Alþýðublaðið - 29.03.1995, Blaðsíða 1

■ Við aðild að Evrópusambandinu lækkar matarverð hér um 35-45%
Stöndum fyllilega við
þessa útreikninga
- „enda hefur enginn hrakið þá útreikninga með neinum
rökum," segir Guðmundur K. Magnússon, prófessor og
forstöðumaður Hagfræðistofnunar Háskóla íslands.
JJ
„Við stöndum fyllilega við það
sem kemur fram í skýrslu Hagfræði-
stofnunar, að við aðild að Evrópu-
sambandinu lækkaði matarverð til
neytenda hér um 35-45% enda hefur
enginn hrakið þá útreikninga með
neinum rökum. Við styðjumst við
neyslukönnun í OECD löndunum
frá 1990 sem er framreiknuð til verðs
í febrúar 1994 og lækkun matar-
skattsins hér er tekin inn í okkar út-
reikninga," sagði Guðmundur K.
Magnússon, prófessor og forstöðu-
Málshöfðun vofir
yfir oddvitum meiri-
hlutans í Hafnarfirði
„Nóg
komið af
þessari
geggjun
- segir Sverrir Ólafsson.
.„Mér varð nóg boðið þcgar fjöl-
skylda mín og börn fóru að vcrða fyrir
aðkasti á götum í Hafnarfirði vcgna
ummæla þcssara manna. I’cir sitja
bæði í sæti ákærcnda og dómara í öllu
sínu kærubrjálæði og mér finnst cin-
faldiega nóg komið af þessari gcggj-
un,“ sagði Sverrir Olafsson, myndiistar-
maður í Hafnarfirði, í samtali við Al-
þýðublaðið. Svcrrir íhugar málssókn á
hendur Magndsi Jóni Amasyni bæjar-
stjóra í Hafnarfirði og Magnúsi Gunn-
arssyni oddvita Sjálfstæðisfiokksins í
bænum. Astæðan eru ummæli þcirra
um Sverri og störf hans í þágu Listahá-
tíðar í Hafnarfirði auk annarra starfa
að mcnningarmálum í bænum svo scm
einsog starf hans seni forstöðumanns
menningarmiðstöðvarinnar Straums.
„Þctta cr orðin slík gcggjun að þcir cru
ckki aðeins búnir að stórskaða ímynd
Hafnarfjarðar hcldur cru blásaklausir
einstaklingar farnir að gjalda fyrir
þennan skcpnuskap. Lögmaður minn
er að fara yfir málið og cndanlcg
ákvörðun um málshöfðun vcrður tekin
á næstu diigum," sagði Sverrir.
Neytendasamtökin
Matarkarfan
52% ódýrari í
Danmörku
Ef marka má verðsamanburð Neyt-
endasamtakana þá er verð á matvælum
52 prósent lægra í Danmörku en á ís-
landi. Þetta styður þá niðurstööur Hag-
fræðistofnunar Háskóla Islands sem
telur að matarverð á Islandi geti lækkað
um 35-45% ef ísland gengur í Evrópu-
sambandið. Neytendasamtökin gerðu
þessa könnun til þess að benda á áform
landbúnaðarráðherra unt að leggja of-
urtolla á innflutning erlendra landbún-
aðarafurða. Þegar verðið er hins vggar
skoðað án innflutningstolla kemur til
dæmis í ljós að svfnalæri með beini er
68 prósent ódýrara í Danmörku en á ís-
landi og verð á kalkún er 77 prósentum
lægra í Danmörku. Islenska matarkarf-
an í heild sinni er 52 prósent dýrari en
sú danska.
maður Hagfræðistofnunar Háskól-
ans, í samtali við Alþýðublaðið.
Svo sem kunnugt er hafa forystu-
menn Alþýðubandalagsins haldið
því fram að tölur í skýrslu Hagfræði-
stofnunar um ávinning Islands að
ESB-aðild séu marklausar. Þær séu
byggðar á fímm til sex ára gömlum
gögnum og þar sem miðað sé við
þróun framfærsluvísitölu í gögnun-
um geti það gefið ranga mynd sem
nemi tugum prósenta.
