Morgunblaðið - 30.09.2001, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. SEPTEMBER 2001 27
Námskeið í postulínsbrúðugerð
Brúðugerð Önnu Maríu
sími 587-7064, 861-7064
NEFNDIN góða semríkisstjórnin skipaðitil að finna sættir umfiskveiðistjórnina,
hefur lokið störfum. Ekki náðist
samkomulag í nefndinni og meirihluti hennar
leggur til að tekið verði upp auðlindagjald,
málamyndagjald upp á einn milljarð, enda
verði felld niður gjöld á móti, nokkurn veginn
sem því nemur. Og svo er þeim gert að greiða
hálfan milljarð til viðbótar ef afkoman leyfir!
Má ég minna á að samanlagt er kvótinn met-
inn á þrjú hundruð milljarða.
Ef þetta verður niðurstaðan og ríkisstjórn-
in og sjávarútvegsráðherra gegna tillögum
meirihluta nefndarinnar, er ljóst, að engar
sættir hafa náðst, enginn friður er fyrirsjáan-
legur, og engin málamiðlun eru uppi á borð-
inu hjá þeim ráðamönnum sem settu nefnd-
ina á laggirnar og töluðu til þjóðarinnar í
sáttatón.
Mér er nær að fullyrða að þessi málalok
flokkist undir ögrun gagnvart þjóðarviljan-
um og hagsmunum heildarinnar. Hún er
móðgun og brigð á loforðum sem gefin voru
fyrir síðustu alþingiskosningar, þess efnis að
koma til móts við þá kröfu og þann vilja ís-
lensku þjóðarinnar að fiskurinn í sjónum
væri ekki gefin ókeypis til nokkurra útvaldra
einstaklinga og fyrirtækja; að hann væri ekki
hafður að féþúfu sérhagsmuna; að hann væri
ekki einkaeign lénsherra og sægreifa.
Afkomutengt auðlindagjald er kattar-
þvottur. Yfirklór.
Undiraldan í þjóðfélaginu fór ekki framhjá
neinum þegar síðast var kosið til alþingis.
Hún er ennþá sú hin sama: Fiski-
stofnarnir eru sameign þjóðar-
innar. Þeir geta aldrei orðið
einkaeign. Þeir eru auðlind sem
þjóðin á öll.
Sú tilfinning er sterk og ríkjandi á Íslandi,
að það stríði gegn réttlæti og heildarhags-
munum, þegar stjórnvöld veita fáeinum
einkarétt á fiskikvótum og aðgang að afla úr
sjó, án þess að þeir hinir sömu greiði eina ein-
ustu krónu fyrir þann rétt. Og geti síðan selt
og grætt á viðskiptum með óveiddan fiskinn í
sjónum. Ég hefði haldið að þetta lægi ósköp
ljóst fyrir. Ég hefði haldið að ráðamenn í
stjórnmálum, foringjar flokka og útgerðin
sjálf, gerðu sér grein fyrir að þessari sterku
tilfinningu væri ekki hægt að bjóða byrginn.
Enda er enginn vafi á því, að tilboðið um sátt
og samkomulag, sem gert var fyrir síðustu
kosningar, voru viðbrögð stjórnarflokkanna
tveggja, til að koma til móts við þessi sjón-
armið og lægja öldurnar.
Ef nú á að leggja fram málamyndanið-urstöður einsleits meirihluta í svo-kallaðri sáttanefnd og telja þjóðinni
trú um að þannig sé komið til móts við gagn-
rýnina, þá er mönnum varla sjálfrátt. Þá er í
rauninni verið að gera gys að fólki, virða
skoðanir þess að vettugi og svíkja þau fyr-
irheit, sem gefin voru um sættirnar.
Hverja er verið að sætta með tillögum um
afkomutengt auðlindagjald? Kannske út-
gerðarmenn? En ekki hina, ekki þá sem hafa
með rökum bent á þessi afglöp, ekki þann
stóra hóp kjósenda og landsmanna, sem geta
aldrei og munu aldrei samþykkja þá tilhögun,
sem felur það í sér að þjóðareignin sé gefin
fyrir spottprís.
