Vísir - 28.08.1979, Blaðsíða 12

12
Þriðjudagur 28. ágúst 1979.
13
vlsm
Þri&judagur 28. ágúst 1979.
Ferö visismanna
09 ölngmanna
tll Jan Mayen -
2
, hlutiafálla
Myndlr 09 fexti:
fiunnar V. Andrésson,
HdrOur Einarsson
ölatur nagnarsson
Bækistö&var norska hersins á Jan Mayen: Norskl fáninn blaktir vift hún, en viO fótstall fánastangarinnar eru hollenskar fallbyssur og akkeri, sem fundust fyrir fáeinum árum I þeim slóOum, á eynni þar sem hollenskir hvalvsiOimenn höfOu bækistöOvar sfnar á
sautjándu öld.
Stöðug vaktavinna
Um þessar mundir dveljast 33
Norömenn á Jan Mayen en aö
sögn yfirliösforingjans hafa þeir
stundum oröiö allt aö helmingi
fleiri en þeir eru nú, þegar unniö
hefur veriö aö sérstökum verk-
efnum ákveöinn tlma. Sá elsti,
sem þarna dvelst. er nú fimm-
tugur, en hinn yngsti tvltugur.
A Jan Mayen vinna menn á
vöktum allan sólarhringinn, og
eru þær þrlskiptar. Dagarnir
eru þvl heldur tilbreytingar-
lausir, vinna og svefn til skiptis,
en þó reyna menn aö halda uppi
A töflunni vorum viö boOnir velkomnir.
félagsllfi og ýmiss konar af-
þreyingu. Meöal annars hafa
Norömennirnir komiö upp litlu
safni minja um sögu og náttúru
eyjarinnar.
Það, sem aðallega ýtir undir
menn aö taka aö sér verkefni á
JanMayen, eru skattfrlöindi, en
af þeim tekjum, sem menn hafa
á meöan þeir dveljast á eynni,
greiöa þeir aöeins 4% I skatta I
Noregi. Ráöningartíminn er
ýmist hálft eöa eitt ár.
Eins konar
heimavarnarlið____________
Verkefnin eru annaö hvort
tengd lóranstöö hersins, veöur-
athugunarstööinni eöa fólgin I
ýmsum þjónustustörfum, sem
þörf er á aö vinna I samfélagi,
sem þessu, þótt þaö sé ekki
stórt.
Yfirstjórn mála á Jan Mayen
heyrir samkvæmt norskum lög-
um undlr sýslumanninn I Long-
yearbyen á Svalbaröa, en aö
sögn Halvors Strandrud, er nán-
ast ekkert samband milli eyj-
"• ia og I raun er lögreglustjór-
-ufl I Tromsö tengiliöur þeirra,
sem dveljast á Jan Mayén, viö
norsk yfirvöld.
Þess má geta, aö yfirliösfor-
inginn staöfesti, aö á eynni væri
viss varnarviöbúnaöur. Allir
starfsmenn á eynni fengju ein-
kennisbúninga frá norska hern-
um og létt vopn og væru menn
skyldaðir til þess aö taka þátt I
einföldum heræfingum ööru
hverju á svipaðan hátt' og
heimavarnarliö I Noregi.
Eftir aö islensku gestirnir
höföu hlýtt á upplýsingar
Strandruds um Jan Mayen og
fengiö svör viö fyrirspurnum
slnum, buöu Norömennirnir I
skoöunarferö um eyjuna. Þaö
boö var þegiö meö þökkum og
segir frá hvers menn uröu vlsari
I þeim leiöangri I næsta hluta
þessarar Jan Mayen skýrslu.
t miöstöö Norömannanna eftir komuna til Jan Mayen: Friöjón
Þóröarson, Halvor Strandrud og Höröur Einarsson. Myndir
af Sonju og Haraldi rlkisarfa Noregs prýöa salarkynnin.
Það er ekki hægt að segja annað en vel hafi ver-
ið tekið á móti okkur tslendingunum, þegar við
komum i bækistöðvar norska hersins á Jan
Mayen á fimmtudaginn var, en þær eru nokkra
kilómetra frá flugvellinum á eynni.
