Tíminn - 31.07.1968, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 31. júlí 1968.
■9
9
Útgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason Ritstj.skrifstofur t Eddu-
búsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7 Af-
greiðslusimi: 12323 Auglýsingasimi: 19523 Aðrar skrifstofur,
simi 18300 Áskriftargjaid kr 120.00 á mán Innanlands — t
iausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmlðjna EDDA h. f.
Norræna eldfjalla-
rannsóknarstöðin
í þeim mánuði, sem nú er að kveðja, hafa að líkind-
um verið fleiri erlendir ferðamenn á ferli hér á landi
en nokkru sinni áður, þegar ekkert sérstakt hefur staðið
til eða kallað á erlenda gesti hingað. Mjög margir þessara
erlendu manna eiga fyrst og fremst erindi við óbyggðir
landsins, hraun, eldfjöll, jökla og sanda. Það eru náttúru-
skoðendur og náttúrufræðingar. Fjöldi slíkra gesta fer
vaxandi með ári hverju. Tunglfarar og hermenn koma
hingað og telja sig finna á auðnum íslands tilvalin
þjáMunarsvæði. Mest þykir okkur þó um vert náttúru-
dýrkendurna og náttúrufræðingana, sem kunna að meta
rannsóknarefni og fegurð hinnar sérstæðu náttúru.
í þessum sívaxandi áhuga á íslenzkri náttúru birtist
okkur forspá þess, sem koma skal. Fóik fjölbýlislanda
leitar hér andstæðunnar heima fyrir, og vísindamenn
munu fá hér tækifæri og aðstöðu, sem varla á hliðstæðu
í öðrum löndum. Hér verða miklar vísindastöðvar í líf-
fræði og jarðmyndunarfræði. Þetta minnir okkur á fyrsta
skrefið, sem nú er verið að stíga, stofnun norrænnar eld-
fjallarannsóknarstöðvar hér á landi. Það mál er merki-
legri og vísir að meiru, en menn gera sér almennt grein.
Sigurður Þórarinsson, jarðfræðingur, átti hugmynd-
ina að henni, og hann kom henni áleiðis til fulltrúa
íslands í Norðurlandaráði. Ólafur Jóhannesson, formað-
ur Framsóknarflokksins, sem sæti á í ráðinu, flutti málið
þar á s.l. vori og hann var formaður nefndar þeirrar,
sem um það fjallaði í ráðinu. Málinu var alveg einstak-
lega vel tekið þar, og það fékk alveg sérstaka hraðferð
í afgreiðslu á þinginu, því að mönnum var mjög í mun
að koma því áleiðis.
Málinu var vísað til ríkisstjórnanna, eða nánar til
tekið til menntamálaráðherra landanna til framhaldandi
meðferðar og tillögugerðar um framkvæmd.
Hins vegar hafa engar fregnir borizt af því enn, að
þeir hafi að því unnið, eða á hvaða rekspöl það kynni
að hafa komizt síðan. Ætla mætti, að það væri óskráð
skylda íslenzkra aðila, og þá fyrst og fremst menntamála
ráðuneytisins, að ýta á eftir málinu eða jafnvel beita
sér fyrir því, að ríkisstjórnirnar létu það til sín taka.
í hinni óvenjulegu hröðu afgreiðslu málsins í Norður-
landaráði felst beinlínis vilji ráðsins um það, að fram-
kvæmd þess dragist ekki úr hömlu.
Á íslandi er alveg einstök aðstaða til starfs slíkrar
vísindastöðvar, sem ekki hefði aðeins norræna þýðingu,
heldur alþjóðlega. Jarðmyndunarfræðin og jarðfræðin
eru sívaxandi vísindagreinar. ísland er eitt mesta eld-
fjallaland heims og einnig eitt hið yngsta. Það liggur
yfir Atlantshafssprungunni svonefndu, sem æ meiri
vísindaathygli beinist að, og beinlínis er orðin eitthvert
mesta og mikilvægasta rannsöknarefni í heiminum í
jarðfræði. Á síðustu árum hefur gefizt hér færi á að
fylgjast með landnámi lífsins á nýrri eyju. Allt af má
búast við eldgosum. Þar að auki er ísland mjög í þjóð-
leið nú orðið. Hinar Norðurlandaþjóðirnar virðast skilja
vel þessa sérstöðu landsins, og það framlag sem það
getur veitt til sameiginlegra vísindastarfa, en á þeim
vettvangi er einmitt líklegt, að norræn samvinna verði
mjög náin í framtíðinni og vænleg til afreka. tslend-
ingar eiga að knýja á um það, að þessi eldfjallarann-
sóknarstöð komist á fót sem fyrst. Hún mun síðar verða
meðal höfuðsetra jarðfræðivísindanna í heiminum.
TIMINN
f
Veröur Richard Nixon kjörinn
forseti Bandaríkjanna í haust?
