Vísir - 23.03.1977, Blaðsíða 14

14
,-jP.

, •\%\ ________________
Miðvikudagur 23. mars 1977 visnt
AÐ GANGA
AF TIINGUNNI
Jón Hókon Magnússon skrifar
1 ----------
Þess er nú minnst, aö Noröur-
landaráö á aldarfjóröungs af-
mæli um þessar mundir. tslend-
ingar hafa veriö virkir þátttak-
endur i störfum ráösins öll þessi
ár, jafnvel þótt þeir hafi raunar
aldrei veriö fullgildir aöilar aö
samtökunum, þ.e.a.s. aö enn
þann dag i dag getum viö ekki
notaö okkar eigin móöurmál i
störfum þess, eins og danir,
norömenn og sviar. Fulltrúar
Islands hafa i 25 ár oröiö aö
klæmast á Hjemmet dönsku,
eöa álika merkilegri norsku eöa
sænsku. Hinir fáu sem hafa get-
aö tjáö sig á skammlausri
Kaupmannahafnar-dönsku,
hafa lagt svo rika áherslu á
framburöinn, aö fæstir skilja séö sóma sinn i þvi aö krefjast
innihald ræöunnar, nema fáein- þessaö vægi islenskunnar innan
ir innfæddir. þess væri jafn mikiö og dönsk-
Viö erum ekki þeir einu, sem unnar, sænskunnar og norsk-
eru þessum misrétti beittir inn- unnar. Enginn bannar þeim aö
anNoröulandaráös. Finnar geta nota Hjemmet-dönskuna i
heldur ekki notaö finnsku, þeir skálaræöum, en þaö er krafa
veröa aö bjarga sér á finnskri þjóöarinnar aö islensku fulltrú-
sænsku, sem fæstir skilja nema arnir noti sitt eigiö móöurmál i
þó kannski viö islendingar. Fyr- ræöustólnum og i skýrslum sin-
ir nokkrum árum sagöi mér um. Þaö er enginn vandi aö
finnskur biaöamaöur, aö aöild leysa túlkunarvandann og
finna aö Noröurlandaráöi væri kostnaöurinn viö þaö, miöaö viö
afskaplega takmörkuö meöan veisluhöid og annan munaö, er
þetta fyrirkomulag gilti. Fáir hverfandi. Viö eigum fjölda
finnskir stjórnmálamenn kunna fólks sem hefur góöa þekkingu á
sænsku og þess vegna taka þeir noröurlandamálunum, sem gæti
litinn sem engan þátt i störfum hæglega tekiö þetta verk aö sér,
bandalagsins og dregur þaö enda yröi þaö meiri sómi fyrir
verulega úr áhrifum þess i okkur aö ráöherrar, þingmenn
Finnlandi. og aörir embættismenn gætu
Það er undarlegt, aö allir notaö sitt eigiö mál I staö þess
þessir veisluglööu islensku em- aö þurfa aö gripa til prent-
bættismenn og þingmenn sem smiöju-dönskunnar, sjálfum sér
setiö hafa þing og fundi ráösins til ama og öörum til kátinu.
undanfarin 25 ár skuli ekki hafa Eg Viröi þaö viö Vilhjálm
aö ræöunni var dreift þýddri á
meöal fulltrúanna áöur en ráð-
herra hóf mál sitt. Þvi miður
var þetta rödd i eyöimörkinni.
Meöan viö börðumst fyrir þvi
aö riki Norður-Atlantshafsins
viðurkenndu fiskveiöilögsögu
tslands, var réttilega litiö á
átökin sem liö i sjálfstæðisbar-
áttu þjóöarinnar. Viðurkenning-
in á Islenskri tungu, sem einni af
opinberum málum Noröur-
landaráös, er einnig liöur i sjálf-
stæöisbaráttu okkar. Viö sitjum
ekki við sama borö i þessum
efnum fyrr en fulltrúar okkar
sjá sóma sinn i þvi aö tryggja
gildi islenskunnar i þingsölum
og á vettvangi Noröurlanda-
Hjálmarsson, bónda og mennta- ráös.
