Tíminn - 24.07.1968, Blaðsíða 8

TIMINN — MIÐVIKUDAGUR 24. júlí 1968.
Yfirleitt þarf mikinn kraft og viljastyrk til að' leita til drykkjumannahaeta.
8
Við könnumst við ýmsa drykkju
rúta úr bókmenntum oikkar, t.
a. m. Magnús í Bræðratungu, og
Siigurð Breiðifjörð, sem fórnuðu
flestu á altari Baikkusar. En hvað
um konurnar þeirra. Hvergi sér
þess stáð, að þær hafi fengið sér
neðan í því, enda þótt l'íf þeirra
hafi ekki verið neitt sældarbrauð.
Ef til vill hefðu þær drekkt sorg-
um sínum í guðaveigum, hefði það
veritf tizka meðal kynsystra þeirra
á þeim tífnum. Hwer veit? En
tízkan er breytileg, og íslandssól-
ir nútímans vi'lja yfirleitt ekki
vera eftirlbátar rnanna sinna á
neinum sviðum, jafnvel ekki í
Bakkusardýrlkuin, þar sem þeir
hafa haft forystuna um aldarað-
ir.
Þáð er uggvænleg staðreynd að
drykkjiuskapur meðal kvenna fær
ist nú mjög í vöxt, og er orðinn
að vandamiáli nú hin síðustu ár.
EÆtirfarandi grein er endursögð
úr dönsku blaði, en Danir eiga við
þetta sama vandamál að etja, og
hafa gert ýmislegt til að sporna
gegn þessari þróun, sem er óheilla
vænleg, hvað sem líður jafn-
rétti karla og kvenna í heiminum.
Við höfum ekki nákvæma vitn
eskiju um alkóhó'lneyzlu þjóðarinn
ar. Aö vísu eru til tölur um það,
hver heildarneyzlan er, og hvað
hver íbúi drekkur að meðaltali.
En við vitum ebki, hver drekkur
hvað, og hversu mikið. Og við
færum heldur ekki nærri um
það, þótt við spyrðum hvern ein
asta íslending, hvað hann drykki
mikið áfengi, því að fólk lýgur
til um víndrykkju sína, ekki áð-
eins að öðrum, heldur einnig og
ékki síður að sjáifu sér. Þeir, sem
á annað borð neyta áfengis í ein-
hverjum mæli, gera annað hvort
of lítið úr því, eða miklást af
þvi, og stór hluti drykkjumanna,
hefur enga bugmynd um hversu
milkið þeir drekka.
Danir álíta, að alköhólistar í
Danmörku séu 50—60 þúsund tals
ins, en sú tala er alls óábyggileg,
og líkur benda til þess að hún sé
allmiklu hærri. Al'lsendis ógerlegt
er, að henda reiður á all^ alkó-
hólista í landinu. Þeir einu, sem
einhver vitneskja er til um, eru
þeir, sem sijúkrahús heilsuhæli og
aðrar slíkar stofnanir hafa sam-
band við. Það eru til tölujr yfir
þá, og af þeim má draga ýmsar
ályktanir, m. a. þær, að áfengis
neyzla meðal kvenna færist stöð-
ugt í vöxt. Stúlkur á tvítugsaldri,
eiginkonur og mæður á miðjum
aldri, konur frá góðum heimilum
haifa ofurselt sig áfengisnautninni.
Danska tímaritið Ude og
Hjemme hafði fyrir skömmu við
tal við forstöðumann hejlsuhælis
og endunbæfingarstöðvar fyrir
drykkjumenn í Kaupmannahöfn,
og sagði hann, að konur væru nú
allt að 30% af sjúkilingunum, en
fyrir nokkrum ánim hefðu þær
aðeins verið 5%. Rannsóknir hafa
leitt í Ijós að 56% þessara kvenna
hófu drykkju fyrir örfáum árum,
en aðeins 10% karlmanna á hæl
inu höfðu drukkið svo skamman
timia. 81% þessara drykkjukvenna
hófu drykkju fyrir tíu árum eða
Skemur, en aðeins 41% af karl-
mönnunu'm. Hvaðan koma allar
þessar konur? Ætla mætti að þær
væru úr skuggahverfum Kaup-
mannahafnar, að minnsta kosti
flestar þeirra, en svo er ekki. Þær
eru frá gjörvallri borginni, ekki
sízt frá hinum betri hverfum. Yf-
irleitt eru þetta millistéttakon-
ur, og flestar á aldrinum 35—40,
en einnig eru þarna kornungar
stúlkur, stundum rúmlega 10
stúlkur innan við tvítugt.
Hvers vegna drekka þessar kon
ur, og hvað drekka þær? Karl-
menn koma yfirleitt margir sam-
an og drekka, en sumir drekka
þó einir sér, og einmitt þeim er
hættast við að ofurseljast nautn-
inni. Konur drekka hins vegar
yfirleitt einar, og oft byrja þær
mijög fljótt að neyta sterkra
drykkja. Flestar byrja þær með
bjórdrykkju, en fljótlega snúa
þær blaðinu við og drekka helzt
viskí og koníak, eða ámóta
sterka drykki, og kona, sem
drekikur ómengaðan spíritus er
ekki svo sjaklgæft fyrinbrigði.