„Séu tölur OECD notaðar beint þá
er matarverð á íslandi 55% hærra en
að meðaltali í löndum Evrópusam-
bandsins. Síðan kemur til lækkun
matarskattsins hér og mismunandi
neysluvenjur. En það kemur líka
fram hjá OECD að framleiðenda-
verð hér er 50% hærra en að meðal-
tali í löndum ESB. Við öfluðum
gagna gegnum Hagstofuna við gerð
skýrslu Hagfræðistofnunar. Það mun
hafa verið haft eftir starfsmanni Hag-
stofunnar að það sé hæpið af okkur
að nola framfærsluvísitölu til að upp-
reikna verðlagið frá 1990 til 1994.
En ég vil benda á að þetta er það sem
OECD gerir sjálft. Þessi verðmunur
sem ég gat unt á matvöru stendur enn
þrátt fyrir matarskattinn, en munur-
inn er nær 35% en þeim 55% sem ég
n e f n d i , “
sagði Guð-
mundur.
Hann sagði
að það væru
mismunandi Guðmundur K.
neysluvenjurMa son;Við
i hverju landi A.. . x ....
ogþærkæmu stondum fyll. ega
til með að v.ð þaö sem kemur
breytast með fram ‘ skVrslu Ha9'
verðbreyting- fræðistofnunar.
um. Það væri síðan athugunarefni út
af fyrir sig. En aðalatriðið væri að
Hagfræðistofnun stæði fyllilega við
þá útreikninga sem birtir væru í
skýrslu stofnunarinnar og sýndu þá
mikiu lækkun matarverðs sem aðild
að ESB hefði í för með sér.
Framvarðasveit Alþýðuflokksins á Norðurlandi vestra Aiþýðu-
blaðið í dag er helgað Alþýðuflokknum á Norðurlandi vestra. í blaðinu eru meðal annars viðtöl við Sól-
veigu Zophoníasdóttur, Jón F. Hjartarson, Ólöfu Kristjánsdóttur og Steindór R. Haraldsson sem standa hér
keik á myndinni sem stolt framvarðasveit jafnaðarmanna í kjördæminu.
Kennarafélögin samþykktu miðl-
unartillögu ríkissáttasemjara
Þessi lausn kom
á síðustu stundu
-segir Jón F. Hjartarson, skólameistari Fjölbrautaskóla
n
n
Norðurlands vestra.
„Þessi lausn á kennaraverkfallinu
kom á síðustu stundu. A þessari
stundu er ekki vitað með hvaða hætti
lok skólaársins verða en við munum
gera allt sem kraftar okkar leyfa tii
að hjálpa nemendum skólans að
komast yfir þá erfiðleika sem þessa
langa stöðvun skólahalds hefur í för
með sér,“ sagði Jón F. Hjartarson,
skólameistari Fjölbrautaskólans á
Sauðárkróki, í samtali við Alþýðu-
blaðið.
Fulltrúaráð kennarafélaganna hef-
ur samþykkt miðlunartillögu sátta-
semjara í deilu ríkisins og kennara.
Nú sér loks fyrir endann á verkfalli
kennara sem staðið hefur yfir frá 17.
febrúar. 1 tillögu sáttasemjara er gert
ráð fyrir 15% beinni launahækkun til
kennara á samningstímabilinu sem
er tvö ár. Einnig lækkar kennslu-
skylda kennara nokkuð og er það
metið til 4-5% kjarabóta. Launaút-
gjöld ríkisins til kennara hækka í
kjölfarið um 1.400 milljónir miðað
við eitt ár.
