Vísir - 29.04.1978, Blaðsíða 18

18
Björn Th. Björnsson aö störfum viö listsögukennslu I Myndlista- og handíöaskólanum;
/,Gamli listsögukennarinn minn". Málverk Einars
Hákonarsonar, listmálara.
nógu sérlesið blað til þess. Handa
þeim sögum þyrfti að gefa út
„fámiðil”.”
Kom nálægð styrjaldarinnar
mikið við þig sjálfan?
„Maöur sem aðeins hefur fyrir
sjálfum sér aö sjá, veit alltaf að
hann er lifandi meöan hann er
ekki dauður. En fjölskyldumenn,
um það hugsaði ég oft, sem hurfu
heim eftir sprengjuregnið og
vissu aldrei nema allt þeirra væri
burt þurrkað, þeir hafa mátt
reyna marga kvölina. V—1
sprengjurnar svifu yfir, mótórinn
slokknaði og siðan hröpuðu þær i
óútreiknanlegum sveig- V—2
sprengjurnar voru að þvf leytinu
skárri, að maður heyröi þær ekki
koma fyrr en eftir að þær voru
sprungnar. En það var i þeim
ógurlegt bombald. Meðan V—1
voru á ferðinni, sátum við Waistel
vinur minn, skoskur málari,
stundum uppi á þaki og veðjuðum
á að nú skyldi einhver hitta hel-
vitis Westminster-dómkirkjuna,
sem okkur þötti svo forljót. En þá
foru bara pubbarnir okkar í stað-
inn. Það þóttu okkur léleg skipti”.
Stefnumótiö við Elif
,,A þessum tima var i London
Vestur-lslendingur einn sem Ei-
lifur hét, i kanadiska hernum.
Eitt sinn mæltum við okkur mót
að hittast kl. 7 að kvöldi i Rauða
ljóninu við Oxford Street. Ég varð
eitthvað of seinn, en þegar ég
kom var svæðið rjúkandi rúst og
lögreglan að girða það af.
Sprengjan hafði komið rétt rúm-
lega sjö. Jæja, hugsaði ég, ekki
stendur Eilifur minn undir nafni.
En þá er komið við öxlina á mér,
og er þar enginn nema Eilifur,
einnig of seinn á stefnumótið. A
leiðinni austur um hafði skip
hans verið skotið i kaf, og með-
an hann var i London var hótelið
hans bombaldað i rúst, en alltaf
slapp Eilifur, og var að lokum
farinn að trúa á ódauðleikann!
Svoleiðis menn á að senda i
strið.”
Kaupinhöfn
Frá London lá svo leiðin á ný
norður á bóginn?
„Já, árið 1946 fór ég til Kaup-
mannahafnar og var þar fram
undir 1950. t listasögudeildinni i
London hafði litið sem ekki verið
hugað að skandinaviskri list, og
ég hafði orðið grun um mikinn, ó
opnaðan sjóð islenskrar miðalda-
listar i handritum Árnasafns. Nú
tók ég að gefa mig að þessu efni,
og útgáfa islensku teiknibókar-
innar i Árnasafni varð fyrsti á-
vöxturinn af þvi. Tveim árum sið-
ar, 1948, skrapp ég heim og flutti
þrjá opinbera fyrirlestra i Aust-
urbæjarbió um islenska mið-
aldalist, fyrir fullu húsi i öll skipt-
in. Hver skyldi borga sig inn á
slikt núna?
Kaupmannahöfn heillaði mig
við fyrstu sýn; raunar hafði ég
áður verið þar, drengur. En nú
smárann upp fyrir mér öll hin lit-
rika saga þessarar höfuðborgar
okkar i fimm aldir rúmar, göt-
urnar, nöfnin, atburðirnir, sög-
urnar.Þaöleiddi lika af sér bók, A
Islendingaslóðum i Kaupmanna-
höfn.
A listaakademiinu voru nær
tuttugu íslendingar við nám,
nærri heil kynslóð listamanna
okkar, og þar kynntist ég konu
minni, Asgerði. Það eitt hefði
verið mér nægt erindi til Hafn-
ar.”
Og i Höfn kynntist þú margs-
konar skrýtnu mannlifi?
„Já, landar okkar verða aldrei
eins skrýtnir og af langri útlegð.
Ég kynntist hertoganum af St.
