Vísir - 10.02.1976, Blaðsíða 11

vism Þriftjudagur 10. febrúar 1976
11
(»*»***1
■
Sunnudaginn 1. fcbrúar
birtisl i hinu þekkta
bandariska dagblaði The
New York Times grein
um þorskastriftift. Grein-
ina skrifar inaftur að
nafiii.Jon Blair, en hann
starfar sjálfstætt sem
greinahöfundur og starfs-
máður sjónvarps. Hann
var. nýlega á íslandi.
Grein hans nefnist
„Þorskastriðift er
skemmtilegt, afteins ef
alvarlegir þættir þess eru
hundsaftir.”
Greinin fer hér á eftir:
ára, en á móti vildu þeir þó
lækka kvótann niftur i 110.000
tonn. Hæsta boft islendinga var
65.000 tonn, og hærra vildu þeir
ekki fara af friðunarástæftum.
Margt vartili þvi, en atvinnu-
leysi i Bretlandi er mikift, og
rikisstjórnin mátti ekki heyra
það nefnt, aö 16.000 togarasjó-
menn og fólk i fiskiðnaöinum
missti atvinnu sina. Þvi skarst
floti hennar hátignar i leikinn.
En bretum yfirsást meft öllu,
aft islendingum var alvara, bæfti
hvaft snerti fiskveiftikvótann og
útfærsluna i 200-milur. Þeir
halda þvi fram, aft annars sé
byggft I landinu, þar sem þeir
hafa þraukaö I 1100 ár, I mikilli
hættu. Þetta byggja þeir á
skýrslu fiskifræðinga, sem
breskir fiskifræðingar hafa aft
nokkru leyti fallist á, en þar er
harftlega varaft vift ofveifti
þorskstofnsins. Verfti ekki grip-
ift til verndarráftstafana er áætl-
aft, aft þorskstofninn verfti meft
öllu uppurinn um árift 1980. Fari
svo, missa islendingar um 40%
útflutningsafurða sinna.
Fiskifræftingarnir áætla aft
ekki megi veifta meira en
230.000 tonn á þessu ári, eigi
þorskstofninn að geta timgast
áfram. Breskir fiskifræftingar
setja töluna milli 250.000 og
300.000 tonna, miðaft vift
hámarksafla er nam 470.000
tonnum árift 1970. Hvor talan
sem rétter, geta islendingar al-
veg veitt svo mikift, jafnvel þótt
belgiumenn, færeyingar, vest-
ur-þjóöveijar og aftrir sem veitt
hafa á þessum miftum, auk
breta, veifti ekki neitt.
Geir Hallgrimsson forsætis-
ráftherra islands, fór til
Lundúna I siðustu viku, i áfram-
hald af viðræðum sem
hann haffti átt vift fram-
kvæmdastjóra NATO, Joseph
Luns. Luns lýsti þvi yfir i
Reykjavik aft NATO liti árekstr-
ana á íslandsmiftum, mjög al-
varlegum augum, og ísland
væri síftur en svo ,.eitt ósökkv-
andi flugvélamófturskip” eins
og Winston Churchill komst aft
orði. Náttúrlega skiptu hótanir
islendinga um úrsögn úr N'ATO,
ef þorskastrfftift drægist á lang-
inn, þýftingarmiklu máli fyrir
Luns.
En Hallgrimsson sjálfur er i
erfiftri aftstöftu. Ef hann gerir
bretum of hátt boft — aft niati is-
lensks almennings, — er hin
hægrisinnafta samstevpustjórn
hans fallin. 1 hennar staft kæmi
vinstrisinnuft sanisteypustjórn,
sem kommúnistar ættu sæti i.
Þá yrfti vissulega tekin upp
harftari stefna gagnvart bret-
um.
VVilson hlýtur að vita, hve
erfift aftstaftan er. Eftir aö
bandariska þingiö samþykkti
200-miIna auftlindalögsögu,
liefur ástandift versnaft. og þó
ekki sist, þegar bretar sjálfir
lýstu yfir stuðningi vift
200-milna lögsögu vegna oliu-
vinnslunnar i Norftursjó.
Viftræfturnar halda áfram. en
á siögæðislegum grundvelli geta
bresk herskip ekki haldift áfram
aft vernda breska togara vift aft
ræna íslenskum fiski.
Fyrir nokkrum árum likti
afriskur diplómát bretum vift
tannlausan bolabit. Þaö kostaði
diplómatinn landvistarleyfiö.
Þaft var leiðinlegt, þvi aft ef
hann hefði getað fylgst meö
gangi mála undanfarna mánuöi
hefði hann sennilegast séö sönn-
un oröa sinna, likt og milljónir
annarra sjónvarpsáhorfenda á
Bretlandi.
Breskir sjónvarpsfréttamenn
umborft iislenskum varðskipum
fylgdust meft þvi er bresku
freigáturnar Andromeda og
Leander reyndu aft sigla á skip,
sem var heímingi efta þriftjungi
flota á borö viö þann breska
gegn 216.000 manna þjóft, sem er
yopnlaus meft öllu þar aft auki?
Afstafta hennar virftist vera
þessi: Vift getum ekki lengur
fengist vift þá stóru, en þessum
islendingsgreyjum getum vift nú
samt enn sýnt I tvo heimana.
Gallinn er sá, aft skipalæti
flotans, munu ekki frekar leysa
þriöja þorskastriftið en þau tvö
fyrri (1958-61, og 1972-73).
Harold Wilson, forsætisráft-
herra virftist vera aft byrja aft
gera sér grein fyrir þessu. ls-
lendingum finnst mál til komið.
enda sannfærðir orftnir um, aft
minna en þau sjálf. Myndirnar,
sem teknar voru af árekstrun-
um, gerftu marklaus þau orft
bresku flotastjórnarinnar, að
islendingar væru valdir aft
árekstrunum. Sjónvarps-
áhorfendur sáu aft þyrluþilfar
varftskipsins haffti skaddast, og
nokkrar skemmdir höfftu einnig
orftift á skrokk þess.
Ilér er lifshætta á ferftum, þvi
aft sjómaður er fellur útbyrðis á
þessu svæfti, er drukknaður eftir
þrjár minútur. Halda bresk
yfirvöld, aft þaft auki sjálfsálit
bresku þjóöarinnar aö beita
bretar séu fantar og yfirgangs
seggir.
Samningarnir
renna út
„Styrjöldin” sjálf hófst i
nóvember siðast liftnum. þegar
viftræður uin endurnýjun veifti-
samnings breta, sem gerftur var
fvrir tveimur árum, runnu út i
sandinn. Sá samningur leyffti
bretum aft vcifta 130.000 tonn af
þorski innan 50-milna lögsög-
unnar. Bretar vildu þennan
samning endurnýjaftan til 10