Í kvótakerfinu er verið að taka sérhags-
munina fram yfir heildarhagsmunina. Það er
verið að hygla einum á kostnað annars. Það
er verið að afhenda verðmæti, sem alla tíð
hefur verið litið á sem almannaeign.
Afkomutengt auðlindagjald er ekkert svar
við því ranglæti. Og svarar engan veginn til
þess verðmætis sem í húfi er. Í allri þeirri
einkavæðingu sem nú er rekin af miklum
ákafa, með sölu á bönkum og síma og hluta-
bréfum í fyrrverandi ríkiseignum, liggur
auðvitað í augum uppi, að sömu aðferð má
nota í aðgangi að fiskimiðunum, með því að
bjóða kvótann upp, selja hæstbjóðanda afla-
heimildir og láta þjóðina njóta góðs af þeim
arði og þeim aðgangi sem menn vilja borga til
að gera út á miðin.
Þetta kalla ungir sjálfstæðismenn hins-vegar sósíalisma, á nýlegu landsþingisínu, og vilja frekar standa vörð um
sérhagsmunina og gjafakvótann. Þar er
Bleik brugðið. Er þá svona komið fyrir gömlu
góðu sjálfstæðisstefnunni, að unga fólkið í
flokknum telji það sósíalisma að setja þessi
verðmæti þjóðarinnar á markað? Er þá svo
komið fyrir frelsi og framtaki einstaklings-
ins, að það sé best framkvæmt og varðveitt
með því að slá skjaldborg um einokun?
Skyldu sömu skilaboð koma frá landsfundin-
um í næsta mánuði?
Eftir því sem manni skilst af þeim rökum
sem flutt hafa verið til stuðnings ókeypis út-
hlutun á fiskikvótum og til fulltingis frjálsu
framsali útvalinna einstaklinga á þessum
verðmætum, er því haldið fram, að frjálsa
framsalið leiði til aukinnar hagræðingar og
betri stýringar á fiskisókn.
Hver er nú sannleikurinn og staðreyndin í
þeim efnum? Útgerðin safnar skuldum í gríð
og erg, fiskistofnarnir dragast saman, kvót-
inn minnkar, brottkastið eykst, braskið
blómstrar og heil byggðarlög eru að leggjast
í rúst og eyði, vegna vitleysunnar í kvótamál-
unum. En á meðan geta „kvótaeigendur“
labbað út úr útgerðinni og frá landinu, með
milljarða í farteskinu, af því að þeir eru
skráðir eigendur á fiskikvóta, sem ekki er
enn búið að veiða og veiðist kannske aldrei!
Og þjóðin sýpur seyðið af þessari forheimsku
og þessu ranglæti, í minni veiði, meiri
byggðaröskun og rýrnandi lífskjörum.
Upp á þetta hefur maður horft og beðið
þolinmóður eftir efndunum um að sætta
þjóðina; að koma til móts við réttlætið og þá
sterku undiröldu, sem hafnar þessu kerfi og
vill að sameign þjóðarinnar sé sameign þjóð-
arinnar. Ekki nokkurra og örfárra útvaldra.
Nú bendir hinsvegar flest til þess aðhinn ráðandi meirihluti á Alþingiætli sér að ulla framan í okkur,
hundsa með öllu þá biðlund og bón, að brag-
arbót verði gerð sem dugi. Afkomutengt auð-
lindagjald! Ef þetta er svarið, ef þetta verður
sáttatilboðið, þá er það lítilsvirðing og létt
spaug, sem ekki er hægt annað en að hlæja
við, ef manni væri hlátur í hug.
En þetta er ekkert aðhlátursefni. Því mið-
ur.
Spaugað með
þjóðina
Afkomutengt auðlindagjald! Ef þetta er svarið, ef
þetta verður sáttatilboðið, þá er það lítilsvirðing og
létt spaug sem ekki er hægt annað en að hlæja við, ef
manni væri hlátur í hug, skrifar Ellert B. Schram.
En þetta er ekkert aðhlátursefni. Því miður.
HUGSAÐ
UPPHÁTT
DILBERT mbl.is