Vísir - 12.11.1977, Qupperneq 10

10
Laugardagur 12. nóvember 1977 VISXR
VÍSIR
utgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Daviö Guömundsson
Ritstjórar: Þorsteinn Pálsson(ábm)
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmund-
ur Pétursson. Umsjón meö Helgarblaöi: Arni Þórarinsson
Ðlaöamenn: Elias Snæland Jónsson, Guðjón Arngrímsson, Jón Óskar Hafsteins-
son, Kjartan L. Pálsson, Kjartan Stefánsson, Magnús Olafsson, Oli Tynes, Sigur-
veig Jónsdóttir, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Björn Blöndal, Gylfi
Kristjánsson Ljósmyndir: Jón Einar Guðjónsson, Jens Alexandersson.
Auglýsinga og sölustjóri: Páll Stefánsson Askriftargjald kr. 1500 á mánuöi
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. innanlands.
Auglýsingarog skrifstofur: Siöumúla8. Verö i lausasölu kr. 80 eintakiö.
Simar 86611 og 82260 Prentun: Blaöaprent h.f.
Afgreiösla: Stakkholti 2-4, Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Sími 86611, 7 linur.
„Landbúnaðarstefna
lýðveldisins"
Þegar við blasir að gera þurfi miklar ráðstafanir til
endurreisnar efnahagslifinu, er ekki óeðlilegt, að land-
búnaðarmálin komi til sérstakrar umræðu. Á þessu sviði
er við alvarleg vandamál að glíma. Að því leyti er is-
lenskur landbúnaður ekkert einsdæmi. Hann er efna-
hagslegur höfuðverkur margra þjóða.
Það er einkum tvennt, sem veldur því, að landbúnað-
arpólitíkin kemur til umræðu einmitt nú. i fyrsta lagi
stendur fyrir dyrum aII veruleg hækkun á landbúnaðar-
vörum i kjölfar þeirra launa- og kostnaðarhækkana,
sem átt hafa sér stað að undanförnu. Og í annan stað
hafa augu manna opnast fyrir því, að fjárfestingar
landsmanna hafa skilað óeðlilega litlum arði. Landbún-
aðurinn er eitt af olnbogabörnunum í þessu efni.
Þær umræður, sem fram hafa farið um landbúnaðar-
pólitíkina, eru hins vegar svo öfgakenndar, að þær gefa
ekki vísbendingu um, að fyrir hendi sé áhugi á skynsam-
legum úrlausnum. Á það bæöi við um suma gagnrýnend-
urna og eins þá, sem halda varnarræður fyrir óbreytt
ástand.
I eðli sínu er landbúnaðurinn að sjálfsögðu engin ann-
ars flokks atvinnugrein eins og stundum er látið að
liggja. Á hinn bóginn er algjör óþarfi að flokka alla
gagnrýni á ríkjandi landbúnaðarstefnu sem árás á
bændur almennt. Og hálf er það barnalegt, þegar talað
er um „landbúnaðarstefnu lýðveldisins" í slíkum
heilagsanda tón, að menn fá það á tilf inninguna að gagn-
rýni á landbúnaðarpólitíkina hljóti að kippa stoðunum
undan lýðræðinu i landinu.
Búnaðarmálastjóri sagði berum orðum i útvarpsvið-
tali fyrir nokkrum mánuðum, aðenginn bóndi hefði séð
eftir þvi að f járfesta meir í vélum en hann þyrfti með,
þviað verðbólgan greiddi niður skuldirnar. Þannig hefur
„landbúnaðarstefna lýðveldisins" verið framkvæmd.
Sennilega hefur þetta þó verið sagt í hálfkæringi, en er
eigi að síður raunsönn lýsing á aðstæðum, sem alls ekki
eru bundnar við landbúnaðinn einan.
En hitter jafn Ijóst að arðsemi í landbúnaði hefur ver-
ið i lágmarki og viðbótarfjárfesting hefur ekki skilað
meiri arði en Kröfluvirkjun. óhjákvæmilegt er þvi að
draga aII verulega úr landbúnaðarf járfestingu. Það ætti
að verða þáttur i almennri stefnubreytingu í f járfesting-
armálum.
Verðlagning landbúnaðarvara fer að nokkru ieyti eftir
sjálfvirku kerfi. Hækkunarkerfi af þessu tagi eru mjög
varasöm í verðbóiguþjóðfélagi. Þau viðhalda verðþensl-
unni þó að þau geri i raun og veru ekki annað en mæla
þegar orðnar kostnaðar- og launahækkanir. óneitanlega
veldur þetta kerfi þvi erfiðleikum við almenna hag-
stjórn.
I öðru lagi er alveg Ijóst, að gildandi verðlagningar-
kerf i felur ekki í sér nægjanlegan hvata til hagkvæmni i
rekstri. Sumir vilja breyta verðlagningunni á þann veg,
að bændur semji við ríkisstjórnina um verðbreytingar.
Það er hæpin lausn. Ekkert bendir til að framleiðni í
landbúnaði myndi aukast með þvi móti.
