Vísir - 20.12.1976, Blaðsíða 14

14
Mánudagur 20. desen'.bsr 1976
vism
’

W t»
A LOFT STRAX A ODRU ARI:
Nú mega Svíar
herða sig:
ÞAR VERDA
AÐ FÆÐAST
FLEIRI BÖRN
Allt of fá börn fæðast í
Svíþjóð. í hverri fjöl-
skyldu þyrftu helst að
fæðast þrjú börn.
í júní árið 1974 fæddust
9200 börn í Sviþjóð. í júní
árið 1975 fæddust 8700
börn en í júní í ár aðeins
7900. Fækkun fæðinga er
því talsverð.
Síðustu ár hafa fæðst
13-14 börn á hverja þús-
und íbúa. Nú hefur þeim
fækkað í 11-12. ( Þýska-
landi eru þau aðeins 10.
Ef þessu heldur áfram
þýðir það að í Svíþjóð, til
dæmis, verður mikið af
eldra fólki en lítiðaf ungu
fólki. NoKkrum kynslóð-
um síðar fækkar svo íbú-
um að mun, þegar þeir
gömlu deyja og aðeins fá-
ir fæðast í staðinn.
,,Til þess að koma í veg
fyrir fækkun íbúa í land-
inu þarf hver kona að
fæða að meðaltali 2,1
barn", segir Erland Hof-
sten sem vinnur að
skýrslum um íbúafjölda
við sænsku hagstofuna.
En Erland skýrði fyrir
stuttu frá fækkun íbúa í
Svíþjóð.
„Eins og er fæðir hver
kona 1,6-1,7 barn", sagði
hann ennfremur, „og það
er stór munur. Nú er það
að vísu ekkert stór áfall
þó að viss íbúafækkun
verði í Svíþjóð, en verði
mikil fækkun, þá megum
við fara að hafa áhyggj-
ur, — og þróunin nú bend-
ir til þess að að því
komi".
„Það kæmi mér ekki á i
óvart þó að þegar á næsta j
ári verði fleiri dauðsföll
hér en fæðingar", sagði
Erland Hofsten ennfrem-
ur. Það væri þá í fyrsta
skipti síðan 1809 sem slíkt
gerist i Svíþjóð.
Sviar veröa nú aö taka sig á
samkvæmt nýjustu tölum, þvi
þar fæöast allt of fá börn.
Klang! Dag einn kemur skeiö-
in viö eitthvaö hart i munni
barnsins. Fyrsta tönnin e'r kom-
in upp og kannski eru þær þegar
orönar tvær, þvi oft korna þær
tvær saman upp til aö byrja
meö.
Einhvern tima þegar barniö
er sex til átta mánaöa gamalt
koma fyrstu barnatennurnar i
neöri góm. Siöan koma tvær i
efri góm. Smátt og smátt fjölgar
þeim og þegar barniö er 20-30
mánaöa gamalt hefur þaö 20
tennur.
Börn veröa oft óróleg þegar
þau taka tennur. Sum fá hita og
eiga erfitt meö aö sofa. Börnum
finnst sérlega gott aö hafa eitt-
hvaö aö naga þegar þau taka
fyrstu tennurnar.
önnur börn viröast vart finna
fyrir óþægindum þegar þau
taka tennur. Þaö hefur komiö
fyrir aö börn fæöist meö eina
eöa fleiri tennur og sum biöa i
eitt ár eftir fyrstu tönninni. En
hafi barniö ekki tekiö tönn þeg-
ar þaö or oröiö eins árs þarf aö
hafa samband viö tannlækni.
Byrjið snemma að bursta
tennurnar
Sumir standa I þeirri meín-
ingu aö barnatennurnar skipti
ekki miklu máli, þar sem þær
komi hvort eð er til með að detta
þegar barnið er sex eða sjö ára.
En þetta er mesti misskilning-
ur. Barnatennurnar skipta jafn
miklu máli og fullorðinstenn-
urnar.
Þess vegna er það mikilvægt
að hreinsa tennurnar vel og
byrja á þvi nógu snemma. Strax
þegar barnið er á öðru ári á að
byrja að bursta tennur þess.
Best er að nota mjúkan og þétt-
an tannbursta og bursta tenn-
urnar kvölds og morgna, helst
eftir máltiðir. Tannkrem er ekki
nauðsynlegt og fluortannkrem á
ekki að nota áður en barnið er
orðið fjögurra ára gamalt, þar
sem það getur kyngt þvi.
Þau vilja bursta sjálf
Vatn og tannbursti nægir þvi.
Hvernig tennurnar eru burstað-
ar, þ.e.a.s. upp eða niður og þar
fram eftir götunum, virðist ekki
skipta jafn miklu máli. Aðalatr-
iðið er að tennurnar verði hrein-
ar og að barninu finnist tann-
burstunin ekki leiðinleg.
Mörg börn vilja bursta tennur
sinar sjálf. Það er gott að leyfa
þeim það, þvi þeim finnst þessi
athöfn öllu skemmtilegri fyrir
vikið. En það er ekki fyrr en
barnið er orðið átta ára sem það
ræður við það sjálft, hjálpar-
laust.
Þess vegna er það mikilvægt
að mamma eða pabbi eða ein-
hver annarhjálpi til og gleymi
ekki að bursta líka tannholdið
við tennurnar. Með þvi minnkar
hækkan á tannholdssjúkdóm-
um. Að bursta tennumar er
sérstaklega mikilvægt þegar
barnið er veikt og hefur hita, og
einnig ef það tekur inn járnmeð-
ul.
Fæðan skiptir máli
En það er ekki bara tann-
burstinn sem er nauðsynlegur.
Fæðan skiptir miklu máli. Forð-
ast á sætan mat og reglulegar
máltiðir hafa mikið að segja. Að
borða á milli mála þykir litt
æskilegt.
Þegar barnið er þriggja ára
er gott að fara með það i fyrstu
heimsóknina til tannlæknisins.
Þá eru tennurnar oftast ekki
farnar að skemmast, en það
sakar ekki að láta skoða þær og
heimsækja siðan tannlækninn
reglulega eftir það, tvisvar á
ári.
Reynið að hafa fyrstu heim-
sóknina eins eðlilega og mögu-
legt er. Barn hefur ekkert gott
af þvi að foreldrar og systkini
endurtaki það sifellt að „þetta
verði ekkert sárt” eða „ekkert
hættulegt” áður en farið er til
tannlæknisins. Það veldur að-
eins tortryggni hjá barninu sem
væri annars ekki til staðar.
Reynið heldur að útskýra fyr-
ir barninu hvernig sé hjá tann-
lækninum og hvað komi til með
að gerast þar. Takið barnið ekki
með þegar þið farið sjálf til
tannlæknisins. Það getur aðeins
hrætt það.