Það furðulegasta er, að þær kon
ur, sem dýpzt eru sokknar í
drykkjuna eru yfirleitt húsmæður
af góðum þjóðfélagsstigum. Þær
verða að notast við heimilispening
ana til vínkaupa, en mega hins
vegar ekki vera það stórtækar,
að eiginmanninn gruni eitthvað og
þá taka þær sprittflöskuna og súpa
á. Þær hafa heyrt, að það sé hægt
aö drekka spritt, og þá gera þær
það, án þess að vita, hvernig á
að drekka spritt.
í fyrra voru á heilsuhælinu 6
stúlkur innan við tvítugt, og allar
drukku þær óblandaðan spíritus.
Þar voru einnig aðnar 5 á svipuð
um aldri, sem drukku mjög
sterka drýkki, en aðeins ein, sem
hélt sig við bjórinn. Svona hóf-
lausar geta ungar konur verið í
drykkjunni, og konur eru yfir-
leitt miklu ákafari í þessum efn-
um, heldur en karlmenn.
Orsakirnar fyrir drykkjuskap
kvenna eru margvíslegar, en þær,
sem teljast þyngstar á metunum
eru einmanakennd og minni-
máttarkennd. Þær orsakir eru
miklu algengari meðal kvenna en
karla. í annan stað, er talið að
tómleikatilfinning kvenna orsaki
vaxandi drykkjuihneigð þeirna.
Kona, sem hefur auðvelt heim-
ili, fá börn, fullar hendur fjár,
en á hinn bóginn fá áhugamál,
leitar gjarnan til flöskunnar. Auk
in fjárráð kvenna eru talin eiga
hér mi’kinn hlut að máli.
En orsakirnar eru margþættar,
eins og að framan greinir, og starf
lækna, félagsfræðinga, og annarra,
sem við drykkjumanna- og heilsu
hælin starfa beinist öðru fremur
að því, að grafast fyrir um þær
í hverju einstöku tilviki. —
Þegar þær eru fundnar er reynt
að koma sjúklingumum á réttan
kjöl á ný. Fyrrnefndur forstöðu-
maður segir, að 20% þeirra
sjúklinga, sem leiti tii hælisins
séu orðnir fullkomlega heitbrigðir
eftir tveggja áxa hamdleiðslu, 55%
þurfa hins vegar u. þ. b. fjögur
ár til að komast fyllilega á
réttan kjöl. Það fer hins vegar
mest eftir viljastyrk sjúklingsins,
hvort hann læknast, og hvað lang
an tíma það tekur. AlkóhóHsta
verður að meðhöndla eins og
sinnisveikt fólk. Drykkjumannahæl
in hafa yfirleitt samiband við fjöl-
skyldur sjúklinganna og ráögast
við þær, og reyna síðan að
gera þeim lífið auðveldara á
ýms’a lund. Alkóhólismi er tákn
þess, að eitthvað sé að og fólk
reynir að breiða yfir þetta „eitt-
hvað“ með víni eða lyfjum. Hér
er ekki um sjúkdóm að ræða bein
línis heldur einhverja meinsemd,
sem orsakast af ýmsu utanaðkom-
andi, þunglyndi eða líkamlegum
sjúkdómum. Ef hægt er að graf
ast fyrir um meinsemdina og
nema hana á brott, er málið leyst.
Það er auðveldara að fá fólk til
að ganga í algjiört bindindi heldur
en gera það að hófdrykkjufólki.
Flestir, sem leita til drykkju-
mannahælanna, ætla sér alls ekki
í algjört bindindi, heldur vi'lja
þeir einungis fá styrk til að draga
úr vfnneyzlu sinni. En þegar á
höLminn er komið hafa fæstir skap
styrk til að neyta víns í hófi, held
ur vill allt renna út í sandinn, og
þá er eðlilega betna að ha'lda sig
a'lgjörlega frá flöskunni.
Þótt konur séu yfirleitt taum-
lausari í drykkju en karlar, veit-
ist þeim oft auðveldara að komast
á réttan kj'öl og halda bindindið.
Ef til vill stafar þetta aif þvi að
konan hefur að jafnaði meiri áð-
lögunarhæfileika en karlmaður-
inn, og er ákaflyndari jafnt i
gleði sem þnaut. En sú átakan-
lega staðreynd blasir við, að stöð-
ugt fleiri konur verða áfengis-
nautninni að bráð, ungar konur
láta framtíðarhorfur lönd og leið,
og halla sér að flöskunni, og eig-
inkonur og mæður vanrækja heim
ili sín, skyldustörf og sjáLfa sig
og súpa á sprittflöskunni til að
kæfa tómleikatilfinninguna, sem
gerir stöðugt meira vart við sig
meðal þeirra. Vínneyzla er ekki
lengur forréttindi hins ste.rka
kyns. en hvers vegna leitast ekki
ve''i kynið við að vera sterkara
á þessu sviði?
SetiS aS drykkju á veltingahúsi. — Annars er algengast að konur sitji einar yfir flöskunni.
(Þýtt og endursagt).