Kildu, hann var þá að koma að
heiman með rauða og svarta dris-
ildjöfla sem hann náði upp úr
Heklugig i gosinu mikla’47. Ég
held að Karl hafi verið eini mað-
urinn sem hafði eitthvað upp úr
gosinu, svona peningalega. Djöfl-
arnir sprikluðu i tilraunaglasi, og
ýmist hræddi hann með þeim
kellingar eða seldi ójarðfróðum
Dönum. Svo fékk hann lika út á
þetta viðtöl i blöð og nýjan titil:
Leyndarhirðir Hekluglóða.
Annar sérstæður Islendingur
sem ég kynntist var Isleifur Sig-
urjónsson. Hann hafði farið i
sendinefnd til Rússlands 1931 og
einhvernveginn ekki náð skipi
heim. Allavega eignaðist hann
Elenóru, fyrrum kaffijómfrú á
Bröndum.og bjuggu þau I elsta
húsi KauPmannahafnar fram unc
ir þennan dag. Isleifur kunni á
kerfið, velferðarkerfið. í þvi hefði
engin tölva slegið honum við. „Æ,
það var árið sem ég missti þessa
tvo mánuði úr ævi minni” sagði
hann stundum. „Og hvernig
misstirðu þá?” „Það var allt
kolalaust hér i striöinu, og ég lét
glepjast til þess að taka upp mó
vestur á Fjóni. Það er alveg glat-
aöur timi”. Enginn maður hefur
hlustað á jafnmargar danskar
ræður i samanlagðri kristninni:
Isleifur sat á þingpöllum i Þjóð-
þinginu, og fyrir kom að ræðu-
maður hafði hann einan að áheyr-
anda. Og þannig lærði hann á
kerfiö. Þegar hann sagði meö
djúpri lotningu um Karl Einars-
son: „Mikill maður er nú greif-
inn”, þá held ég aö greifinn hefði
lært smávegis af ofjarli sinum i
þessari velferðarkúnst.
Já, þannig gekk það i Kaup-
mannahöfn lika, engu siður en i
Hafnarstræti áður, að skýtilegt
mannlif ætlaði hreint ekki að
skiljast viö mig”.
1 siðari samtalslotu okkar
Björns Th. Björnssonar i Helgar-
blaðinu eftir viku ræðum við um
sitthvað viðkomandi islensku
mannlifi og islenskri myndlist.
— AÞ.
I
i
ÓKEYPIS MYNDAÞJÓNUSTA
opið til kl. 7
inu »g d laugardögum kl. 9-6
BILASALAN SPYRNAN
VITATORGI
milli Hverfisgötu og Lindargötu
Laugardagur 29. april 1978 vism
Dodge Dart Swinger árg. '74, ekinn 65
þús. km. Grænsanseraður, gott lakk.
Sjálfskiptur. útvarp, power stýri og
bremsur. Verð kr. 2,5 millj.
Saab99 árg. '74. Hvítur, gott lakk. Sum-
ardekk, vetrardekk. Útvarp. Verð kr.
2,1 millj.
Dodge Dart árg. '68, 4ra dyra, 6 cyl.
Svartur. Sumardekk. Útvarp og Segul-
band. Verð kr. 850 þús. Skipti á ódýrari
t.d. Cortinu.
Chevrolet Chevelle árg. '73, ekinn 58
þús. km. Grænsanseraður, gott lakk. 6
cyl. Góð sumardekk. Útvarp, power
stýri og bremsur. Skoðaður '78. Verð kr.
1.900 þús. Skipti á jeppa eða minni bíl.
Mazda 121 arg. 7/, ekinn 13 þús. km.
Blár gott lakk. Sumardekk. Útvarp og
segulband. Verð kr. 3,7 millj. Skipti.
Skuldabréf.
Simca 1100 skutbíll (station) árg. '75.
Skráður '74. Sumardekk og vetrardekk.
Stórsniðugur í hvað sem er. Verð kr
1.300 þús.
*
Stórvantar nýlega Volvobíla á skrá,
einnig Cortinur 1600 árg. '74.
Mazda 929 árg. '78, 2ja dyra, silfursan-
seraður, sumardekk. Verð kr. 3,3 millj.
ca. 2,5 millj. út. Skipti 500-700 þús. kr.
bíl.
Símar: 29330 og 29331
i