Vísir - 19.06.1979, Qupperneq 9

ÞriAjudagur 19. júnl 1979
ABalfundur Sambands
islenskra rafveitna. S.I.R., var
haldinn dagana 30. og 31. mai
s.l., aö Bifröst i Borgarfiröi.
Auk aöalfundastarfa var eitt
aöalmál fundarins tillaga um
nýskipan I orkumálum, og fór
fyrri dagurinn allur i umræöur
um þaö mál, enda hér um
grundvallar skipulagsbreytingu
aö ræöa.
Samstarfsyfirlýsing
stjórnarflokkanna
Tillaga sem hér um ræöir,
byggist á samstarfeyfirlýsingu
stjórnarflokkanna, sem hljóöar
svo:
„Mörkuö veröi ný stefna I
orkumálum meö þaö aö mark-
miöi aö tryggja öllum lands-
mönnum næga og örugga raf-
orku á sambærilegu veröi.
Komiö veröi á fót einu lands-
fyrirtæki, er annist meginraf-
orkuframleiöslu og raforku-
flutning um landiö eftir aöal-
stofnlínu. Fyrirtæki þetta veröi I
byrjun myndaö meö samruna
Landsvirkjunar Laxárvirkjun-
ar og orkuöflunarhluta Raf-
magnsveitna rikisins. Þaö fyr-
irtæki yfirtaki allar virkjanir i
eigu rikisins og stofnllnur”.
A grundvelli þessarar sam-
starfeyfirlysingar, skipaöi iön-
aöarráöherra 7 manna nefnd, en
nefndina skipuðu:
Tryggvi Sigurbjarnason, raf-
magnsverkfræðingur, formaður
Helgi Bergs, bankastjóri, vara-
formaöur Egill Skúli Ingi-
bergsson, borgarstjóri, Jakob
Björnsson, orkumálastjóri, dr.
Jóhannes Nordal, stjórnar-
formaður Landsvirkjunar
Kristján Jónsson, rafmagns-
veitustjóri, Magniís E. Guöjóns-
son, framkvæmdarstjóri Sam-
bands islenskra sveitarfélaga,
Valur Arþórsson stjórnar-
formaöur Laxárvirkjunar.
Þá var Páli Flygenring, ráöu-
neytisstjóra, faliö aö starfa meö
nefndinni.
Verkefni nefndarinnar
Nefndin var skipuö meö bréfi
iönaöarráöherra þann 6.
október 1978, og var faliö aö
gera tillögur til ráöuneytisins
um eftirfarandi:
1. A hvernhátt vænlegast sé aö
ná fram ofangreindum mark-
miöum.
2. Hvaða skilyröum þurfi aö
vera fullnægt, m.a. lagaleg-
um og samningslegum fyrir
stofnun landsfyrirtækis.
3. Hvernig tryggja megi sem
fyrst sömu heildsölugjaldskrá
í öllum landshlutum.
4. Hvar skilin eigi aö liggja milli
umrædds fyrirtækis og dreifi-
aöila.
5. Hvort unnt sé aö stiga þetta
skref I einu lagi, eöa hvort
taka þurfi þaö i áföngum, og
þá hvernig á sem skemmst-
um tima.
6. Abendingar um stjórnaraöild
og innra skipulag fyrirtækis-
ins.
Tillögurnar um Lands-
virkjun
I febrúarmánuöi s.l. skilaöi
nefndin allitarlegri álitsgerö,
sem ekki verður rakin hér,
nema aö litlu leyti.
Nefndarmenn geröu tállögu
Frá Laxárvirkjun
NÝSKIPAN I
ORKUMÁLUM
um stofnun nýs fyrirtækis,
LANDSVIRKJUN (ritaö meö
stórum stöfum til aðgreiningar
frá núverandi Landsvirkjun) er
heföi meöorkuöflun aögera fyr-
ir allt landiö, og orkuflutning
eftir helstu byggöallnum. Verk-
efiii hins nýja fyrirtækis átti aö
vera eftirfarandi:
Aöalverkefni LANDSVIRKJ-
UNAR veröi aö vinna, flytja
og selja i heildsölu raforku til
dreifiveitna til almennings-
nota og samkvæmt sérsamn-
ingum viö einstaka notendur.
