Tíminn - 23.05.1968, Blaðsíða 5

FTMMTUDAGUR 23. maí 1968
TÍMINN
Brosandi land
Leifehúsgestur skrifar:
„íslendingar hafa sannar-
lega haft nnargar ánægjustund
ir í Þjóðleifehúsinu á undan
fömum árum. Vandaðar sýn-
iingar á heimsfrægum óperum
og óperettum, aufe erlendra
gestaleika hafa verið árlega.
Efefeert befur verið sparað af
leifehússins hálfu, til þess að
gera þessar sýningar sem glæsi
legastar.
Af einhverjum ástæ'ðum hef
ur viss hópur manna hér
aldrei getað iitið Þjióðleikhús-
ið eða forráðamenn þess réttu
auiga og gert sitt, til þess að
vinna gegn aðsófen að því og
þó oftast í þeim tilgangV að
valda sem mes<tu tjóni, þegar
dýr verk voru á fjölunum.
Þessi hatursáróður niáði nú
hémarki hjá Jóni Þórarinssyni
gagnrýni nú nýlega. Gagnrýni
hans er svo rætin og ósann-
gjörn að flestum hefur ofboð
ið og er mikil furða, að stærsta
'blað landsins skuli hafa léð
þeim skrifum í-úm á síðum sín-
um. Vœri ég ritstjlóri Morgun-
bl. mundi ég biðjast afsökun-
ar á þessum ieiðu mistökum.
Menn ættu að bera saman
gagnrýni Ásgeirs Hjartarsonar,
en hann er viðurkenndur heið
arlegur og vel dómhær gagn
rýnandi á leikmennt.
Ánægjuleg kvöld-
stund
Vegna þessa reiðiiesturs J.Þ
fór ég að sjá óperettuna Bros-
andi Land. Það var sannarlega
ánægjuletg kvöldstund. Glæsi
leg sviðsetning, er vafalaust
með því besta, sem sézt hef-
ur i Þjóðleikhúsinu. Kinverska
höllin miinnir einna helzt á
sögur úr „Þúsunid og eirani
nótt“ Málverk og skrautklæði
gefa handverksmönnum okkar
sannarlega háa einkunn. Söng-
ur Ólafs Þ. Jónssonar er
hreinn listaviðburður. Stina
Britta Melander er öllum hér
að góðu feuinn, enda leysir hún
sitt hlutverk af mi'kiili prýði.
Þá eru Eygló Viktorsdóttir og
Arnar Jónsson mjög góð að
ógleymdum Bessa Bjarnasyni,
sem nú hefur enn sýnt snjall
an leik.
Þetta er ósvikin Vinai-óper-
etta, umgjörðin er glæsileg,
en íva'fið er ástardrama. Mörg
þúsund ára erfðir fra lamdi
Konfúsiusar falia ekki saman
við frelsi hins vestræna heims.
Það eru hindr óyfirstíganlegu
erfiðleikar milli austurs og
vesturs. Það er vel varið einni
kvöldstund í Þjóðleikhúsinu
til þess að njóta skemmtunar
og dæma sjálfur um þessa sýn-
ingu“.
Umræður um
skólamál
Þórarinn frá Steintúni, sem
oft hefur sent Landfara línu,
skrifar:
„Mikið er nú rætt og ritað
um skólamál. Eflaust er ekki
van.þörf á að laða kennsluna
að þeim tæknibyltingar aðstæð-
um, sem núitíminn krefst. Von
andi tekst að leysa þann hnút,
enda mikið í húfi. Grikkir hin
ir fornu iðkuðu mælskulist og
mér er sagt, að í bandarísk-
um skólum, að minnsta kosti
sumum sé hún skyldunáms-
grein.
Ekki veit ég tíl, að nokkru
slífeu sé hér til að dreifa,
nema hvað málfu.ndafélög eru
víst í flesitum skólum og þar
troða upp í „pontuna"
kannski 4—5 nemendur í tíma
og ótíma. Allur fjöldinn er ó-
VTrfeur og múlibundinn.