Bardagaaðferðir hans eru nú allt aðrar en þær voru fyrrum, en mál
færslan ber einkenni lögfræðingsins. Hitt er svo annað mál, hvort
eiginleikar rannsóknardómara séu sérstök prýði á forseta.
„ÓSKAÐ er eftir fram-
bjóðanda í kosningunum til
fulltrúadeildar þingsins og
engin reynsla í þeim efnum
áskilin. . . Hvaða ungur mað-
ur sem er, búsettur í hérað-
inu, getur gefið sig fram. Æski
legt er að hann hafi verið í
hernum, hafi sæmilega mennt-
un og búi yfir ýmsum hug-
myndum um umbætur í land-
inu yfirleitt“
Þessi yfirlætislausa auglýs-
ing birtist í héraðsblaði einu
í Kaliforníu og þar er að
finna upptökin að stjórnar-
ferli Nixons. en ekki í draum-
um vellauðugs föður um eins
konar konungdæmi. Nixon gaf
kost á sér samkvæmt auglýs-
ingunm og bauð sig fram í 12.
héraði Kaliforníu við kosning-
ar til fulltrúadeildar þingsins
árið 1946. Han var búinn að
spara saman 10 þús. dollara,
lagði helminginn af því fram
í kosningasjóðinn og lofaði að
heyja „hlífðarlausa og harða
baráttu“. Og hann stóð fylli-
lega við orð sin.
Hann bar sigur úr býtum í
þessari fyrstu baráttu og gerði
að kjörorði sínu að „hvert
einasta atkvæði. sem Nixon fær,
er greitt gegn þjóðnýtingu
allra stofnana í hinni frjálsu
Ameríku". Fjórum árum síðar
bauð hann sig fram við kosn-
ingar' til öldungadeildarinnar
gegn Helen Gahagan Douglas.
Þá sannaði hann ágæti sitt
með því að gefa út áróðurs-
skjal, þar sem ferill frú Doug
las var rakinn og hún talin
eini sósíaiistinn í fulltrúa-
deild þingsins Það var engu
síður í þessari kosningabar-
áttu en í þeim þætti. sem Nix-
on átti í að koma upp um
meinsæri Algers Hiss, að hann
ávann sér ævarandi hatur
frjálslyndra og viðurnefnið
„svika-Dick“ sem loðað hefur
við hann síðan.
MÖRG ár eru nú liðin síðan
Nixon lagði þessar og þvílíkar
bardagaaðferðir á hilluna og ó.
sanngjarnt getur virzt, að ó-
heiðarleika orð skuli loða við
mann, sem er jafn strangheið-
arlegur í öllu sínu dagfari.
Hann hefur hvað eftir annað
harðneitað að verja sig gegn
mannskemmandi ásökunum
meðal annars af hollustu við
Eisenhower, sem var honum
ekki ævinlega hollur húsbóndi
Þó má segja, að þessi óheið-
arleikaorðrómur eigi raunveru
legan rétt á sér að einu leyti.
Verulegs og áberandi óheiðar-
leika verður að vísu ekki vart
í málsmeðferð Nixons í kosn-
ingaræðum sínum að þessu
sinni, en ljóst er, að hann er
eins og góðum lögfræðingi ber
fljótur til að nota allar tiltæk-
ar röksemdir. sem styrkja mál
stað hans.
Hann hélt til dæmis ræðu i
Micihigan um daginn og tal
aði sig þá í þá undarlegu af
stöðu að halda blákalt fram.
að vegna þess. að i landinu
ríkti „tveggja flokka kerfi“
geti bæði þeir, „sem óska eft-
ir breytingum“ og eins hinir,
„sem vilja halda öllu ó-
breyttu", greitt honum at-
kvæði.
ÚTVARPSRÆÐA, sem Nix-
on flutti seint í júní, er ann-
að gott dæmi um þessa máls-
meðferð. Ræðan var flutt á
einföldu og skýru máli og fim
lega með rökin farið. Fjallað
var um þá, sem „framandi“
eru í afstöðu sinni í banda-
rísku pjóðlffi og þær „milljón-
ir annarra Bandaríkjamanna"
sem snúast á sveif með þeim
í því, sem siður skyldi.
Nixon gruggaði upp, afar
fimlega og með þeim hætti að
Þriðja grein
mjög lítið bar á, óánægjuna
bæði til hægri og vinstri unz
hann var farinn að sveipa um
sig skikkju Roberts Kenne-
dys, orðinn postuli „nýrrar
stefnu" og orðinn leiðtogi
„byltingar allra hugmynda um
það, hvernig skipuleggja eigi
allt þjóðlrfið að nýju“.