„Eg er ákaflega ánægður með að
loks sé komin lausn á þessari deilu
og þetta voru síðustu forvöð til að
bjarga skólunum frá meiriháttar
skakkaföllum. í Fjölbrautaskóla
Norðurlands vestra voru samtals 470
nemendur fyrir verkfall. Auk skól-
ans hér á Sauðárkróki, þar sem eru
um 400 nemendur, er einnig kennt í
útibúum skólans á Siglufirði og
Blönduósi. Eg veit ekki hvort nem-
endur skila sér allir að loknu verk-
falli en hef ástæðu til að ætla að ein-
hverjir fresti námi til haustsins. Sum-
ir eru komnir til sjós og eiga eftir ein-
hvem tíma til að komast í land. Þá er
ekki víst að allir þeir sem stóðu höll-
um fæti í námi skili sér, en ég hef
von um að það takist að bjarga meg-
inþorra nemenda," sagði Jón.
Við Fjölbrautaskóla Norðurlands
vestra starfa 37 kennarar og sem fyrr
segir em nemendur hátt í 500 talsins.
Jón Hjartarson skólameistari sagði
að mikill meirihluti nemenda væm
úr kjördæminu en einnig væm dæmi
þess að þeir kæmu víðar að af land-
inu.
Matarverð í Evrópu
Ljúga Flugleiðir og ferðaskrifstofur?
ur. Samkvæmt bæklingum ferða-
skrifstofa er verðið 320 krónur í
Lúxemborg, 160 krónur í Hamborg,
300 krónur í Vínarborg, 160 krónur í
London og 196 krónur á Benidorm.
Kfló af nautakjöti kostar 430 krónur
í Glasgow, 660 krónur í Hamborg,
750 krónur í Vínarborg og 740 krón-
ur í Stokkhólmi, svo dæmi séu nefnd
úr bæklingum ferðaskrifstofanna.
„Ætla Alþýðubandalagið og Fram-
sóknarflokkurinn að saka ferðaskrif-
stofumar og Flugleiðir um að falsa
þessar tölur?“, spyr Alþýðuflokkur-
Upplýsingar sem Alþýðuflokkur-
inn hefur lagt fram urn verðmun á
matarkörfu stórmarkaða í Evrópu og
á Islandi hafa vakið hörð viðbrögð
Alþýðubandalags og Framsóknar-
flokks sem ásaka Alþýðuflokkinn
unt falsanir. Alþýðuflokkurinn hefur
nú sent frá sér upplýsingar um verð á
matvöru í nokkrum borgum Evrópu
og em þær teknar upp úr bæklingum
íslenskra ferðaskrifstofa. Þar kemur
fram sláandi verðntunur. Verð á
kjúklingum má taka sem dæmi um
verðmun. I stórmarkaði í Reykjavík
kostar eitt kfló af kjúklingi 667 krón-
Fyrirhugaðir ofurtollar á innfluttar landbúnaðarvörur í kjölfar samningana um GATT
„ Tilrædi við almenning og
bjamargreiði við landbúnað
- segir Jóhannes Gunnarsson formaður Neytendasamtak-
anna og telur íslensk stjórnvöld ekki komast upp með það til
lengdar að hunsa GATT samninginn.
„Rannsókn sem Hagffæðistofnun
gerði fyrir Neytendasamtökin hefur
sýnt að samningurinn um GATT get-
ur leitt til þess að matvæli lækki um
15% til neytenda. Ef hins vegar sú
ætlun stjómmálamanna að láta ofur-
tolla koma í stað innflutningsbanns
búvara nær fram, er það tilræði við
almenning og bjamargreiði við ís-
lenskan landbúnað," sagði Jóhannes
Gunnarsson formaður Neytenda-
samtakanna í samtali við Alþýðu-
blaðið.
