðrudialslbræðra eldri, Siguirðar og bræðra hans, MetúsaJems stertea, Jóinis á Eiríksstöðum og Ánna á Aðallbóli. Þau Gestur og Aðailbjörg fíuttu síðan að Fossi og héldu þar góðfrægt heimili iangan tdma. Af bömum iþeirra Gests og AZ- allbjangar bomuiSt u:pp tvær systur, Bergljót og Sigrún er vairð koma Stefáns myndskera Eirí'ksonar. Bar Bengljót nafn frú Bergljótar á Halílommisstað. Snemma kom í ljós mikill iþnoski' þéióra Fosssystra, og var ikweðið til þeirra „bíautLega" „Snótimar þar eru beztar“ seg- ir í teveðMnigi. Fólkið á Fossi var söngvið, svo sem margir afk'omendur séna Jóns Bryn'jólfssonar voru og man ég eftir Ge,sti synigjandi í Hofskirkiiu. Vom þau og Gestur og Aðallibjörg hin mestu góðsemdarhjón o,g toomu viða við í góðginni sinni, ,svo sem í uippeldd fátækna barna Bengljót varð mikil söngteona og lærði að leika á orgei og ég held að fiynsta orgelið, sem teom f Vopnarfjörð hafi bomið í Foss, og það var orgeMÖ hiannar Berg- 'ljótar, sem síðan varð fyrsta orgel í Hiofskink'ju. — Þar myndia menn eyðirústirnar nú. — Bergljót var meðalkoma vexti og bar vel simn fót, hægliát í fnamgöngu, góð- liát og glaðleg og svo ved mennt teona, að hún prýddi hvent sam- tovæmi, enda hin fríðasta toona fnam eftir aldni. Árið 1898, 13. sept. getok hún að eiga Þórð frá 'Skjöldólfsstöðum Þónðarson; bónda þar. Eiríkssonar prestis í I Vallanesi, Hjörleifssonar. Var i Þórður með mestu efnismiönnum á Jökuldal og stórbóndaefni. Hafði hanm og númian hag á Skjöld- óifisstöðum hjá móður sinni, Þór- ddsi Eiríksdóttur og stjúpa. Jóni S. Jónssyni, er voru stór- efea hjóin á Jöikuldal fyrir alda- mót. Var það onðfleygt að Þórð- ur ætti 100 fjör á Skjöddólfsstöð- um meðan hann var þar umigur maður. Þörði fiannst fljótt þröngt um sig á Possi o,g kuninii eikltoi tök á þeirri jörð. Virtist hann líitt festa yndd á Fossi og ætlaði jörðinni meira en hiófíe,gt viar. Festi hanm og mjög von á því, að toomast í Sbjöl'dólísis'taði, er Einar bróðir hans var pnestur í Hiofteigi en alsystir hans Þóra, dó 11897 oig hálfsystir Þorvalddna, dó H905. Ein Þóriði bruigðuist þær von,ir. Jón stjúpi harns seldii Slkjöld óMsstaði 1006, Eirítei Sigfúsisyni, er þar bjó síðum. Þórður leitaði nú fast á að teomast fná Possi, og árið 1908 keypti hanin Þorbrandsstaðd er liigigjia í Hoifsárdiai, auistan ár, ,ge@nt bænum Teigi, sem er á mili Hofs og BustarfeiLIs. Þórð- ur giat þó ekki selt Foss og kaup in á Þonbramdsstöðum urðu hon- um ofviða, því þrátt fyrdr stóran huig genðist Þórðun eigi auðsæfl imaður, einda dundiu álfÖlMn á þeim hjónum, og snm er miikið var af sér að bera eins og þegaf þrjú börn þeirra hjóna drúktonuðu í leysinga-tjönn á annan í' hvíta- suinnu 1910. Hefur af þeim at- burðd aldnei vemið storifað nákvæmt, sem von er, meðan Bengljót var enm á Mfi. En það þykjust memn þó finnia að niotelk- uið sé á þetta viteið í Heiðaharmi og svo fannst Bengljótu sj'álfri og félist nokkuð um. En firá atburð- inum ber að segja með fudlum sanni og mun þar iie.n,gi ýmisfe§t undianfiaiU'a í einu og öðru sjónar miði. Vetuninn 1909—10 var snjó þyngsti vetur er nokkur vissi dæmi um. Var slétt af