Tíminn - 04.05.1968, Síða 6
TIMINN
LAUGARDAGUR 4. maí 1968
MINNING
BERGLJÚT GESTSDÚTTIR
FRÁ FOSSI f VOPNAFIRÐI
Hím»i sd©asta vetrardaig frétti
ég l'át Beaigijióitar á FVxssi í Vopna
fir@i. Berglij ót á Fossi var mikit
hæf koma í Vopnafíhði í mínum
uippvexti, ag hún var kwna svo
liíifsreynd að fiágætt þótti og vi3-
'brögð heinmiar (við iþteissari lífa-
reyinslu vötetu aðdáun með eftir-
teikt sem stæteteuðu hiana í 'allra
auigiuim og vomu þó henini Mte, svo
sem mann á'tbu von á. Þetta sann-
aist á því, að oikteur skilst, að
þessa sá gieitið með no.kikrum hætti
í bók, Heiðaharmi, eftir Gunn-
ar Guminiairason oig umtoverfis'lýs-
ingar þeirrar bóbar, eru freteast
af æskustöðvum Bergljótar, sem
von er, því Giuinmar Gunnansson
á heiðalbýtið Arnarvatn, en lönd
þess liggja að Fossli&nd’Uim. Berg-
ljjót, var fædd á Ormsstöðum í
Hailormstaðarskógum h. 4. októ-
ber 1872, en sjálf taldd hún af
mæJiisdag sinin 3. otet. Poreldirar
heinnar höfiðu dvallið oig kynnzt á
Hailiommsstað, með séra SLgurði
Giuinniarssyini, en það varð öllum
mikiil skóM er þeiss gátu notið.
Þau voru Gestur Sigurðsson og
Aðalibjtörg Mtetúsial'em,sdóttir. Gest
ur var sonur Siigurðar bónda í
Nljiairðvlk Jónssonar prests, síðast
á Eiðum, Bryinjólfssoimar og siðari
konu Sigunðar Þorgerðar Runiólfs
dóttur, bónda á Surtsstiöðum,
Bjiarnasoiniar, Ketilssonar prests á
Eiðum, Bjarnasonar. Runólfur
átti Guðhýju Pétursdóttur bónda
á Vaðbneikiku — byggði þar fyrst
11771 — Guðmundssonar prests í
Hoflteiigi, Inig.imiund'arsoiniar, en
Guðmundur prestur átti Eiísabetu
Jenisdióttiur, sýslumianns Wlum.
Móðir Siguirðar í Njiarðvík var
Ingilbjörg Siigurðardótitir, Eyjólfs
soinar fná Eyviindarmúlia í Fljóts-
hlíð, en Sigurður átti Bóelu Jens
dóttur Wíum. Voru þau Njarð-
víikunhjóin að 3. og 4. að fnænd-
semi fná Jens Wíum. Aðalbjörg,
móðir Bergljótar, var dóttir Metú
salems bónda á Fossi í Vopna-
finðd, Fnðídlkissonar bónda á Fossi
Árnasonar bónda á Busta: íelli, d.
1(706, Sigunðssoiniar. Bróðin Metú
salems á Fossi var Jóhannes fað
ir Baldivins í StakteahMð, en syst-
tein Friðrites á Fossi voru, Metú-
salem bneppstjóni á BustarfelM og
Aðallbjörg. er varð búsfirey.ia í
Möðrudal og móðir hinmar merteu
Möðrudialslbræðra eldri, Siguirðar
og bræðra hans, MetúsaJems
stertea, Jóinis á Eiríksstöðum og
Ánna á Aðallbóli. Þau Gestur og
Aðailbjörg fíuttu síðan að Fossi
og héldu þar góðfrægt heimili
iangan tdma.
Af bömum iþeirra Gests og AZ-
allbjangar bomuiSt u:pp tvær systur,
Bergljót og Sigrún er vairð koma
Stefáns myndskera Eirí'ksonar.
Bar Bengljót nafn frú Bergljótar
á Halílommisstað.
Snemma kom í ljós mikill
iþnoski' þéióra Fosssystra, og var
ikweðið til þeirra „bíautLega"
„Snótimar þar eru beztar“ seg-
ir í teveðMnigi.
