Vísir - 26.08.1977, Síða 5

5
VISIR
Föstudagur 26. ágúst 1977
Umsjón: Anna Heiöur Oddsdóttir.
— Barist með sovéskum vopnum boðum megin víglínunnar
Stjórnmála- og hern-
aðarsérfræðingar
Vesturlanda henda um
þessar mundir gaman
að þeirri klemmu, sem
Sovétmenn hafa komið
sér i á Horninu i Afriku,
það er i Sómaliu og
Eþíópiu.
Þar berjast nú Sómaliumenn og
Eþiópiumenn um yfirráö yfir
Ogaden-héraði, en það sem sér-
fræðingunum á Vesturiöndum
þykir kaidhæðnislegt er, að báð-
um megin viglinunnar er barist
með vopnum frá Sovétrikjunum.
Þeir virðast ekki enn hafa komið
auga á mikilvægi þeirrar ákvörð-
unar, sem Sovétmenn tóku fyrir
skömmu, að halda áfram að
senda vopn tii Sómaiiu.
Stefna Sovétmanna I Afriku
miðast við framtiðina. Þó að
menn hlakki yfir núverandi
ástandi á þessu svæði, er engin
vissa fyrir þvi, að Sovétmenn hafi
tekið ranga stefnu, enda þótt þeir
kunni að hafa lent i ógöngum i
bili. Ekki bólar á neinum virkum
aðgerðum af hálfu Vesturlanda til
þess að hafa áhrif á þróun mála á
svæðinu, og ekki er loku fyrir það
skotið, að Sovétmenn hafi erindi
sem erfiði, ef Vesturveldin láta
athafnir þeirra afskiptalausar.
Að snúa naut
niður á hornunum
svæðum i Eþiópiu, sem byggð eru
Sómaliumönnum. Siðan hefur sól
Sómaliumanna farið sihækkandi.
Enda þótt framkoma Castros i
þessu máli hafi ef til vill ekki
vakið mikla hrifningu i Sovétrikj-
unum, er hugmyndin um sam-
band Sómaliu og Eþiópiu upphaf-
lega komin frá Moskvu. Hún hafði
verið að þróast I höndum
sovéskra hernaðarsérfræðinga
árum saman — þar eru hug-
myndir hvorki fljótar að fæðast
né deyja. Full ástæða er til að
ætla að handan vopna-
glæringanna i Ogaden-héraði sjái
Sovétmenn fyrir sér „dramatisk-
ar” sættir milli Sómaliu og Eþió-
piu fyrir tilstuðlan sina.
Eþiópiumönnum berst æ
meira magn vopna frá
Sovétmönnum
Sem stendur hafa Sómaliu-
menn betur i átökunum um
Ogaden-hérað. Á hinn bóginn
berst Eþiópiumönnum æ meira
magn af vopnum frá Sovétrikjun-
um og liðsafli streymir inn i
landiðfrá Kúbu. Enn erekki ljóst,
hversu margir kúbanskir her-
menn berjast nú með Eþiópiu-
mönnum, eða nákvæmlega
hversu mikið magn vopna
kemur frá Sovétrikjunum. Þó
bendir allt til þess, að Eþiópiu-
mönnum berist meiri liðsafli og
vopn en MPLA-hreyfingunni I
Angóla á sinum tima. Þessi að-
flutningur hefur enn litil áhrif á
gang striðsins frá degi til dags, en
hamingjuhjólið gæti farið að snú-
ast aftur með Eþiópiumönnum,
og þá er ekki að vita nema þeim
tækist að ná Ogaden-héraðinu
aftur á sitt vald. Ef svo færi yrði
timabært fyrir Sovétmenn að
gripa inn i atburðarásina, leggja
til að friður verði saminn og siðan
að sambandi yrði komið á milli
landanna tveggja.
Mistök eða ekki
Margir hafa álitið það mistök af
hálfu sovéskra hernaðarsérfræð-
inga að hlutast til um mál Eþió-
piu. Sé svo, hafa Sovétmenn
sjálfir ekki viljað viðurkenna það.
Þess sjást alls engin merki, að
þeir ætli að gefa stjórn Mengistus
ofursta örlögunum á vald. Við
höfum séð það áður, að evrópsk
þjóð, sem styður Amin i Uganda,
vilar ekki fyrir sér að styðja
hvaða harðstjóra sem er, hvað
sem liður öllum siðgæðiskröfum.
„Byltingin” í Eþiópiu
t Eþiópiu hafa Sovétrikin hins
vegar gengið miklu lengra en i
Uganda. thlutun Sovétrikjanna er
réttlætt hugmyndafræðilega I
höfuðborgum Afriku með öllum
þeim áróðurshita, sem Sovét-
menn eru þekktir fyrir. Boðorðið,
sem nú berst frá sendiráðum
Sovétrikjanna, erm að „bylting-
in” i Eþiópiu verði að takast,
hvaðsem það kosti. I þessum orð-
um er engin uppgjafartónn.