LANDSVIRKJUN skal hafa
meðviöunandi öryggi tiltæka
nægilega raforku til aö anna
þörfum viöskiptaaöila sinna,
eftir þvi sem viö veröur kom-
iö.
LANDSVIRKJUN skal stefna
aö þvi aö tryggja sem hag-
kvæmast raforkuverö, eftir
þvi sem samrýmanlegt er
fjárhagslega heilbriögum
rekstri og uppbyggingu fyrir-
tækisins.
LANDSVIRKJUN skal fá
einkarétt til aö reisa hvers
konar raforkuver aö afli 5MW
eöa meir, sem ætluö eru til
raforkuvinnslu til sölu, eftir
þvi sem stjórn LANDS-
VIRKJUNAR telur hag-
kvæmt á hverjum tima.
LANDSVIRKJUN skal heim-
ilt að leggja aöalorkuveitur,
eftir þvi sem þörf gerist og
stjórn þess ákveöur. LANDS-
VIRKJUN tekur aö sér þaö
verkefni aö ljúka fram-
kvæmdum viö Byggðalinur,
sem ákveönar hafa veriö.
LANDSVIRKJUN skal gera
langtimaáætlanir um allar
meiriháttar framkvæmdir og
skal leggja þær fýrir Alþingi,
eigi sjaldnar en annaö hvert
ár.
Þrjár leiðir til umræðu
Til þess að ná settu marki,
voru þrjár leiöir teknar til
umræöu.
1. Allar virkjanir og stofhlinur i
eigu rlkisins yröu yfirteknar.
neðanmáls
Baldvin
Jónsson hrl.
skrifar
2. Hluti virkjana og stofiilina,
t.d. hinar stærri virkjanir og
núverandiaðalstofnlinur yröu
yfirteknar.
3. Engar virkjanir eöa stofnlin-
ur I eigu Rafmagnsveitna
rikisins yröu yfirteknar.
Samhljóöa niöurstaöa nefnd-
arinnar var sú, aö leggja til aö
þriöja leiöin yröi farin, en gert
ráö fyrir heimild til handa
stjórn hinnar nýju LANDS-
VIRKJUNAR, aö kaupa eöa
yfirtaka meö samningum orku-
ver og/eöa aöalorkuveitur frá
öörum aöilum ogstarfrækja þau
mannvirki.
Ástandið núna
Til þessaö menn getiáttaö sig
á þeim bre;, tingum, sem hér er
um aö ræöa skulu meö nokkrum
oröum rakin málin eins og þau
eru 1 dag.
Hér starfa nú mörg orkuöfl-
unarfýrirtæki, er hafa þaö hlut-
verk aö vinna aö orkuöflunfyrir
ákveöin s væöi, og eru þau I eigu
rikisins, rikis og sveitarfélaga
og einstaka I eign sveitarfélaga.
Langstærst af þessum fyrir-
tækjum er Landsvirkjun, en þaö
var stofnaö meö lögum frá 1965,
og er helmingafélag Reykja-
vikurborgar og rikisins. Sam-
kvæmtreglugerð meö lögum, er
svæöiö sem Landsvirkjun er
ætlaö aö afla orku fyrir, frá Vik
og Vestmannaeyjum aö austan
að Snæfellsnesi aö vestan.
Landsvirkjun tók viö af Sogs-
virkjun, en i eigu þess 'voru
orkuverin viö Sog, en siöan hafa
verið reist á hennar vegum
orkuverin viö Búrfell og Sigöldu
og byrjaö er á framkvæmdum
viö Hrauneyjarfoss.
Næst aö stærö er Laxárvirkj-
un, sem er sameign Akureyrar-
bæjar og ríkis, en þar eru hlut-
föllin þannig, aö Akureyrarbær
á 65% en rikiö 35%.
Noröurlina tengir þessi orku-
ver og siöan Austurlina fyrir
Austurlandiö. Þessar byggöa-
linur eru nú eign rikisins.