öllu af 'sn'jó og la,nd afskræmt af fann- dyngjunni. Varð fanndýpið fast- í 4 álmir á jiafinislóttu á Fjalla nesjum, þar sem ég get vitnað um. Mikið af þessum gaddi tók uipp í hiákum um páska. er voru góupáskar, en brátt spillti tíð afltur og hlóð enn meiri snjó og hélzt gvo trl hvitasunnu, en þá var áteöf leysing og heitt í veðri. ÞorbrainidiS'Staðir standa í hivammi undir allháum mielum Auglýsing Vátryggingaskrifstofa Sigfúsar Sighvatssonar h.f., verður lokuð alla laugardaga frá 1. maí til 1. október. Nauðsynleg afgreiðsla fyrir viðskiptavini á laugardögum eru í síma 32661. Virðingarfyllst, Vátryggingaskrifstofa Sigfúsar Sighvatssonar h.f. .gömlum Isaldarmeinjum og eru í melunium djúpar lægðir eftir jaitea 'á ísöld. Þessar lægðir voru fulLl- ar af snjó. En þegar hiánaði, •miynidaðist tjöm í þeim að sunn- lainiverðu, en bárunnar á ibjlöminini sleátetu föinniina að norðaniverðu og gerðu þar hoibekkt á stoaflin- um. Nú höfðu bönniin bonðað og válldu nú noita góðu veðnið sem ibörnum er titt. Slást það frá bœn um Teigi, að þau lögðu leið sína út á melana, sem láiggja rétt við hæ. Gestir vunu kornnir á Þor- brandsstöðum, sem titt var á garðá þeánra hjóna, og settust 'þeir við spil með húsbónda. Var -einn af þeim Einar Helgaisoin, er fengi hiafði búið á Þodbrandisstöð- um og. selt Þórði jörðina. Sagði hann frá atburðiinum og þarf ég eteki að lláita það fara milli miála, er nú 9egi ég. Hann var föður- bróðir minn og oft í heimili for eilidra miinna og mikiil greámdar- maður. Um miðjan daginn var bamanina satenað og þótti strax eigi ednleiteið og ýmislegt gat bor- ið tii um hætltu fyrír þau, þar sem Mka Hofsá rennur fast við tún og vax allmiikil. Það var þó út á melana brátt leitað og kom filjótt í ljós, hivað hafði gerzt. Þeir komiu saimtímis að tjönndnini Þórður og Einar og æddi Þórður út í tjömina, er samstundis neynd ist óstæð og varð Eimax að ná itM hans. Hafði hamm liiöa stjóm á sér og hrópaði á toonu sínia og heyrðist það tíi bæjar. Fólte fór þá á staö og Berglij'ót á undan og fór gmeiitt. Hún sá strax, hivað í efini var að þama höfðu böm- in druktonað öll fyrir stuindu og þuinflti hún mijög á sér að halda að seifa Þórð. Eámar sendi heim eftir hrífium og varð að binda tvær samam til að ná tíl barm- amina. Á meðan aithuigaði Einar, hvernig slysið hefði borið að. Böpnim höfðu faráð út á fönmima morðain við tjörnina og gengið nær henni. Þá bilar snjóbakki 'Undan eimu þeirra, en himum virt- ist verða hvenfit við og ieita að tjörminmi. Þá bilar emm umdam öðru þeirna, en það þriðja sýind- ist verða ráðaliaust og hfeypur til, títet og það ætlaði heárn, en hættír sér þá emn of næxri tjöm- inni og bilar bakkinn undan því. Þammiig varð etekeirt þeirra til frá- sagnar, em þetta sögðu fiörin í smjónium. Börniin voru á 10. 