Vísir - 20.10.1977, Qupperneq 10

10
VÍSIR
útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davíð Guðmundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson ábm.
ólafur Ragnarsson
Rítstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guð-
mundur G. Pétursson.
Umsjón með Helgarblaði: Arni Þórarinsson.
Blaðamenn: Anders Hansen, Edda Andrésdóttir, Elias Snæland Jónsson, Guðjón
Arngrímsson, Jón Óskar Hafsteinsson, Kjartan L. Pálsson, Magnús Ólafsson, Oli
Tynes, Sigurveig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi
Kristjánsson. Ljósmyndir: Einar Gunnar Einarsson, Jens Alexandersson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. Askriftargjald kr. 1500 á mánuði
Auglýsingar: Síðumúla 8. Símar 82260, 86611. innanlands.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4 sími 86611 Verö i lausasölu kr. 80 eintakið
Ritstjórn: Síöumúla 14. Simi 86611 7 línur Prentun: Blaöaprent hf.
Öfgar, lágkúra
og lýðskrum
Oft á riðum hefur verið á það bent, að ringulreiðar-
verðbólgan myndi fyrr en síðar leiða til siðferðilegrar
upplausnar í þjóðfélaginu. I verkfalli opinberra starfs-
manna síðustu daga hafa óneitanlega sést merki þessa
og prófkjör stjórnmálaflokkanna sýnast með heiðar-
legum undantekningum benda til vaxandi lágkúru og
lýðskrums.
Björn Friðfinnsson skrifaði athyglisverða grein i Vísi i
gær, þar sem vikið er að þessum vandamálum. Hann
bendirá, að í yfirstandandi verkfalli hafi framkvæmda-
valdið i sumum tilvikum færst yfir á herðar harðsvír-
aðra hagsmunasamtaka. Þannig hafi jafnvel yfirstjórn
lögreglumála horfið úr höndum dómsmálaráðherra og
lögreglustjóra til einhverra Björns og Gylfa í lögreglu-
liðinu.
Þegar lögreglan er komin í verkfall og telur sig þar af
leiðandi hafin yfir lögin er vissulega kominn þverbrestur
í þjóðfélagið. Björn Friðfinnsson heldur því fram, að
brjálsemi hafi haldið innreið sína í íslenskt þjóðfélag.
Hér er fast að orði kveðið, en þó ekki f jarri lagi.
Þessi ringulreið er engan veginn einskorðuð við kjara-
málin, það er rótleysi á öllum sviðum þjóðfélagsins.
Eftir að verðbólguhraðinn var kominn niður fyrir 30%
fyrr á þessu ári sýnist allt benda til að hann verði kominn
fast að 40% í árslok, og álitið er, að stefnt geti í a.m.k.
60% verðbólgu á næsta ári að öllu óbreyttu.
Björn Friðfinnsson segir i grein sinni, að bankarnir
séu að lognast út af vegna verðbólgu og vitlausrar vaxta-
stefnu. Riki og sveitarfélög verði að auka skattheimtu
sina og hækka verð á opinberri þjónustu, útflutningsat-
vinnuvegirnir komist ekki af án opinberra aðgerða, inn-
flutningsverslunin fái ekki fjármagn til eðlilegrar
endurnýjunar á vörubirgðum og íslenskur iðnaður stef ni
í þá átt að verða eingöngu ef ni í sýningar.
I þessari lýsingu felst vissulega mikill sannleikskjarni.
Og það er einnig talsvert til í þeirri gagnrýni, sem fram
kemur hjá greinarhöfundi, að stjórnvöld freistast til
þess við slikar aðstæður að auka seðlaprentunina. Og
þingmenn keppast við að fá samþykktar virkjanir og
vegarspotta heima i héraði, hækka útflutningsbætur og
kreista út byggðasjóðalán handa sínum mönnum.
Á meðan þessu vindur fram finna stjórnarandstæð-
ingar það helst til bragðs að magna upp þá drauga, sem
komið gætu ríkisstjórninni fyrir kattarnef. Björn Frið-
finnsson bendir hins vegar á ,að þeir gleymi, að erfitt
geti reynst að kveða draugana niður þó að ríkisstjórnin
félli i annarra hendur. Á þessu hafa stjórnarandstæð-
ingar allra tima sennilega flaskað.
