Tíminn - 27.08.1968, Síða 6

6
TIMINN
ÞRIÐJUDAGUR 27. ágúst 1968.
Þjóðverjar lítið uggandi
vegna uppgangs nýnazista
Rætt við tvo íslenzka námsmenn í Stuttgart
Eiríkur Bjarnason og Sigurður Dagbjartsson. (Tímamynd Gunnar)
Við hdttum nýlega á förnum
vegi tvo íslenzka námsimenn, sem
stundað hafa nám í háskólabæn-
um Stuttgart í Suður-Þýzkalandi,
örskamimt frá landamærum Tékkó
slóvakíu, þar sem hinir örlaga-
ríkustu atburðir hafa verið að
gerast að undanförnu.
Með þvi að það hefur verið við-
burðarríkt meðal stúdenta í Vest-
ur-Þýzkalandi í vetur, ag margra
augu hafa beinzt að landinu vegna
uppgangs nýnazista, Springer-veld
isins, o.fl., mæltumst við til þess
við mennina, að þeir svöruðu
nokkrum spurningum okkar um
þessi efni, og skýrðu okkur j'afn
framt frá stúdentalífinu í Stutt-
gart. Allmargir fslendingar hafa
stundað nám í þessari mi'klu
menningarborg, svo sem í flesfum
öðrum þýzkum háskólaborgum,
nokkrir íslendingar hafa verið
þar starfandi, m.a. Sigurður
Bjömsson, óperusöngvari og
Sveinbjörg Alexanders, balletdans
mær. Annar viðmælándi okkar,
Sigurður Dagbjartsson, er raunar
starfandi við hásfcólann í Stutt-
gart auk þess sem hann er að
vinna að doktorsritgerð í eðlis-
fræði. Hinn er Eiríkur Bjarnason,
verkfræðietúdent á 2. árl
Við spyrjum þá til að byrja
með nokkurra sþurninga um há-
skólann í Stuttgart, stúdentafjölda
og fleira.
— Þetta hefur verið tækni-
skóli einvörðungu til mjög
skamms tíma, en nú er verið að
taka upp kennslu í húmanístísk-
um greinum, málvisindum, þjóð-
félagsvísindum o.fl., segir Sigu'rð
ur. Hins vegar er skólinn þekkt-
astur fyrir arkitektúr, og þarna
hafa um tíu ísl. arkítektar numið. í
raunvisindagreinum stendur skól
inn framarlega, þó ekki miklu
meira en gengur og gerist í öðr-
lun háskólum í Þýzkalandi.
— Stúdentar eru um 6 þús. tals
ins, segir Eiríkur, — þar af sennd
lega 10% útlendingar. Flestir
þeirra eru frá þróunarlöndunum,
Indlandi og Afríkurikjunum, —
og svo auðvitað frá íslandi og
Noregi, — bætir hann við kíminn.
Danir og Sviar fyrirfinnast hins
vegar ekki.
— Hvað eru margir íslenzkir
stúdentar innritaðir í háskólann
núna?
— Þeir eru nú ekki margir,
4—5, en ýmsir fleiri íslendingar
eru þarna í borginnd, ýmist við
nám eða störf. Þarna er m.a. lista
háskóli, sem nokkrir fslendingar
hafa numið við, og eins búnaðar-
háskóli.
— Hvernig er námsaðstaðan við
skólann? .
— Hún er mjög góð, og er.
stöðugt að batna. Háskólinn var
svo til algjbrlega lagður í rúst í
heimstyrjöldinni, og var endur-
reistur að fullu með aðstoð stúd-
enta fyrstu árin eftir stríð. Hann
er mjöig nýtízkulegur í alla staði,
byggdngarnar stórar og rúmgóðar
og námsfyrirkomulagið að mörgu
leyti frjálslegt og gott.
— Leggja ekki Vestur-Þjóðverj
ar mikla áherzlu á að hafa mennta
mál í sem beztu lagi?
— Jú, þeir leggja talsverða rækt
við s'kólana og aðrar menntastofn-
anir, en kjör menntamanna eru
ekki betri en svo, að mikill hluti
þeirra fer utan til starfa og þá
einkum til Bandaríkjanna. Þetta
er náttúrlega geysileg blóðtaka
fyrir þjóð, sem ver miklu fé til
að mennta ungt fólk, og er óheil'la
vænleg þróun, en erfitt virðist
að sporna gegn henni, hvar sem
er í heiminum.
— Drógust þið ekki inn í þess-
ar stúdentaóeirðir í Þýzkalandi í
vetur?