málaráöherra, þegar hann steig Norburlandaráö eru mjög
i ræöustól á þingi ráösins hér i merkileg samtök fimm lýöræö-
Reykjavik og flutti mál sitt á isþjóða. Samtök sem eru virt
kjarngóöri íslensku. Þingheim- vitt um veröld, þrátt fyrir þá
ur, sem ekki skildi málið, missti staðreynd, að gildi þeirra er
ekki af innihaldinu, vegna þess mest inn á viö. Pólitisk áhrif
þess á sviði heimsmálanna eru
hverfandi, nema þá helst á
þingi Sameinuöu þjóöanna, þar
sem litið er á ráöiö sem
athyglisverðan hóp fimm lýö-
ræðisrikja, sem standa oftast
saman i hinum ýmsu málum
þingsins.
Aöild okkar islendinga er
þjóöinni bæöi nauðsynleg og
gagnleg, m.a. til aö halda
tengslum viö þessar frændþjóö-
ir okkar. En okkur hættir til aö
einbiina of mikiö á Noröur-
landaráö á kostnaö annarra
þjóða, sem viö gefum.alls ekki
nægilegan gaum. Þar má t.d.
nefna Ira, skota, grænlendinga
og kanadamenn. AHt eru þetta
nágrannar okkar og viö flest, ef
ekki öll þessi riki, höfum viö
söguleg tengsl, sem ber aö efla
og varðveita. En kannski er
sambandiö svona litiö vegna
þess aö þessar þjóöir bjóöa ekki
upp á reglulega fundi, meö til-
heyrandi veislum, hátiöahöld-
um, glensi og gamni, sem svo
mjög einkennir störf Noröur-
iandaráös.
Brátt halda fulltrúar okkar á
næsta þing ráösins I Helsinki.
Sennilega á enginn þeirra eftir
aö fórna Hjemmet-dönskunni
fyrir íslenskuna, hvaö þá að
hann eigi eftir að óska eftir þvi
viö svia, dani og norömenn, aö I
tilefni timamótanna sé tfmi til
kominn aö islendingar og finnar
geti loks talað móöurmál sin á
þinginu um leiö og þeir hljóti
jafnrétti innan samtaka þessara
fimm þjóöa, sem oft eru kölluö
„mestu lýöræöisriki” heims-
byggöarinnar.
Svipmyndir úr
starfssögu
Norðurlandaráðs
Þessi mynd var tekin viö aöal-
umræöurnar á þingi
Noröurlandaráös f Osló áriö
1973. Frá vinstri sjást norsku
ráöherrarnir Lars Korvald
forsætisráöherra og Petter
Koren. Þá sést Magnds Torfi
ólafsson þáverandi mennta-
málaráöherra halla sér kampa-
kátur I átt til samráöherra sfns
Magnúsar Kjartanssonar. 1
baksýn er Olav Palme
þáverandi forsætisráöherra.
Fremst á myndinni eru ólafur
Jóhannesson þáverandi for-
sætisráöherra og Anker Jörgen-
sen forsætisráðherra dana
Þaö má segja aö þetta sé einskonar samnorrænn sóstalismi. Fremst á myndinnl er Aksel Larsen sem
um áratugaskeiö var einn helsti leiötogi sósialista f Danmörku þá Einar Olgeirsson sem einnig var um
langt árabil meö þekktustu foringjum fslenskra sósialista og loks er á myndinni Lúövtk Jósepsson
alþingismaöur og fyrrverandi ráöherra.
Geir Hallgrimsson forsætisráöherra heilsar hér Anker Jörgensen
forsætisráöherra Danmerkur á Noröurlandaráösþinglnu hér áriö
1975.1 baksýn sést Ólav Palme þáverandi forsætisráöhcrra svta. Hér eru samankomnir alllr dómsmálaráöherrar Noröurlandanna á fundl IReykjavfk áriö 1962.