Vísir - 28.09.1976, Blaðsíða 4

Þribjudagur 28. september 1976. VISIF
LA UNAMISM UNUR
I PÓLLANDI ER
ALLT AÐ TUTT-
UGUFALDUR
Pólland hefur nýlega gcngió
frá margra milljaróa króna
launahækkun tii handa 12 millj-
bnum rikisstarfsmanna, en þar
meó eru ekki aliir ánægóir, þvf
aó deiiur hafa vaknaó um,
hversu mikull munur skuli vera
á tekjum einstaklinga f þessu
stéttlausa kommúnistariki.
Láglaunafólk i Póllandi álit-
ur, aó nóg sé aó greiða framúr-
skarandi verkmanni tvöfalt
meóalkaup, en þvi er kommún-
istaflokkurinn ekki sammáia,
og Ijóstrar um leió upp kapftal-
iskri tilhneigingu sinni.
,,Þaö veröur aö gera einstakl-
ingnum þaö aröbært aö bæta
vinnugæöin, leggja meira aösér
og framleiöa meira tii aö flytja
út meira,” segja talsmenn
flokksins.
Þannig túlkaö er kommún-
ismi ekki til þess aö jafna niður
tekjunum, heldur til þess aö
jafna þeim upp.
Tekjur manna i Póllandi eru
afar misjafnar, eftir aöstæöum.
Eftirlaunamenn, námsmenn og
ófagiærðar konur hafa um 1.500
zlotsiur á mánuöi ( eöa tæpar 14
þúsund krónur), en þeir hæst-
launuöu eins og framkvæmda-
stjórar i kola-, stál eöa skipa-
iönaöinum hafa allt upp I 30.000
zlotsiur á mánuöi (eöa um 280
þús. krónur).
Munurinn getur þvi veriö allt
aö tuttugufaldur.
1 Ungverjalandi eru menn
heldur ekki alltaf sáttir viö
flokkslinuna < afstöðunni til
launamismunar, en þar er hlut-
failiösamt ekki svona hrikalegt.
Þeir hæstlaunuöu geta haft um
fimmföld laun þess lægstlaun-
aöa.
Auövitaö eru þaö sárafáir út-
valdir i Póliandi, sem komast
upp i 30 þúsund zlotsiu-taxtann.
Meöai laun iönverkamanns,
sem fara raunar sihækkandi,
eru um 4.500 zlotsiur (42 þús. Isl.
kr.) Flestir finna þó meira I
launaumslaginu sinu á útborg-
unardögum, þvi aö allt er vaö-
andi i bónusum fyrir afköst og
gæöi, en reyndar lika I frádrátt-
um fyrir óstundvisi og vinnu-
svik.
Þar á ofan bætist svo „þrett-
ándi launamánuöurinn i árinu
og önnur búbót. 1 kolahéruöun-
um Silesiu er framúrskarandi
verkmönnum greiddur meira aö
segja „fjórtándi launamánuö-
urinn”, auk aukaskammi af
kolum i jólamánuöinum, vinnu-
fatnaöar, ókeypis skólagöngu
sona námamanna, sérstakra
námsstyrkja, aukaorlof og
fleira. — En I Silesiu er Hka
vinnuaflsskortur, og menn yfir-
horgaöir eins og þaö heitir.
Þannig er til dæmis tekjuháum
mönnum I kolanámunum boöiö
25% hærra kaup fyrir aö koma
yfir i nýju Katowce-stáiverk-
smiöjurnar.
Þessir þurfa ekki aö kvarta,
þótt ööru máli gegni um ellilif-
eyrisþegana. Þeir skrimta
naumast útborgunardaga f
milli, nema aöstandendur iáti
eitthvað af höndum rakna viö
þá.
i lesendabréfi i dagblaöinu
„Trybuna Ludu” skrifaöi einn,
sem þótti nóg um launamisrétt-
iö: „Viö höfum allir sama
magarúmið, er þaö ekki?”
Þetta þótti kommdnistamál-
gagninu hundalógikk. Þaö birti
samtimis þessa athugasemd:
„Þarfirhinnayngrieru öðruvlsi
en þeirra eldri. Þeir, sem vinna
erfiöisvinnu, þurfa meira en
skrifstofufólk. Hinir hraustu eru
ööruvisi en hinir sjúku.” — Og
siöan var bætt viö, aö niöur-
jöfnun launa væri félagslega og
efnahagslega óhagkvæm.