Fólkið á Fossi var söngvið, svo
sem margir afk'omendur séna Jóns
Bryn'jólfssonar voru og man ég
eftir Ge,sti synigjandi í Hofskirkiiu.
Vom þau og Gestur og Aðallibjörg
hin mestu góðsemdarhjón o,g
toomu viða við í góðginni sinni,
,svo sem í uippeldd fátækna barna
Bengljót varð mikil söngteona og
lærði að leika á orgei og ég held
að fiynsta orgelið, sem teom f
Vopnarfjörð hafi bomið í Foss,
og það var orgeMÖ hiannar Berg-
'ljótar, sem síðan varð fyrsta orgel
í Hiofskink'ju. — Þar myndia menn
eyðirústirnar nú. — Bergljót
var meðalkoma vexti og bar vel
simn fót, hægliát í fnamgöngu, góð-
liát og glaðleg og svo ved mennt
teona, að hún prýddi hvent sam-
tovæmi, enda hin fríðasta toona
fnam eftir aldni. Árið 1898, 13.
sept. getok hún að eiga Þórð frá
'Skjöldólfsstöðum Þónðarson;
bónda þar. Eiríkssonar prestis í I
Vallanesi, Hjörleifssonar. Var i
Þórður með mestu efnismiönnum á
Jökuldal og stórbóndaefni. Hafði
hanm og númian hag á Skjöld-
óifisstöðum hjá móður sinni, Þór-
ddsi Eiríksdóttur og stjúpa. Jóni
S. Jónssyni, er voru stór-
efea hjóin á Jöikuldal fyrir alda-
mót. Var það onðfleygt að Þórð-
ur ætti 100 fjör á Skjöddólfsstöð-
um meðan hann var þar umigur
maður. Þörði fiannst fljótt
þröngt um sig á Possi o,g kuninii
eikltoi tök á þeirri jörð. Virtist
hann líitt festa yndd á Fossi og
ætlaði jörðinni meira en hiófíe,gt
viar. Festi hanm og mjög von á
því, að toomast í Sbjöl'dólísis'taði,
er Einar bróðir hans var pnestur
í Hiofteigi en alsystir hans Þóra,
dó 11897 oig hálfsystir Þorvalddna,
dó H905. Ein Þóriði bruigðuist þær
von,ir. Jón stjúpi harns seldii Slkjöld
óMsstaði 1006, Eirítei Sigfúsisyni,
er þar bjó síðum.
Þórður leitaði nú fast á að
teomast fná Possi, og árið 1908
keypti hanin Þorbrandsstaðd er
liigigjia í Hoifsárdiai, auistan ár,
,ge@nt bænum Teigi, sem er á
mili Hofs og BustarfeiLIs. Þórð-
ur giat þó ekki selt Foss og kaup
in á Þonbramdsstöðum urðu hon-
um ofviða, því þrátt fyrdr stóran
huig genðist Þórðun eigi auðsæfl
imaður, einda dundiu álfÖlMn á þeim
hjónum, og snm er miikið var af
sér að bera eins og þegaf þrjú
börn þeirra hjóna drúktonuðu í
leysinga-tjönn á annan í' hvíta-
suinnu 1910. Hefur af þeim at-
burðd aldnei vemið storifað
nákvæmt, sem von er, meðan
Bengljót var enm á Mfi. En það
þykjust memn þó finnia að niotelk-
uið sé á þetta viteið í Heiðaharmi
og svo fannst Bengljótu sj'álfri og
félist nokkuð um. En firá atburð-
inum ber að segja með fudlum
sanni og mun þar iie.n,gi ýmisfe§t
undianfiaiU'a í einu og öðru sjónar
miði. Vetuninn 1909—10 var snjó
þyngsti vetur er nokkur vissi
dæmi um. Var slétt af öllu af
'sn'jó og la,nd afskræmt af fann-
dyngjunni. Varð fanndýpið fast-
í 4 álmir á jiafinislóttu á Fjalla
nesjum, þar sem ég get vitnað
um. Mikið af þessum gaddi tók
uipp í hiákum um páska. er voru
góupáskar, en brátt spillti tíð
afltur og hlóð enn meiri snjó
og hélzt gvo trl hvitasunnu, en
þá var áteöf leysing og heitt í
veðri.