Hitt kæmi miklu fremur til athugunar að leyfa bænd-
um sjálfum að verðleggja framleiðslu sína og afnema
um leiö allar útf lutningsuppbætur eða styrki til umfram-
framleiðslu. Augljóst er, að niðurgreiðslur verður að
fella niður í áföngum, enda hafa landbúnaðarmenn aldr-
ei talið þær gerðar i sina þágu, nema að því leyti er
smjörið varðar.
í þessum efnum eru að sjálfsögðu ekki til neinar ein-
faldar lausnir, sem unnt er að framkvæma í einu vet-
fangi. En flestum ætti að vera Ijóst, að það sem sjálf-
skipaðir talsmenn bænda kalla „landbúnaðarstefnu lýð-
veldisins", fær ekki staðist óbreytt öllu lengur hafi menn
á annað borð áhuga á endurreisn efnahagslífsins i land
inu.
GRUNDVALLAR-
REGLA MANNKYNS
SÖGUNNAR
Heimir Pálsson skrifar
um sýningu Þjóðleik-
hússins á Fröken
Margréti og segir það
guðsþakkarvert að fá
að heyra nýleg tíðindi
hér í fásinninu og það
hafi gerst með þessari
kynningu á brasilískri
Jeikritun. A
Þjóðleikhúsið: Litla svið-
ið:
Roberto Athayde: Fröken
Margrét.
Leikari: Herdís Þor-
valdsdóttir.
Leikstjórn: Benedikt
Árnason.
Leikmynd: Birgir Engil-
berts.
Þýðing: Úlfur Hjörvar
1 leikskrá Þjóðleikftúss að
þessu sinni segir að brasiliski
rithöfundurinn Roberto
Athayde hafi verið tiltöiulega
óþekktur áður en hann samdi
leikritið um kennslukonuna
Margréti. Siðan eru liðin fimm
ár, og það verður sá sem hér
slær ritvél að játa, að engin
spurn hafði honum borist af
þessu skáldi fyrr en nú. Svona
erstundum seint um langan veg
að spyrja sönn tiðindi. Hins veg-
ár hefur sami ritvélarslagari
einsett sér að sperra jafnan
eyrun ofurlitið þegar hann heyr-
ir Athayde nefndan héðan af,
þvi leikritið Fröken Margrét
gefur vissulega ástæðu tii þess.
1 sem allra stystu máli er okk-
ur boðið upp á einleik i skóla-
stofu, svipaðan einleik og enn
tiðkast i flestum skólastofum
herlendis og viöa erlendis:
Kennari fer með aðalhlutverk,
nemendur/áhorfendur verða
honum að visu hvatning og
stuðningur, en þegar öll kurl
eru komin til grafar hefur
fjarska litið gerst annað en að
eintal hefur farið fram. Að visu
segja sumir að maöur eigi ekki
að vera svona svartsýnn á
árangur kennslunnar. Kannski
hafa þeir rétt fyrir sér. Ég vona
það.
Einleikur fröken Margrétar
yerður afhjúpun (eins og aðrar
kennslustundir): Afhjúpun á
sálarvanda hennar, ótta hennar
við allt umhverfi, ótta við karl-
menn, ótta við manneskjuna
yfirleitt, en þó kannski einkum
ótta við sjálfa sig, vonsvikna
meykerlingu. Þetta er hin per-
sónulega/einstaklingsbundna
afhjúpun. En svo getur” maður
lika séð þarna afhjúpun á dýrs-
legu mannfélagi eða þjóðfé-
lagi, þar sem fasisminn þarf
ekki að dulbúast, þar sem óhætt
er að skipa mönnum að hlýða og
þegja. Og kannski er þetta bara
afhjúpun á þvi sem fröken
Margrét segir að sé grund-
vallarregla mannkynssögunn-
ar: „Það vilja allir stjórna
öllum.” — Svo eru bara fáir út-
valdir i þvi tilfelli eins og
öðrum.
Herdis Þorvaldsdóttir fer með
eina hlutverkið i leiknum. Það
er náttúrlega kærkomið tæki-
færi öllum stjörnum að fá að
vera einar á sviðinu. En þar er
lika verið að leiða þær nálægt
hættulegri gildru: Fátt býður
innantómum ofleik eins heim og
einleikurinn. Herdis gekk ekki I
þá gildru. Hún lék „sterkt”, en
alltaf með þeirri sannfæringu og
undirbyggingu sem til þurfti.
Þannig komst hún vel frá
vandasömu hlutverki.
Leikstjórn og leikmyndasmið
sýndist einnig vera vel af hendi
leyst.
Það er guðsþakkavert þegar
maður fær að heyra nýleg tið-
indi hér i fásinninu. Það hefur
gerst með þessari kynningu á
brasiliskri leikritun. Mætti nú
gjarna halda áfram á sömu
braut og sækja okkur enn nýrri
verk i þá menningar heima sem
við höfum minnst kynni af. hp