Það rótleysi sem komið er upp í þjóðfélaginu m.a.
vegna ringulreiðarverðbólgunnar hefur ákveðnar hættur
í för með sér. Þetta ýtir undir lágkúru og yfirborðs-
mennsku og er um leið jarðvegur fyrir öfgahópa til
hægri og vinstri. Sennilega er hættan meiri á einhvers
konar Glistruphreyfingu eins og sakir standa en öfgum
til vinstri.
Glistruphreyfingin i Danmörku var á margan hátt
ögrun við lýðræðið, þó að hún hafi síðar að mestu að-
lagast þingræðisskipulaginu á sama hátt og kommúnist-
ar hafa gert. Þarna var hins vegar á ferðinni lágkúru-
legt andsvar við rótleysinu. Og ýmis teikn eru á lofti,
sem benda til þess að svipaðir hlutir geti gerst hér. Stutt-
buxnapólitikusar, sem eru ekkert nema kjafturinn og
fyrirferðin, vaða uppi, þó þeir hafi sýnt, að þeir fá engu
breytt, þegar til kastanna kemur.
Flest bœjor-
starfsmanna-
félögin hafa
samið:
noeland Jónsson skrifar
Samningar bœjar-
féloganna eru að
ýmsu leyti ólíkir
Unnið við talningu atkvæða hjá Starfsmannafélagi borgarstarfs-
manna. Vlsismynd: JKG
Gert hefur verið sam-
komulag við flest bæjar-
starfsmannafélögin. Að-
eins er ósamið við bæjar-
starfsmenn á Isafirði og í
Kópavogi í gær, en í
Hafnarfirði voru
samningarnir felldir á
jöfnum atkvæðum í
fyrradag.
En hvað felst i þessum
samningum?
Ekki hefur verið gerður ná-
kvæmur samanburður um það
enn, en BSRB hefur gert yfirlit
yfir nokkur atriði i kjara-
samningum átta bæjarfélaga,
og kemur þar I ljós, að nokkuð
er misjafnt hvað felst i hverjum
samningi fyrir sig. Verður nú
gerð nokkur grein fyrir þessum
samanburði.
Þrjú bæjarfélög
með hærri laun
Að þvi er sjálfan launastiga
samninganna varðar hafa fimm
bæjarfélög samið um sömu laun
og fólust i siðasta tilboði fjár-
málaráðherra, þ.e. Vestmanna-
eyjar, Akranes, Garðabær, Sel-
tjarnarnes og Selfoss.
Að þvi er Akranes varðar eru
þó ákvæði um, að þeir sem eru á
fyrsta starfsári, hljóti laun
samkvæmt fyrsta þrepi, en 1-4
starfsár gefi 2. þrep og þeir,
sem unnið hafi 4 ár eða lengur
fái sjálfkrafa laun samkvæmt 3.
þrepi.
1 Reykjavikursamningnum
var samið upp á tilboð ráðu-
neytisins að þvi viðbættu að
laun i 5-9 launaflokki hækkuðu
um 1500 á mánuði.
Húsavik samdi um sömu
launakjör og Reykjavik, en á
Neskaupstað var samið um all
nokkru hærri laun, eða 2.28% of-
an á siðasta tilboð ráðuneytis-
ins.
Áfangahækkanirnar
Fjögur bæjarfélög — Vest-
mannaeyjar, Garðabær, Sel-
tjarnames og Neskaupstaður —
sömdu um sömu áfanga-
hækkanir og fólust I siðasta til-
boði fjármálaráðuneytisins.
A Akranesi og Selfossi kom til
viðbótar 2000 króna hækkun 1.
nóvember næstkomandi.
1 Reykjavik var samið um, að
4% áfangahækkun kæmi 1.
desember i stað 3% hækkunar
sem var i lokatiiboði ráðu-
neytisins.
A Húsavik var hins vegar
samið um 1.5% aukahækkun 1.
nóvember, en þó aldrei minna
en 2000 krónur og einnig að
hækkunin 1. september næst-
komandi yrði minnst 5000 krón-
ur (4000 i tilboðinu).
Flestir með flokkshækk-
un eftir 15 ára starf
Flest þessara bæjarfélaga eða
Vestmannaeyjar, Akranes,
Reykjavik, Seltjarnarnes og
Neskaupstaður, hafa ákvæði um
eins launaflokks hækkun eftir 15
ára starf.