Og hvað voru svo þessar hug
myndir? Þær voru í raun og
veru lítið annað en hinar
gömlu og margslitnu kenning-
ar Republikanaflokksins í ofur
lítið nýrri úrfærslu. „Valdið
hefir verið að safnast saman
í Washington undangengin
þriðjung aldar og nú er hinn
rétti tími til að snúa þeim
straumi við“
í SÖGU hins fræga Svína-
flóaævintýris er að finna gott
dæmi um, hvernig Nixon hugs-
ar í raun og veru. Svo bar
við eitt sinn í kosningabarátt-
unni árið 1960, að Kennedy
virtist vera að krefjast þess,
að öflum þeim, sem voru and-
stæð Castro og vildu gera inn-
rás á Kúbu, yrðu veitt meiri
og virkari aðstoð en áður
Nixon varð skelfingu lost-
inn, en ekki þó, að því er
hann sjálfur segir, fyrir þá sök
að Kennedy tók frumkvæðið
um andstöðu gegn kommúnist
um, sem Nixon bar að eðlileg-
um hætti. Ástæðan var miklu
fremur sú staðreynd, að Nix-
on var sem varaforseta kunn-
ugt um, að CIA var í laumi
að vinna að því. sem Kenne-
dy kraíðist að gert yrði.
Nixon heldur fram, að
Kennedy hafi með leynd verið
látinn vita, hvað til stóð. en
tekið oann kost að gerast „ó-
ábyrgur" Hvað gat Nixon tek
ið til bragðs': Hann gat ekki
brugðist við með þeim hætti
að gera uppskátt um fyrirætl-
unina. í þess stað ákvað hann
að „grípa til allt annarra ráða
Ég yði að ráðast gegn uppá
stungu Kennedys á þeim
forsendum. að framkvæmd
hennar væri brot á skuldbind-
ingum okkar samkvæmt samn
ingum“.
NIXON hélt því fram í mál
flutningi sínum, að ef Banda-
ríkin styddu uppreisnarinnrás
Kúbu „myndu allir vinir okk-
ar í Mið- og Suður-Ameríku
snúa við okkur bakinu, við
yrðum sennilega sakfelldir
hjá Sameinuðu þjóðunum og
næðum þar á ofan ekki tak-
marki okkar. Þetta væri sama
og að bjóða Krustjoff. . . að
koma til Mið- og Suður-Ame-
ríku og flækja okkur í borg-
arastyrjöld, ef ekki öðru
verra".
í bók sinni „Sex kreppur“
skýrir Nixon frá því, hve sárt
honum hafi fallið að berjast
gegn áætlun, sem hann var
fylgjandi í hjarta sínu. En
hann lætur þess hvergi getið,
að myudin, sem hann dró upp
í vörn sinni, sem hann flutti
nauðugur, var að heita mátti
hárrétt lýsing á þeim hörm-
ungum, sem dundu yfir Banda
ríkin þegar Kennedy réðist 1
Kúbu-ævintýrið í veruleikan-
um.
EMMET Hughes, sem starf-
aði hjá ríkisstjórn Eisenhow-
ers, lét svo ummælt um stjórn
arstörf Nixons að hann væri
„skarpur, verkséður og rökfast
ur, ætti aldrei frumkvæði að
mikilvægum verkefnum, en
væri séður og duglegur lög-
fræðingur við rannsóknar-
rétt. . “ Það er svo ef til vill
efamái, að góðir eiginleik-
ar rannsóknardómara séu ein
mitt peir eiginleikar, sem bezt
prýði forseta, jafnvel meðal
þjóðar. sem ber jafn djúpa
virðingu fyrir góðum lögfræð-
ingum og Bandarikjamenn
gera.
Stefnuboðunin, sem Nixon
og menn hans flytja banda-
riskum kjósendum. snýst fyrst
og fremst um ákæru á hend-
ur ríkisstjórnum Kennedys og
Johnsons. Þar er fjáreyðslunni
dyggilega lýst, sviknum loforð
um og hinm vandvirknislegu
sjálfsréttlætingu.
Málfærslan sjálf verður
skörulegrr og glæstari vegna
tilkomu ungra, óþolinmóðra
manna, sem gengið hafa til
liðs við Republikanaflokkinn
af þeim sökum, að þeir hafa
gefizt upp á höltu og vanmátt
ugu frjálslyndi „hinnar nýju
stokkunar spilanna og endur-
gjöf“, sem verið nefur trúar-
játning í bandarískum stjórn-
málum í heilan mannsaldur.
EN þetta á sér andhverfu.
Þar ber mest á trúariátningu
samkeppninnar sjálfsbjarg-
arviðleitni, iækkuii opinberra
fjárveitinga og eflingu varn-
anna gegn kommúnismanum.
Vera má, að þetta sé ekki
„stjórnmáiastefna fagnaðar
ins“, sem Hubert Humphrey
boðar enda er hipum undir
okaða þriðjungi bandarískra
Framhalrt á bls 15