— Það mun hafa borið fremur
lítið á þeim í Stuttgart miðað við
það sem var annars staðar. Jú, það
logaði nú stunduim glatt, en svo
fjöruðu lætin út, eftir því sem
á veturinn leið, og í sumar má
heita, að allt hafi verið með kyrr-
um kjörum meðal stúdenta.
— Og slagurinn stóð um aukin
áhrdf stúdenta á stjórn háskól-
anna?
— Já, það var aðalbaráttumál-
ið. Til skamms tíma hefur það
verið svo, að prófessorarnir hafa
einir ráðið lögum og iofum í há-
skólunum, en aðrir starfsmenn,
kennarar og stúdentar hafa lítil
sem engin áhrif haft. Þetta hefur
þó verið að þróast á betri veg
smám saman, — en sem starfs-
maður við háskólann, get ég mæta
vel skilið óánægju stúdentanna
og mér finnst kröfur þeirra á
margan hátt réttmætar.
— En höfðu óeirðirnar eitthvað
að segja?
— Það hefur verið sáralítið.
Reyndar gekk í gildi í vor ný
reglugerð fyrir háskólana, og hún
gerir ráð fyrir auknum áhrifum
stúdenta, en þó ekki í þeirri veru,
sem þeir hafa barizt fyrir, enda
mun hafa verið byrjað að vinna
að þessari reglugerð talsverðu áð-
ur en til óeirðanna kom. Stúdent-
ar gera sig heldur alls ekki á-
nægða með þessa málamiðlun ,en
það er óvíst, hvort þeir láta sverfa
til stáls á ný í vetur. Persónulega
held ég að þeir beri mjög lítið
úr býtum með því, einkum vegna
þess að fólkið stendur á móti
bessu, en ekki með eins og í
Frakklandi.
— Og hverju sætir það?
— Ja, meðal hinna vinftandi
stétta í Þýzkalandi er það mikil
velsæld að fólkið hefur ekki á-
stæðu til að kvarta, og lætur sig
því litlu skipta óánægjuraddir
stúdenta. Allt öðru máli gegndi
í Frakklandi, þar sem verkalýð-
urinn var mjög óánægður með
kjör sín og tók því höndum sam-
an við stúdenta í því skyni að
knýja fram kjarabætur sér til
handa. Svo eru Þjóðverjar allt
öðruvísi en Frakkar, vilja hafa
allt i röð og reglu og gott skipu-
lag og aga, og þeim eru óeirðir
og uppþot yfirleitt mjög á móti
skapi.
— Ér ekki þýzkum stúdentum
yfdrieitt mjög úppsigað við blaða-
kóngimn, Springer?
— Ja, þeim er illa við veldi
hans, og finnst hættulegt að einn
einstaklingur skuld geta haft svona
áhrif á landslýð.
— Ég las nú einhvens staðar,
að 50% Þjóðverja hefðu alls ekki
heyrt nafnið Springer, — segir
Eiríkur.
— Já, það er sjálfsagt erfitt að
átta sdg á þvi, hversu mikil völd
hann í rauninni hefur, en miHjón-
ir manna lesa daglega dagblöð
hans og vikurit, og skoðanir hans
mótast sjálfsagt af þeim að miklu
leyti. Að hvað mdklu leyti, veit
maður þó aldrei.
Sennilega er þó eitthvað orðum
aukið, að hánn geti skipað þing-
inu fyrir verkum. Hins vegar er
það óyggjandi, að kristilegi demo
krataflokkurinn nýtur stuðndngs
Springers á margan hátt.
— Nú hafa nýnazistar stöðugt
verið að færa sig upp á skaptið
í Vestur-Þýzkalandi. Hafið þið
ekki orðið talsvert varir við þá
þróun.
— Ekki svo mjög. Við höfum
auðvitað fýlgzt með kosningum og
orðið varir við framgang nazista
víða um landið, en af þeim stóra
hópi Þjóðverja, sem ég þekki og
umgengst, er ekki einn einasti
maður, sem aðhyllist skoðanir
þeirra, segir Sigurður. — Mennta
menn eru yfirleitt mjög andvígir
þessari þróun, sem einkum hefur
gert vart við sig meða} bænda og
verkamanna. -Hins vegar held ég
að þeir séu alls ekki uggandi um.
að nazistar komist til valda, og
ég held ,að ekki sé nokkur ástæða
til að ætla að svo verði. Hugsandi
fólk er aðallega hrætt um að
Vestur-Þýzkaland bíði álitshnekki
í hinum frjálsa heimi vegna upp-
gangs nazista.