Sovétmenn segja, að rikisstjórn
Haile Selassies, fyrrum Eþiópiu-
keisara, hafi komist næst þvi, i
Afriku, að likjast keisarastjórn-
inni i Rússlandi, Og nú, þegar
sagan hafi ýtt keisaranum til
hliðar, sé verið að gera stórátak
til þess að losa landið við léns-
skipulagið. Hinu mikla róti, sem
orðið hefur i Eþiópiu er likt við
það, sem gerist i Rússlandi i
upphafi byltingarskeiðsins.
Sovétrikin hafi i bernsku einnig
verið umsetin óvinum, sem nutu
stuðnings erlendis frá. En þau
hafi lifað það af, enda þótt þau
fengju enga erlenda aðstoð.
Kenning Sovétmanna er, að
eþiópiska byltingin eigi það skilið
að heppnast, og þurfi til þess er-
lenda aðstoð, verði Sovétmenn að
láta hana i té.
Sovétmenn hugsa bæði
inn og út fyrir Hornið
Að sjálfsögðu má lita á það,
sem er að gerast i Eþiópiu frá
sjónarhóli þessarar byltingar-
kenningar. En þar koma lika önn-
ur sjónarmið til greina. Haile
Selassie kunni að stjórna Eþiópiu.
Hann er sagður hafa tjáð eftir-
mönnum sinum, eftir að honum
var steypt af stóli, að hugmyndir
þeirra um nútima miðstýringu
myndu aldrei reynast fram-
kvæmanlegar. Og þar hafði hann
rétt fyrir sér, hafi hann á annað
borðsagt þetta. Rikið er samsuða
mismunandi þjóða, sem aðeins
gátu búið saman vegna losara-
legrar stjórnar keisarans. Þó ein-
hvers konar bylting hafi átt sér
staði miðhluta landsins hefur hún
ekki breiðst út til landamæra-
svæðanna, og litlar likur eru til
þess að hún geri það. Héruðin
Eritrea og Ogaden væru búin að
slita sig úr viðjum Eþiópiurikis,
ef stjórn þess hefði ekki notið er-
lendrar aðstoðar til að koma i veg
fyrir það, og i öðrum hlutum
landsins eru öflugar frelsis-
hreyfingar.
Frá sagnfræðilegu sjónarmiði
má lita svoá, að rikið sé að riðlast
i sundur i þær einingar, sem það
varð til úr i stjórnartið Meneliks,
keisara, á s'Iðustu öld. Hvað sem
liður skýringum á þvi, sem er að
gerast i Eþiópiu er ljóst, að stjórn
Mengistus fær ekki staðist án rif-
legrar aðstoðar erlendis frá, og
hana eru Sovétmenn reiðubúnir
að veita: ekki vegna hagsmuna
Eþiópiu, heldur vegna eigin
framtiðarhagsmuna á Afriku-
horninu og þár i grennd. Þvi þeir
hugsa bæði inn og út fyrir Hornið
Með aðstoð Libýu og rikjasam
bands Sómaliu og Eþiópiu væri
hægt að þrengja að hinum
and-kommúnisku nágrannarikj
um, Súdan og Egyptaiandi og
þaðan mætti ráðast gegn léns
skipulaginu handan Rauða
hafsins, i Saudi-Arabiu, landi
svarta gullsins. (Þýtt og endur
sagt úr SPR&NR).
Brezhnev: Hvor skyidi nú vera betri, sá brúni eða sá rauði
— eða eru þeir báðir jafngóðir?
Markmið Sovétmanna kom
mjög 'vel i ljós, þegar Podgorny
fyrrverandi forseti Sovétrikj-
anna, og Castro, forsætisráðherra
Kibu, komu báðir til Afriku fyrr á
þessu ári. Castro reyndi þá að
telja leiðtoga Sómaliu og Eþiópiu
á að samþykkja, að koma á
marxisk-leninísku sambandsriki
og hélt hann þvi fram, að i krafti
þess sambarids yrði unnt að finna
friðsamlega lausn á deilumálum
landanna. En Castro, sem hefur
gaman af að snúa naut niður á
hornunum, mun hafa farið heldur
klaufalega að i þetta sinn.
Leiðtogi Sómaliu leit á tillögu
Castros sem móðgun við
Sómalíumenn og hafnaði henni
afdráttarlaust, enda ákveðinn i
að ná aftur með hervaldi þeim
Mengistu, ofursti i Eþiópiu. Her hans berst nú æ meira magn af
vopnum frá Sovétrikjunum, og liðsafli streymir inn i landið frá
Kúbu.
Þabeimsem
þœr %jildu...
■©I
Verðlaunagripur
umvíðaveröld.
heimilistœki sf
Haf narstræti 3—Sætúni 8