ÞorbrainidiS'Staðir standa í
hivammi undir allháum mielum
Auglýsing
Vátryggingaskrifstofa Sigfúsar Sighvatssonar h.f., verður
lokuð alla laugardaga frá 1. maí til 1. október. Nauðsynleg
afgreiðsla fyrir viðskiptavini á laugardögum eru í síma 32661.
Virðingarfyllst,
Vátryggingaskrifstofa Sigfúsar Sighvatssonar h.f.
.gömlum Isaldarmeinjum og eru í
melunium djúpar lægðir eftir jaitea
'á ísöld. Þessar lægðir voru fulLl-
ar af snjó. En þegar hiánaði,
•miynidaðist tjöm í þeim að sunn-
lainiverðu, en bárunnar á ibjlöminini
sleátetu föinniina að norðaniverðu
og gerðu þar hoibekkt á stoaflin-
um. Nú höfðu bönniin bonðað og
válldu nú noita góðu veðnið sem
ibörnum er titt. Slást það frá bœn
um Teigi, að þau lögðu leið sína
út á melana, sem láiggja rétt við
hæ. Gestir vunu kornnir á Þor-
brandsstöðum, sem titt var á
garðá þeánra hjóna, og settust
'þeir við spil með húsbónda. Var
-einn af þeim Einar Helgaisoin, er
fengi hiafði búið á Þodbrandisstöð-
um og. selt Þórði jörðina. Sagði
hann frá atburðiinum og þarf ég
eteki að lláita það fara milli miála,
er nú 9egi ég. Hann var föður-
bróðir minn og oft í heimili for
eilidra miinna og mikiil greámdar-
maður. Um miðjan daginn var
bamanina satenað og þótti strax
eigi ednleiteið og ýmislegt gat bor-
ið tii um hætltu fyrír þau, þar
sem Mka Hofsá rennur fast við
tún og vax allmiikil. Það var þó
út á melana brátt leitað og
kom filjótt í ljós, hivað hafði gerzt.
Þeir komiu saimtímis að tjönndnini
Þórður og Einar og æddi Þórður
út í tjömina, er samstundis neynd
ist óstæð og varð Eimax að ná
itM hans. Hafði hamm liiöa stjóm
á sér og hrópaði á toonu sínia og
heyrðist það tíi bæjar. Fólte fór
þá á staö og Berglij'ót á undan
og fór gmeiitt. Hún sá strax, hivað
í efini var að þama höfðu böm-
in druktonað öll fyrir stuindu og
þuinflti hún mijög á sér að halda
að seifa Þórð. Eámar sendi heim
eftir hrífium og varð að binda
tvær samam til að ná tíl barm-
amina. Á meðan aithuigaði Einar,
hvernig slysið hefði borið að.
Böpnim höfðu faráð út á fönmima
morðain við tjörnina og gengið
nær henni. Þá bilar snjóbakki
'Undan eimu þeirra, en himum virt-
ist verða hvenfit við og ieita að
tjörminmi. Þá bilar emm umdam
öðru þeirna, en það þriðja sýind-
ist verða ráðaliaust og hfeypur
til, títet og það ætlaði heárn, en
hættír sér þá emn of næxri tjöm-
inni og bilar bakkinn undan því.
Þammiig varð etekeirt þeirra til frá-
sagnar, em þetta sögðu fiörin í
smjónium. Börniin voru á 10. 9.
og 8. ári, mj'ög gjörfiuleg börn
og stúlkurnar fríðax. Ég sá þau
við kirteju árið áður, er ég fermd-
ist. Þau hétu Aðalbjörg, Hjördís
O'g Gestur. Nú teomu hrífurniar og
Einar nær flijótt til amnanrar stúlte
unnar- Bergljót tóte líkið sam-
stumidis og bar það heirn. Stúlik-
urnar vonu sérlega hárpnúðar og
flutu réttstæðis í vatnsskorpunni
og eins og þær flytu á hárinu,
sem iá í allar áttir eins og geisl-
ar frá stjörmu. Dremgurinm haifði
sotokið og var mikil leit að hon-
um. Þetta var staðreyndin á Þor-
hrandsstöðum á amman í Iwíta-
sunrnu, 16. maí 1910. Bergljót
sýndi einstakt þrek í sorg simnd,
sem var meiri en næstum að
segja að heil sveit gæti borið.