Út frá þessu er siðan lagt á
ýmsum sviðum. Þannig skjóta
þessi sömu rök upp koilinum.
þegar kjötekluna ber á góma
eöa hugmyndir um kjötskömmt
un. „Þaö væri ósanngjarnt
gagnvart hálaunamanninum.
Maðurinn, sem starfar meira,
og hefur þvi meiri tekjur, á aö
hafa möguleika til aö verja tekj-
um sinum, hvort þaö er til
kaupa á betra kjöti, fatnaði eöa
heimilistækjum!” segir flokks-
málgagniö'.
Laun hafa hækkaö mjög i Pól-
landi, siðan Edward Gierek, tók
við stjórnartaumunum 1970, eft-
ir uppþotiö sem þá varö vegna
kjaramála og matvöruhækkun-
ar. Þau hafa nær tvöfaldast á
þeim tima, en annað hcfur ekki
haldist i hendur.
Afborganir erlendra lána
leggjast þungt á rikissjóö og
gjaldeyriseignina, og á meöan
er innflutningur i iágmarki, og
ekki margt sem sparifjár-
eigandinn getur veitt sér, þrátt
fyrir auknar tekjur. Vöruskort-
ur i versiunum setur þvi skorö-
ur. Einkanlega er tilfinnanlegur
skortur á matvöruúrvali.
Jarðskjálftahœttan
Alls munu 93,435 manns
hafa misst heimili sín í
Friuli-héraöinu á Noröur-
Italiu í jarðskjálftunum
miklu 6. mai í vor og 11.
og 15. sept.
Rúmlega 50.000 misstu
heimili sín i hamförunum 6.
maí, en hinir i september.
Jaröskjálftahættan er ekki
liöin hjá enn, eftir þvi sem jarö-
skjálftafræöingar Trieste at-
hugunarstöövarinnar segja. 1
Friuli fundust um niu kippir i
gær, sá stærsti 3,5 stig á Richí-
er, en ekki þykir loku fyrir það
skotið, aö fleiri stærri eigi eftir
að fylgja.
Stærsti kippurinn 6. mai
mældist 6.5 stig, og þeir , sem
komu fyrr i þessum mánuöi,
voru litlu vægari.
Nkomo fagnað í Ródesíu
Leiðtogi þjóðernissinna blökkumanna er nú kominn heim tii Ród-
[esiu eftir útlegö, sem hann fór sjálfviljugur I til Malawi. — Var
' Joshua Nkomo vel fagnaö viö komuna til Salisbury, eins og myndin
hér aö ofan sýnir.
Spœnska lög-
regkm öHát á
kylfuhöggin
Allt athafnalíf lamaðist í
Baskahéruöum Spánar í
gær, þar sem efnt var til
allsherjarverkfalls til
stuðnings kröfum um fulla
sakaruppgjöf pólitískra
fanga.
Urðu uppþot og nokkur átök
milli lögreglumanna og mótmæl-
enda. Beitti lögreglan táragasi,
reyksprengjum og réðst hvað
eftir annað til atlögu viö mann-
þyrpingar með kylfur á lofti.
1 miðborg Bilbao settu kröfu-
menn upp götutálma, en lögregl-
an fjarlægði þá jafnharðan og
dreifði múgnum. En slikur ber-
serksgangur rann á lögreglu-
mennina, að þeir réðust inn á vln-
stofur og ráku með kylfuhöggum
fólk þaðan út, og sundruðu jafnvel
biöröðum viö miðasölur kvik-
myndahúsa.
í Madrid höfðu hundruö ung-
menna fariö i flokkum um götur
og þrivegis varpað frá sér bensin-
sprengjum, sem unnu spjöll á
kyrrstæðum bilum. Beitti lög-
reglan óspart kylfum á óeirðar-
seggina, og rak einn flokkinn með
barsmið út af aðaltorgi borg-
arinnar. Var þá ekki hirt um,
hvort saklausir vegfarendur urðu
einnig fyrir barsmiðinni.
Óeirðarseggir voru eltir alla
leið inn á járnbrautarstöð, og þar
voru kylfurnar látnar dynja á öll-
um sem þar biðu. Lögreglu-
mennirnir ráku fólkið með kylfu-
barsmið i fyrstu lestina, sem rann
inn á stöðina, og létu svo kylfurn-
ar riða á lestarvögnunum.