9. og 8. ári, mj'ög gjörfiuleg börn og stúlkurnar fríðax. Ég sá þau við kirteju árið áður, er ég fermd- ist. Þau hétu Aðalbjörg, Hjördís O'g Gestur. Nú teomu hrífurniar og Einar nær flijótt til amnanrar stúlte unnar- Bergljót tóte líkið sam- stumidis og bar það heirn. Stúlik- urnar vonu sérlega hárpnúðar og flutu réttstæðis í vatnsskorpunni og eins og þær flytu á hárinu, sem iá í allar áttir eins og geisl- ar frá stjörmu. Dremgurinm haifði sotokið og var mikil leit að hon- um. Þetta var staðreyndin á Þor- hrandsstöðum á amman í Iwíta- sunrnu, 16. maí 1910. Bergljót sýndi einstakt þrek í sorg simnd, sem var meiri en næstum að segja að heil sveit gæti borið. Það var smíðuð ein kista að ÖM- um börnumium og er jarðsymgja skyldi á Hiofi var Hofsá i foráttu vexti og þuirfti að ferjia fólte og fljytja toistuma á ferju. Lá þá við slysi, er kistan vax svo óhentug- ur fluitningur og þótti eklki tæp- ara miega standa og skelfdust mangir Tekið var til við athöfm- ina, en er hefja skyldi söneinn, féllust öllum raddir og varð hik á athöflnimmi. Bergl'jót stóð þá upp og hóf sönginn, og menn sáitti í kirteju i þöguJli teiðslu, eims og undir áhrifum æðri mátt- ax. Það var elns og þessi mikla frétt væri al'ltaf að stæktea Þessi atburður nafði vitaskuld miegináhrif á líf oeirra hjóna og muin tvísýnt. að Þórðu' hafi síð- a:n orðið .saimur maður. Hann kenmdi sér um að fara frá Fossi, og hann haifði minmi löngum til að eigmast Þorbramdsstaði á eiftir og gemgu kaupim til batea og iþau hj'ón flutitu afltur að Fossi eifitír fá ár. Þau voru bæði höfd- ingjar í háttum og héldu fínt iheimiM á Fossi. Var þriflnaður á heimili og í firamgöngu freteast Itoriafia í sveiitairíiífinu. Var það eitt sime, að Krístján Guðnason frá Grænavatni, hreppstjóri í Vopna- firði, ræd'di við móður míma um þemnam sveitaríiátt. Sagði þá Krdstján. „Hvar heldurðu, að sé finiasta hieimiM í VopnBifirði?“ Móðir miín var etoki tilibúin að svara því, en Kristján sagði: „Það er á Fossi. Ég kom eitt simn ganigandi yfír MöðrudaJisfjiall og lei'taði nláititstaðar á Fossi. Ég varð undrandi á þeirri fram- reiðglu. Það vonu auik heJdur senviettur á borði“ Það hefúx ver- ið 1002—03. Gestur og AðaJtojörg urðu bæði gömiul og divöl'du ætíð með þeim hjómum og dóu bæði hjá þeim. Komst Gestur yfir ní- mætt og llá í kör að síðustu. Berg- ljiót vék ekki af skyldummar vegi. Þau hijéin munu hafa eigmast 10 eða 11 börm. Dóu þrjú þeirra upp- toomin. Eámar, er dnutokmaði í Laufási um 1020, Þóra, er átti Steiflám Steflámsison, er kenmari var í Vopmafirði, og síðar um-sjómar- maður Menmtaskóiians í Rivilk og áttu þau tivo syni og Sigrúnu. Þrjú enu á llífi, Stefán og J'akofo á Vopniafirði og Sigríður, gift í Reykjavík. Þórður andaði'St Mtlu efltir 1030 og bjó Bengljót áfram á Fossi með sornum sínum, en um 1045 flLuttu bau ölll á Vopna- fjiörð og bjuiggu þa-r í húsi, sem þau mefndu Asbyngi. Hélt Beng- íj'ót umdinavenðum kröftum fram yfir níræðisaldur og hafði emm fótaivist, er hún féll firá 22. apríl þ. á. Það verður lengi upþi per- sónuteiki og lífsreynsLa þessarar tooinu og það verða ffleiini en Guinm- ar Gunmarsson, sem fímna líf í auðrnum Fossdais á næstu tímum og kamnski Lemgi síðan. Verður hér að Ljúika of stutfiu máJii um miilkJa tooinu og eimstæða láffis- reynslu. Benedikt Gíslason frá Hoffteigi. í_Glfu I Laugavegi 38, Skólavörðustíg 13 M A R I L U P e y s u r fallegar, vandaðar.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.