Á töflu sem farið var framhjá i stöðinni hafði
verið skrifað ,,Við, sem búum á Jan Mayen bjóð-
um islenska nágranna okkar velkomna” og þegar
komið var inn i setustofu staðarmanna, var boðið
upp á sérryglas, og gestunum fagnað.
Yfir innganginum I setustof-
una gat aö líta myndir af Har-
aldi rlkisarfa I Noregi og Sonju
konu hans, sem komu I stutta.
heimsókn til Jan Mayen fyrir
nokkrum árum. A boröum voru
nýir ávextir, appelslnur, epli,
bananar og vinber, en ávextirn-
ir höföu komiö ásamj öörum
nauösynjum þarna noröur I höf
meö slöustu flugferö norska
hersins. Þær eru aö jafnaöi einu
sinni I mánuöi I seinni tlö, en
fyrir fáeinum árum voru lend-
ingar á Jan Mayen 5-10 á ári.
Eftir aö þingmenn og Visis-
menn höföu spjallaö um stund
viö heimamenn var sest I
norska leöursófa I setustofunni
til þess aö hlýöa á fyrirlestur
Halvors Strandruds, yfirliösfor-
ingja, sem er æöstur Norö-
manna á Jan Mayen, um lífiö
þarna á noröurslóöum og gögn
og gæöi eyjarinnar.
Hjá Strandrud kom fram, aö
eyjan er um 55 kilómetrar aö
lengd en breidd hennar er frá 2,5
upp í 16 kllómetra. Jan Mayen
er eldfjallaeyja, mynduö I eld-
gosi, og gaus þar slöast áriö
1970. Eldfjalliö Bjarnarfjall er á
noröurhluta eyjarinnar og nær
yfir um þaö bil helming hennar.
Bjarnarfjall er eitt hæsta
virka eldfjall heims, 2277 metr-
ar á hæö, og ganga skriöjöklar
niöur úr þvl I allar áttir, þannig
aö ekki er hægt aö ganga meö-
fram þvl niöur viö sjó. Svolitil
ný landmyndun átti sér staö I
gosinu 1970, og er eyjan nú sam-
tals 378 ferkllómetrar aö stærö.
Skálarnir samtengdir
Bækistöövar Norömanna eru
sunnantil á eynni austanveröri,
þar sem eyjan er einna mjóst.
Þar er um aö ræöa allmarga
skála, sem flestir eru tengdir
saman þannig, aö innangengt er
I marga þeirra eftir aö komiö er
inn um aöalinnganginn.
Aö sögn Strandruds voru flest
þessara húsa reist fyrir 20 árum
og var þá um þaö rætt, aö þau
ætti aö endurnýja eftir 10 ár,
enda væru þau ekki byggö til
frambúöar, en þau standa enn.
Auk samtengdu skálanna eru
þarna nokkrar byggingar svo
sem bllaverkstæöi, Iþróttahús,
hús yfir öfluga disilrafstöö og
fleiri byggingar. Húsaþyrpingin
er nefnd Olonkinbyen eftir ein-
um hinna fyrstu sem höföu
vetursetu I norskri stöö á eynni.
Norömennirnir hafa meöal annars safnaö saman ýmsum munum, sem tengdir eru sögu og náttúru eyjarinnar og komiö þeim haganlega
fyrir. Hér eru þrir gestanna aö kynna sér safniö: Ingvar Gislason, Ólafur Ragnarsson og ólafur Ragnar Grfmsson.
Halvor Strandrud, yfirmaöur Norömanna á Jan Mayen, segir fslensku gestunum frá eynni. Bjarnarfjall nær yflr nær
allan nyröri hluta eyjarinnar og eru snjóar þess hvltir á kortinu.
EB.
œbí'.
tBS 18fi n

HBBBHBBI
I -i,’
BmBB^EMBBI8inBHaairaBiraaBiBHKi»BÍBHBaa