Vísir - 05.11.1976, Blaðsíða 4

Lúxemburg, eitt
minnsta land veraldar,
er samt eitt efnaðasta
aðildarriki Efnahags-
bandalags Evrópu.
Þótt landrými sé ekki
mikið, aðeins 2,586
ferkilómetrar fyrir 360
þúsund ibúa landsins,
byggist blómstrandi
efnahagur landsins að
meginhluta til á stál-
iðju og landbúnaði, þótt
verslun sé líka mikil-
vægur atvinnuvegur,
vegna legu landsins i
álfunni.
Þangaö er von tiginna gesta
eftir helgina, sem eru Elisabet
bretadrottning og maður henn-
ar Filipus prins, sem þiggja
beimboð erkihertogans Jean.
Saga þessa litla rikis markast
af þvi, að það liggur i þjóðgötu
álfunnar. Erkihertogadæmið
öðlaðist sjálfstæði 1890. Landið
fékk sfna núverandi lögun meö
samningum, sem geröir voru i
London 1839 og 1867. Sá fyrri
kvað á um landamæri hertoga-
dæmisins og i þeim seinni
ábyrgðust stærstu riki Evrópu
sjálfstæði þess, fremur en eiga á
hættu, að Þýskaland og Frakk-
land hæfu styrjöld til að bltast
um kökuna.
Siegfroid greifi lagði grund-
völlinn að sögu Lúxemburgar á
þvi herrans ári 963, þegar hann
lagði undir sig Lúxemburgar-
kastala, en þaö þótti i þá daga
Eitt minnsta
landið — en
um leið það
ríkasta í EBE
óvinnandi virki frá náttúrunnar
hendi, þar sem það stóð á hamri
úti á nesi, þar sem sameinast
tvær ár.
Utan um kastalann reis smám
saman upp borgin Lúxemburg.
Afkomendur Siegfroid stýrðu
landinu fram á fimmtándu öld,
en þá komst það undir erlenda
stjórn sem hélst uns erkiher-
togadæmið öðlaðist sjálfstæöi
1890. Þá var það ekki nema
fjóröungur þess lands, sem
verið hafði, þegar uppgangur-
inn var mestur.
Þrátt fyrir nær fjögurra alda
erlend yfirráð, hefur lúxem-
burgarmönnum tekist að varð-
veita þjóöareinkenni sin, sem
Jean erkihertogi af Luxembúrg.
þeir eru mjög stoltir af og þjóö-
rækniri besta lagi. 1 öllum stétt-
um þjóðfélagsins er talað sama
tungumálið, germanskt að
uppruna, en blandað hollensku
og kryddað frönsku. 1 bók-
menntum finnst það þó helst i
skáldskap og leikritum, þvi að
hiö opinbera ritmál er franska.
Helstu dagblööin eru þó skrifuð
á þýsku. Allir skilja Luxem-
burgarmál, þýsku og frönsku en
feröalangur, sem ekki talar
annað en ensku, getur samt vel
bjargast áfram, þvi að flestir
skilja hana.
Lúxemburgarar eiga engan
háskóla, svo að æðri menntun
verða þeir aö sækja annað hvort
til Frakklands eöa Þýskalands.
Lifskjör landsmanna eru
mjög góð, sem er að þakka stál-
iðjunni, en um 40% vinnandi
manna hafa atvinnu sina af
henni eða þjónustu við hana.
Iðnvæöingin hefur ekki spillt
landgæðum. Lúxemburg þykir
fagurt land, þar sem skiptast á
grænn gróöur þykkir skógar og
tiguleg fjöll. Þangað sækja
margir ferðamenn.
Landbúnaöur þrifst vel og
vinrækt er mikil. Samt hefur
ekki verið þrengt meira aö
náttúrunni en svo, að dýralif er
fjölskrúðugt og næg villibráö,
fasanar og villigeltir, i skógun-
um.
Aöalþenslan i efnahagslifi
landsins hefur verið i versl-
uninni og bönkum i borginni.