Það var smíðuð ein kista að ÖM-
um börnumium og er jarðsymgja
skyldi á Hiofi var Hofsá i foráttu
vexti og þuirfti að ferjia fólte og
fljytja toistuma á ferju. Lá þá við
slysi, er kistan vax svo óhentug-
ur fluitningur og þótti eklki tæp-
ara miega standa og skelfdust
mangir Tekið var til við athöfm-
ina, en er hefja skyldi söneinn,
féllust öllum raddir og varð hik
á athöflnimmi. Bergl'jót stóð þá
upp og hóf sönginn, og menn
sáitti í kirteju i þöguJli teiðslu,
eims og undir áhrifum æðri mátt-
ax. Það var elns og þessi mikla
frétt væri al'ltaf að stæktea
Þessi atburður nafði vitaskuld
miegináhrif á líf oeirra hjóna og
muin tvísýnt. að Þórðu' hafi síð-
a:n orðið .saimur maður. Hann
kenmdi sér um að fara frá Fossi,
og hann haifði minmi löngum til
að eigmast Þorbramdsstaði á eiftir
og gemgu kaupim til batea og
iþau hj'ón flutitu afltur að Fossi
eifitír fá ár. Þau voru bæði höfd-
ingjar í háttum og héldu fínt
iheimiM á Fossi. Var þriflnaður á
heimili og í firamgöngu freteast
Itoriafia í sveiitairíiífinu. Var það eitt
sime, að Krístján Guðnason frá
Grænavatni, hreppstjóri í Vopna-
firði, ræd'di við móður míma um
þemnam sveitaríiátt. Sagði þá
Krdstján. „Hvar heldurðu, að sé
finiasta hieimiM í VopnBifirði?“
Móðir miín var etoki tilibúin að
svara því, en Kristján sagði:
„Það er á Fossi. Ég kom eitt
simn ganigandi yfír MöðrudaJisfjiall
og lei'taði nláititstaðar á Fossi. Ég
varð undrandi á þeirri fram-
reiðglu. Það vonu auik heJdur
senviettur á borði“ Það hefúx ver-
ið 1002—03. Gestur og AðaJtojörg
urðu bæði gömiul og divöl'du ætíð
með þeim hjómum og dóu bæði
hjá þeim. Komst Gestur yfir ní-
mætt og llá í kör að síðustu. Berg-
ljiót vék ekki af skyldummar vegi.
Þau hijéin munu hafa eigmast 10
eða 11 börm. Dóu þrjú þeirra upp-
toomin. Eámar, er dnutokmaði í
Laufási um 1020, Þóra, er átti
Steiflám Steflámsison, er kenmari var
í Vopmafirði, og síðar um-sjómar-
maður Menmtaskóiians í Rivilk og
áttu þau tivo syni og Sigrúnu.
Þrjú enu á llífi, Stefán og J'akofo
á Vopniafirði og Sigríður, gift í
Reykjavík. Þórður andaði'St Mtlu
efltir 1030 og bjó Bengljót áfram
á Fossi með sornum sínum, en
um 1045 flLuttu bau ölll á Vopna-
fjiörð og bjuiggu þa-r í húsi, sem
þau mefndu Asbyngi. Hélt Beng-
íj'ót umdinavenðum kröftum fram
yfir níræðisaldur og hafði emm
fótaivist, er hún féll firá 22. apríl
þ. á. Það verður lengi upþi per-
sónuteiki og lífsreynsLa þessarar
tooinu og það verða ffleiini en Guinm-
ar Gunmarsson, sem fímna líf í
auðrnum Fossdais á næstu tímum
og kamnski Lemgi síðan. Verður
hér að Ljúika of stutfiu máJii um
miilkJa tooinu og eimstæða láffis-
reynslu.
Benedikt Gíslason frá Hoffteigi.
í_Glfu
I
Laugavegi 38,
Skólavörðustíg 13
M A R I L U
P e y s u r
fallegar,
vandaðar.