íslendingar hlédrægir
íslendingar eru víst á vissan
hátt hlédrægir en hlédrægni
fylgir skortur á öryggi. Öryggi
í framkomu er meðal annars
forsenda þess að komast á-
fram og lifa heiltorigðu lífi og
vafalausit ígildi margra tauga
pi'lla. Ég held að fátt veiti
meira öryggi en vissa þess að
vera hlutgengur í samfélagi
við aðra, en þa'ð byggist meira
en marguir hy.ggur bláttáfram
á því _að geta komið fyrir sig
orði. f viðtali manna á milíi
kemur þetta að virðisit nokk-
uð ósjálfrátt. Við hugsum um
leið og við tölum.
En þessu er á anman hátt
farið, ef á að halda ræðustúf,
mœla fyrir minni eða standa
fyrir máli sínu í umræðum, þá
þurfa flestir æfingu, ef vel á
áð fara. Það er hart að jafn-
vel langskólagenignir menn
þurfi sumir hverjir að lifa í
stöðugum ótta við að lenda :
slíkum aðstæðum og lesi af
blöðum til að tjá hugsanir sín
ar.
Ólíkt a-ð tala
blaðalaust
Erlendur Jónsson kennari
tók réttilega fram í grein, sem
birtist í Morgunblaðinu á döj-
unum að tvennt ólíkt er að tala
upp úr sér, sem kallað er sða
að lesa af blöðum. Lestur aí
blöðum má vera vel „tilreidd
ur“ ef hann á að ná at'hygLi
áheyrenda á nokkuð svipaðan
INNLENT LÁN
RIKISSJÓÐSISLANDS1968,l.Fl
VERÐTRYGGÐ
SPARISKIRTEINI
irrKAG Hr.AOOOOl
Sala spariskírteina ríkissjóðs 1968 1.
flokkur, hefst mánudaginn 20. maí.
Skilmálar skírteinanna eru í aðalatrið-
um þeir sömu og við síðustu útgáfu
og liggja þeir frammi hjá bönkum,
stærri sparisjóðum og nokkrum öðrum
söluaðilum.
SEÐLABANKI ÍSLANDS
A

hátt og þegar flutit_er án blaða,
sem mælt mál. Ég vildi nú
benda á hvort ekki væri tíma-
bært, þegar vænta má breyt-
ingá á fræðslufyrirkomulaginu
að bæta mælsfeu og framsagn-
arlist við í skólum okkar sem
sfcyldunámsgrein og að sú
fraeðsla bæfist fyrr en seinna
á skólastiginu og undir hand
leiðslu góðra kennara gæti það
orðið drýgra til málvöndunar
en sumt það, sem nú telst góð
latína í íslenzkri málfræði-
kennslu".
Reykingar í lang-
ferðabílum
Þá er að lokum bréf frá
Guðjóni B. Guðlaugssyni;
Andrúmsloft er það fyrsta
og síðasta, sem maðurmn not-
ar af þessa heims gæðum og
eitt einasta augnablik þar á
md'lli getur hann ekki verið án
þess. Það er hans frumstæð-
asta þörf. Einstaklingurinn á
heimtingu á að fá andrúimsloft
ið eins hreint og framast er
kostur á og enginn hefur leyfi
til að aftra honum þess eða að
spilla því á nokkurn hátt.
Það gegnir því furðu hve
margir leyifa sér að spilla and-
rúmsiofti fyrir öðrum, jafnvel
telja sig eiga heimtingu á því
og hregðast illa við ef a'ð er
fundið eða þeir beðnir að
sýna tilhlýðilega kurteisi og
reykja ekki upp í vitin á fó'lki,
sem þolir það ekki eða finnst
reykingar ógeðfelldar. Reyk-
ingafólki hefur verið sýnt ó-
t.rúlega mikið umiburðarlyndi.
Ég veit efeki, hvers vegna, trú-
lega af því að það hefur ver-
ið taldð í meiri hluta og sum-
ir ósiðir vinna sér hefð. Reyk-
ingar virðast vera einn sá ó-
siður, sem unnið hefur sér
hefð i þjóðfélagiinu. Svo ramt
kveður að því að móðirin skuli
óhegnt mega púa tðbaksreyk
framan í barnið sitt og dæla
nifeótíni inn í æðar þess á með
an hún er að gefa því móður-
mjólkina.
Tóbaksreykingar á
undanhaldi
Sem betur fer virðist tótoaks
reykingar vera heldur á und-
amihaldi á almenningsstöðum,
t.d. inmi í samkomuhúsum, bíó
sölum, sumurn fundarsölum,
j strætisvögnum og nokkrum
öðrum almenindingstoiílum.