Jóhannes sagði að niðurstaða Hag-
fræðistofnunar um lækkun á verði
matvæla með GATT samningum
væri sambærileg við niðurstöður
rannsóknar sem gerð var fyrir norska
Neytendaráðið. Bæði á Islandi og í
Noregi væri rekin jafn fomeskjuleg
landbúnaðarstefna. „Þetta fer hins
vegar allt eftir því hvemig stjóm-
málamenn koma til með að fram-
kvæma GATT-samninginn. Eg
minni á þá staðreynd að það er
grundvallarhugsun GATT-samning-
anna að auka viðskipli landa á milli
með landbúnaðarvömr og örva sam-
keppni við sölu á þessum vörum,“
sagði Jóhannes. „Við horfúm með
ákveðnum ugg til þeirra tolla sem em
í umræðu að nýta hér á landi og em
allt upp í 719%. Við höfum til að
mynda reiknað það út að ef að stjóm-
málamenn ætla að beita tollígildum
að fullu mun innflutt smjör frá Dan-
mörku vera á sex földu verði við inn-
lent smjör. Meira að segja með lág-
marksaðganginum sem á að tryggja
enn frekari samkeppni kostaði
danska smjörið 2,5 sinnum meira en
innlent. Þegar stjómmálamenn
gengu frá GATT samningi segir í
gögnum sem fylgdu áliti utanríkis-
málanefndar, að í tollkerfi sem verði
komið á, verði gert ráð fyrir að
stjórnvöld
geti með
breytingum á
tollum dregið
úr eða tak-
markað inn-
flutning á bú-
vömm ef
hann sam-
ræmist ekki
eða stefni í
tvísýnu ár-
angri þeirrar
landbúnaðar-
stefnu sem
fylgt er hér
lendis, þar a
meðal fram
kvæmd bú-
Jóhannes Gunnars-
son: Ef sú ætlun
stjórnmálamanna
að láta ofurtolla
koma í stað inn-
flutningsbanns bú-
vara nær fram, er
það tilræði við al-
menning og bjarn-
vörusamn- argreiði við íslensk-
ingsins. Á an landbúnað.
sama hátt A-mynd: E.ÓI.
verði gert ráð
fyrir að með lækkun tolla verði unnt
að tryggja innflutning á búvömm að
því marki seni innlend framleiðsla
nær ekki að uppfylla eftirspum með
eðlilegum hætti. Hvað em menn að
segja? Þeir em að segja að það skulu
ekki verða neinar breytingar með
GATT samningi. í stað innflutnings-
banns skuli byggja tollmúra í kring-
um Island. Þama em menn að sjálf-
sögðu að taka beina afstöðu með
þröngum framleiðendasjónarmiðum
og hagsmunum en varpa sjónarmið-
um neytenda fyrir róða,“ sagði Jó-
hannes. En hver er krafa Neytenda-
samtakanna í þessu máli?
„Neytendasamtökin hafa ekki far-
ið fram á meira heldur en að innflutta
varan verði jafndýr þeirri innlendu.
Þá þarf íslenskur landbúnaður ekkert
að óttast því hann keppir á gmndvelli
gæða og við treystum íslenskum
landbúnaði til þess. Hins vegar yrði
lágmarksinnflutningurinn, það er 3%
í upphafi en færi upp í 5%, til þess að
tryggja samkeppni. Auk þess sem
þær lækkanir á tollum sem eiga að
verða á GATT tímanum mundu
tryggja frekari samkeppni og kröfu
urn nauðsynlega hagræðingu í ís-
lenskum landbúnaði. Við emm með
vannýtt bú um allt land og hvað kost-
ar það? Við emm með mjólkurfram-
leiðslu með helmingi meiri fram-
leiðslugetu helduren mjólkurmagnið
gefur tilefni til og hvað kostar það?
Er það ásættanlegt sem eitthvað lög-
mál að það kostar um tífalt meira að
slátra einu lambi hér heldur en í
Skotlandi? Það er hægt að hagræða á
öllum stigum framleiðslunnar.
Eg spái því að við komumst ekki
upp með að hunsa GATT samning-
inn eins og stjómvöld virðast ætla að
gera. Það þýðir að þegar við verðum
knúin til að framkvæma hann verður
sá niðurskurður í íslenskum landbún-
aði miklu sársaukafyllri heldur en ef
við grípum strax til nauðsynlegrar
hagræðingar. Að ætlað að loka ís-
land af með ofurtollum er tilræði við
almenning og bjamargreiði við ís-
lenskan landbúnað. Við skulum ekki
gleyma því að GATT skapar okkur
líka möguleika á erlendunt mörkuð-
um en til að nýta okkur það þarf hag-
ræðingu til að lækka verðið," sagði
Jóhannes Gunnarsson að lokum.