— En þið hafið ekki á taktein
um neina skýringu á þessu fyrir-
brigði?
— Óánægja með núverandi
stjórnarvöld á sjálfsagt mdkinn
þátt i þessu. Nú eru Kristilegir
demókratar og Sósíaldemókratar •
í stjórn, það eru stærstu flokk-
arnir í landinu, en stjórnarand- •'
staðan er veik og þróttlítil. Svo
virðist vera sem þeir, er hafa
orðið fyrir vonbrigðum með stjórn
ina, hafi lýst þeim með því að.
greiða nýnazistúm atkvæði í kosn '-
ingum, en ekki stjórnarandst.fl., >
því þeir mega sín svo lítils. Ann.
ars er mjög erfitt að henda reiður /
á þetta fyrirbrigði, og vonandi
verður það kveðið niður sem ■
fyrst.
— Og fyrst við erum komin út'
í þessa sálrna, þykir mér ekki úr
vegi að spyrja ykkur, hvort þið
hafið fylgzt vel með þróun mála
í Tékkóslóvakíu að undanförnu?
— Ekki svo mjög. Stuttgart er,
i raunar ekki mjög langt frá landa-'
mærum Tékkóslóvakíu, en við
höfðum engin bein kynni af þjóð
inni, og fýlgdumst því ekki með
ástandinu þar nema í gegnum
dagblöðin og önnur fjölmiðlunar-
tækl — Ég fór frá Stuttgart.
örfáum dögum áður en innrásin
var gerð. Þá var mikið talað um
að Tékkar væru uggandi, en ég
held ekki að neinum hafi dottið
í hug, að Rússar myndu hemema
landið, segir Sigurður.
— Þið hafið ekki haft nein telj
andi kynni af austantjaldslöndun-'
um?
— Það er þá helzt Austur-Beriín
segir Eiríkur. Skólinn efnir til
viku kynningarferða þangað, —'
það eru í raun réttri áróðursferð-
ir, — og ég fór eina sldka í vetur..
Vika er náttúrlega of skammur
tími til að maður geti kveðið upp .
nokkurn dóm, en ekki fannst mér
ástandið beinlínis glæsilegt.
— Er ekki rekinji gengdarlaus ,
áróður gegn Austur-Þýzkalandi
vestan megin yfirleitt?
— Jú, hann er býsna mikill. En.
þrátt fyrir það eru til raddir sem,
krefjast viðurkenningar Austur-/
Þýzkalands stöðugt háværari bæði ,
meðal menntamanna og almenn-
ings. Sennilega er fólk búdð að
gefa upp á bátinn vonina um
sameiningu Þýzkalands, það gerir''
sér grein fyrir því, að Austur-
Þýzkaland er ríki og verður ríki
og viðurkenningin borgar sig.
— Ég held, að orsökin fyrir ,
því, hvað viðurkenningin hefur (
dregizt, sé sú, að fjöldi m'anns-
austan megin trúi því statt og’
stöðugt, að Vestur-Þýzkaiand /
frelsi það, — segir Sigurður. —
En sennilega verður fólkið að bíða
árangurslaust eftir því.
— En að lokum. Er mikið ’
félagsiíf meðal íslendinga í Stutt ',
gart?
— Já, við höfum haldið vel hóp-
inn, eins og íslendingar erlendis
gera yfirleitt. Við höldum blaða-
kvöld hálfsmán.lega og komum
stundum saman þar fyrir utan, og
að undanförnu höfum við leitað
samstarfs við fslendinga í ná- ■
grannaborgum. íslenzkir stúdent-
ar í Norður-Þýzkalandi hafa stofn
að með sér stúdentasamband, og
hefur verið talað um að við í
Suður-Þýzkalandi gerum slíkt hið
sama, til að efla með okkur fé-
lagslíf og auka og styrkja altt
samband okkar á meðal. Það er
öllum - mikilvægt. ekki sízt þeim.
sem eru að hefja nám erlendis, .
að geta leitað til landa sinna þeg-
ar þeir þurfa á einhverri aífeioð
eða félagsskap að halda.
— gþe.
ÚTSALA HJÁ TOFT
ÖLL KJÓLAEFNI
Á HÁLFVIRÐI
Næstu daga og meðan birgðir endast, seljum
við öll kjólaefnin, einlit og rósótt, út á hálfvirði.
VERZLUNIN H. TOFT,
' Skólavörðustíg 8.