Laxárvirkjun óskar
eftir sameiningu
1 17. grein laga um Lands-
KERFI LAi' DSVIRKJUNAR , LAXARVIRKJUNAR 06 BÝ66ÐALINA
31. des. I97B
■ Orkuver
□ Orkuver i byggingu eðo fyrirhugud.
▲ Ad ve ituitodvor
A Adveituitödvor i byggingu edo
fyrirhugodor
1 Flufningilinur
—— Linur i byggingu
----- LÍnur fyrirhugodor
virkjun er heimild fyrir Laxár-
virkjun aö sameinst Lands-
virkjun og nægir einhliöa
ákvöröun Laxárvirkjunar til
þess. Stjórn Laxárvirkjunar
hefir skrifaö stjórn Landsvirkj-
unar og óskaö eftir aö samein-
ing þessi fari fram, og hafa
fundarhöld þegar byrjaö um
sameininguna.
1 framangreindri tillögu ráö-
herranefndarinnar felst þrennt:
1. Sameining Landsvirkjunar
og Laxárvirkjunar og yfir-
taka á Byggöalinum, þ.m.L
væntanleg Vesturlina.
2. Landiö veröi eitt orkuvinnslu-
svæöi og hin nýja LANDS-
VIRKJUN fái einkarétt til aö
reisa orkuver sem eru 5 MW
eöa stærri.
3. Rekstur orkuvera og byggða-
lina undir 1. liö og þeirra
orkuvera er byggö kunna aö
veröa skv. 2.
Um fyrsta atriöiö var ekki
mikill skoöanamunur, m.a.
meö hliösjón af heimild Laxár-
virkjunar aö sameinast Lands-
virkjun. Þaö haföi þó boriö á
nokkrum kvlöa, um aö rafmagn
til neytenda á núverandi Lands-
virkjunarsvæöi myndi hækka
viö yfirtöku byggöalina, en á
fundinum var þaö upplýst, aö i
þeim samningaumræöum sem
nú stæöu yfir milli fulltrúa
Reykjavikurborgar og rikisins,
værirætt um þaö aö rikið léti hiö
nýja fyrirtæki hafa byggöallnur
á þriöjung af kostnaöarveröi, og
myndi rafmagn þvi ekki þurfa
aö hækka af þeim sökum.
Of mikil miðstýring?
Meiri skoöanamunur var um
hinaliöina, ogþótti talsmönnum
þeirra er töluöu á móti samein-
ingunni, aö hér myndi of mikil
miöstýring á ferðinni. Mikill
meirihluti talaöi þó meö tillög-
unniog þótti þeim augljóst þaö
hagræöi, aö hafa á einni hendi
framtiöarvirkjanir. Þá væri
m.a. hægt aö byggja þær i stærri
áföngum og ná sem fyrst full-
nýtingu þeirra.
Engarályktanirum mál þetta
voru gerðar á aöalfundinum,
enda tilgangurinn aöeins sá aö
kynna þær.
Það verður að virkja
fallvötnin
1 nútimaþjóöfélagi er raf-
magniö fyrir landsmenn til
þæginda ogbrýnnar þarfar. Þaö
. ber þvi aö stefna aö þvi aö allir
þegnar landsins, hvar sem þeir
búa fái aö njóta þess, en auk
þess hlýtur þaö aö vera brýnt
verkefni aö stórauka raforku-
framleiöslu til iönaöar og hvers
konar þjónustu til hagsældar
landi og lýö.
I fremstu röö meðal auðlinda
lslands eru fallvötnin og jarö-
varmi. Ber þvi aö stefna aö þvi,
aö virkja þessar auölindir svo
sem framast er unnt, og viö
framkvæmd þessa skal ávallt
leitast viö aö finna hagkvæm-
ustu valkosti á hverjum tima,
og tryggja aö heildar raforku-
kerfilandsins sé ávallt nýtt meö
hagkvæmni heildarinnar i huga.
Meö tillögum þeim sem aö
framan hefirveriö lýst, er stigiö
skref áfram aö þessu marki.