Einn er sá staður, sem ekki
má lengur láta dragast að
banna reykingar á, það eru
hópferðabiílarnir og aðrir lang
ferðabdlar, þar sem er saman
komið fólfe af ýmsu tagi. Það
er fjölþinn allur, jafnvel fólk,
sem reykir, sem er illa við tó-
bakslykt í bdlum. Það hefur
verið bent á, að þa'ð er num-
i’ð staðar á tveggja til þriggja
tíma fresti og að þá geti reyk-
ingafólk farið út úr bílnum
og svalað nautn sinni og ætti
það að vera nóg hverjum og
einum, því ef tóbak er svo
nauðsynlegt likama þeirra,
sem reykja, þá hvað um hina,
er neita sér um það ævi-
langit.
Eldhættan
Flestir þeir a.m.k., sem ekki
reykja eru m.a. a'ð fara út úr
borgarloftinu upp um sveitir
og fjöll til að teyga að sér
tært loft hinnar hreinu og ó-
snortnu náttúru blandað sfeóg-
arilmi og blómaangan. Þeim
þykir því súrt í broti að
verða að anda að sér eitruð-
um tóbaksreyk, kannski því
sama og þeir eru að flýja frá
á vinnustað sínum eða öðru
umhverfi. Þá er það önnur á-
Framhald a bis. 15.
5
Á VlÐAVANGI
Hvernig á að koma
börnunum í sveit?
Böm hafa lokið eða eru að
ljúka skólavist. Mörg móðirin
spyr: Hvernig á ég að koma
barninu mínu í sveit? Sem
fyrr, er það álit foreldra, að
það sé bömunum heilsusam-
legt bæði fyrir sál og líkama
og á allan hátt heppilegt fyrir
bæjarböm, að dvelja sumar-
langt á sveitaheimilmn, og
taka þátt í störfum fólks, að
því leyti sem það er við þeirra
hæfi og umgangast húsdýr. Það
var áður algengt, og oftast til
tölulega auðvelt að koina börn
unum fyrir.
Nú er öldin önnur
En nú er öldin önnur í þessu
efni. Fjölbýlisbömunum hefur
fjölgað en sveitafólki fækkað
og vélar hafa komið í stað
vinnandi handa I sveitum. Að
sækja hesta, færa fólki mat
á engjar, fara með heybands-
lestir, snúa beyi í flekk með
hrífu o.s.frv., eru allt störf sem
að miklu leyti heyra nú for-
tíðinni til. Það er jafnvel hætt
að reka kýrnar í haga, að
nokkru leyti. Og sauðburður er
oft búinn eða langt kominn
þegar börnin Iosna úr skólum.
Allt miðar þetta að því, að
torvelda börnum að vinna gagn
leg störf í sveit, sem var þeim
hollasti þáttur sveitadvalarinn
ar.
Nýir hættir
Á allra síðustu árum hafa
einstöku bændur tekið mörg
börn til sumardvalar, heilan
hóp, jafnvel nokkra tugi. Það
er ekki til að létta bústörf,
lieldur er hér um að ræða
barnaheimili. Eflaust getur
þetta verið hagkvæmt á báðar
hliðar, en krefst starfsfólks,
sem kann sitt verk, í stað þess
að kaupstaðarbörnin gangi til
starfa með heimilisfólkinu, þar
sem þau eru eitt eða fá á bæ.
Tillaga Ingvars
Á tveimur eða þrcmur und-
anförnum þingum hefur Invar
Gislason, ásamt tveimur öðrum
alþingismönnum hreyft tillögu
þess efnis, að stjórnarvöldin í
iandinu láti athuga þetta mál
og gera tillögur um stofnun
sumarheimila í sveitum, þar
sem m.a. börnunum væri séð
fyrir viðfangsefnum við hæfi,
cr gæti orðið þeim að sem
mestum notum, til alhliða
þroska. Bent er á, að þar komi
gæzla húsdýra og ræktunar-
störf mjög til greina.
Ennþá hefur meirihluti Al-
þirigis ekki fallizt á að eiga
frumkvæði þessa máls. En trú
lega kemur að því fyrr eða
síðar, að það þyki þess virði.
Félög og einstaklingar hafa
að vísu sýnt talsvert framtak
í málinu. En fleira mun þurfa
til að koma.
(Dagur).