Viöa þykir mjög fagurt f
Lúxembúrg, enda mikið sótt af
fcrðamönnum.
2,5% þjóðartekna árið 1970
fengust af sköttum, sem bankar
greiddu. Siöasta ár nam þessi
hlutur bankanna 6% þjóðar-
tekna.
Þetta þakka menn hinum
frjálslegu skattalögum lands-
ins.
Samfleytt i 55 ár fóru kristi-
legir demókratar með stjórn
landsins, þar til 1974 að vinstri
og miðlinumenn komust til
valda undir forystu Gaston
Thorn forsætisráðherra, sem
jafnframt er utanrikisráðherra
og iþróttamálaráöherra. Torn
hefur samhliða þessum störfum
setið i forsæti allsherjaþings
Sameinuðu þjóðanna.
Lúxemburg hefur látið
nokkuð aö sér kveða i Evrópu og
þá aðallega innan Efnahags-
bandalagsins. Lúxemburg er
stundum kölluð önnur höf-
uðborg EBE, næst á eftir
Brussel. Þar er heimavarn-
arþing f járfestingarbanka
Evrópu, Evrópudómstóllinn og
margar skrifstofur EBE. Sumir
fundir Evrópuráðsins eru
haldnir þar og einnig Evrópu-
þingsins.
SggjgS
64 ára á sundi
með hákörlum
í rúma tvo tíma
Sextlu og fjögurra ára gömul
kona var á sundi I tvo og hálfan
tjma eftir að hún féil fyrir borð á
farþegaskipi undan ströndum
Angola. Hákarlar voru á sveimi
i kringum hana þegar skipið
fann hana aftur.
Það var eiginmaður Margrét-
ar Fuller sem uppgötvaði að
hún var horfin og gerði skip-
stjóranum viðvart. Skipinu var
þegar snúið við og tveimur og
hálfri klukkustund eftir að frúin
féll fyrir borð, sáu menn hana
hrópandi og veifandi.
Ahöfnin taldi sig sjá hákarla á
sveimi igrennd við hana og setti
út bát i snatri. Baturinn varð á
undan hákörlunum og frúin var
hifð um borð. Hún var ákaflega
þreytt, en leiö annars ágætlega.
Skipstjórinn lýsti mikilli að-
dáun á þreki hennar og sagði að
fáir hefðu haft hugrekki til að
berjastáfram fyrir lifi sinu eftir
að hafa séð skipið hverfa sjón-
um. Margrét Fuller og maður
hennar voru á leið heim til Suð-
ur-Afrfku, eftir að hafa veriö I
heimsókn hjá ættingjum I Eng-
landi.
27 fórust í
flugslysi á
Borneó
Að minnsta kosti
tuttugu og sjö manns
létu lifið þegar Fokk-
er Friendship vél
fórst i lendingu á Suð-
ur-Borneo i gær. Tiu
eru sagðir hafa lifað
slysið af.
Flugvélin sprakk og
brotnaði i tvennt i
lendingunni. Veður
var mjög vont þegar
þetta gerðist.
Leyfið börnunum
á klámið
það ekki
Dómari i Los Angeles
úrskurðaði i gær að það
væri ólöglegt og skerð-
ing á tjáningafrelsi að
klippa atriði sem sýndu
klám eða ofbeldi, út úr
sjónvarpsþáttum sem
ætlaðir eru börnum.
Þessar klippingar voru
09 bam1
taldar vera að undir-
lagi stjórnvalda og
þrem stærstu
sjónvarpsstöðvum
Bandarikjanna skipað
að hætta þeim.
Sjónvarpsstöðvarnar þrjár,
CBS, NBC og ABC hófu fyrir
einu og hálfu ári að sýna þaö
sem þær kölluöu „fjölskyldu-
þætti”. Þess hefur verið vand-
lega gætt að ekkert klám eða of-
beldi sé i þeim dagskrám og
hafa skærin verið óspart notuö
ef tilefni hefur veriö taliö til.
Stöðvarnar geröu þetta meðal
annars vegna vaxandi óánægju