Sum bæjarfélög hafa samið
um frekari aldurshækkanir.
1 Reykjavik var samið um, að
þeir, sem starfað hafa 3 ár i 3-4
flokki, hækki um einn flokk.
Á Selfossi var hins vegar
samið um eins launaflokks
hækkun eftir 5 ára starf.
Engar slikar flokkatilfærslur
voru i Húsavikursamningnum.
Misjöfn ákvæði
um persónuuppbót
Nokkuð misjöfn ákvæði eru
um persónuuppbótina i desem-
ber.
I Vestmannaeyjum, Akranesi
og Neskaupstað var samið um
að eftir 12 ára starf yrði greidd
visitölutryggð persónuuppbót
sem væri að grunni til 40.000
krónur.
í Garðabæ og á Seltjarnarnesi
er persónuuppbótin hin sama en
greidd eftir 10 ára starf.
I Reykjavik miðast 40.000
króna uppbótin við 18 ára
starfsaldur, en þeir sem unnið
hafa 15 ár fá 75% þessara upp-
bótar og þeir sem starfað hafa i
12 ár fá 50% uppbótarinnar — að
sjálfsögðu með visitölu.
Selfyssingar sömdu um 25.000
króna uppbót til allra bæjar-
starfsmanna ag á Húsavik var
samið um uppbót, sem nemur
50% af desember laununum.
Röðun í launaflokka
Að þvi er varðar röðun i
launaflokka gerðu opinberir
starfsmenn kröfur sem m.a.
fólu i sér þá meginreglu „að
laun samkvæmt samningi þess-
um skuli ekki vera lægri en
opinberir aðilar greiða fyrir
sambærileg eða skyld störf
samkv. öðrum samningum, og
skal þvi i sérsamningum miða
röðun starfsheita og einstakl-
inga við það”. 1 tillögu sátta-
nefndar var þessi krafa ekki
tekin til greina.
Fjögur bæjarfélög, Vest-
mannaeyjar, Garðabær, Sel-
tjarnarnes og Selfoss hafa sam-
ið samkvæmt orðalagi sátta-
nefndar en i samningum Akra-
ness, Neskaupstaðar og Húsa-
vlkur eru ákvæði I samræmi við
kröfur BSRB. 1 Reykjavikur-
samningnum eru engin ákvæöi
um röðun.
Vaktaálag og orlof
Að þvi er varðar vaktaálag og
orlofsframlag er I flestum til-
fellum samið um það, sem fólst
i sáttatillögunni sem felld var
fyrr i þessum mánuði.
Þó hefur Akranes samið um
sama vaktaálag og fólst I
Reykjanessamkomulaginu svo-
nefnda og á Húsavik var farið
að kröfu BSRB um það atriði. 1
Garðabæ var samið um 33 1/3%
i vaktaálag.
Að þvi er varðar orlofsdaga
var alls staðar, nema i Reykja-
vik samið um viðbótardaga.
í Vestmannaeyjum var samið
um 2ja daga viðbót, og er orlof
þar 22 virkir dagar á 1-5 ári, 25
dagar á 5-10 ári, 28 dagar á 10-18
ári og 31 dagur eftir 18 ára starf.
A Akranesi var samið um 4
viðbótardaga, 2 I Garðabæ 2 á
Seltjarnarnesi, 4 i Neskaupstað,
4 á Húsavik og 4 á Selfossi eftir
átta og tólf ára starf.
Endurskoðunarréttur
Að þvi er varðar uppsagnar-
ákvæði og endurskoðunarrétt
með verkfallsrétti sem er eitt af
helstu deilumálunum hjá BSRB
og rikinu er nokkuð misjafnt
hvaö bæjarstarfsmenn hafa
samið um.
í-Vestmannaeyjum, Reykja-
vik, Garðabæ og Selfossi var
samið um það orðalag, sem fólst
i lokaboði fjármálaráðuneytis-
ins en þar var vilyrði fyrir, að
rikisstarfsmenn myndu ekki
búa við lakari verðtryggingu en
aðrir.
A Seltjarnarnesi var sam-
þykkt sama orðalag og i sátta-
tillögunni, sem efnislega er
svipað og hjá rikinu. En á þrem-
ur stgðum, Akranesi, Neskaup-
stað og Húsavik var krafa
BSRB samþykkt.
—ESJ