Vísir - 26.01.1980, Síða 31

Vísir - 26.01.1980, Síða 31
VtSIR Laugardagur 26. janúar 1980 Margrét horfir á eftir bilnum, sem ekur. á brott meö Ólaf bónda sjúkan. FRABÆRT AFREK Land og synír eftir Indriða G. Þorsteinsson Handrit og stjórn: Ágúst Guðmundsson Kvikmyndun: Sigurður Sverrir Pálsson Leikmynd: Jón Þórisson Tónlist: Gunnar Reynir Sveinsson Framleiðandi: Jón Hermannsson Einar er einkasonur for- eldra sinna. Móðir hans er ný- dáin. Þeir eru tveir eftir i kot- inu, Einar og karl faðir hans, kvenmannslausir og allslaus- ir. Skuldugir upp fyrir haus, og krepRa i þjóðarlikamanum. Einar vill selja og fara suður. Karlinn þráast við, þar til hann hrekkur upp af einn daginn, og Einar er frjáls. Hann fellir Hviting, eftirlætisgæðing móð- ur sinnar, gefur Kóp, hundinn sinn, en Margrét, stúlkan hans af næsta bæ, lofar að fara með honum suður. Við, sem erum borin og barnfædd i borgarbilífinu, eig- um kannski ekki gott með að setja okkur i spor Einars og þeirrar kreppukynslóðar, sem neitaði að hokra á búum feðra sinna, seldi fortið sina og fórn- aði þvi besta, sem hún átti, jáfnvel æskuástinni fyrir — ja, fyrir hvað? Fyrir annars kon- ar baráttu — á mölinni. 1 augum okkar, borgarbú- anna, sem þekkjum sveitalifið i gegnum bilrúðu, er bóndinn frjáls. Hans húsbóndi er him- inn og jörð, hans riki er hin nóttlausa voraldar veröld. Maður, hundur og hestur eru eitt. Hvers vegna vill þessi ungi maður yfirgefa alla þessa dýrð, spyrjum við, sem ekki þekkjum. Hvérs vegna vill hann frekar flytja suður á möl- ina, þar sem húsin byrgja mönnum sýn, og malbikið kæfir gróðurinn? Harðæri, kreppa, skuldir við Kaupfélagið, mann- fæð. Vonleysið er algert, hann vill ekki eyða fjörutiu árum i að borga niður skuldir. „Það verður að gera fleira en gott | þykir”, segir Margrét. En hann vill ekki sætta sig við þau býti. Land og synir fjalla um þáttaskil i islensku þjóölifi, þau timamót, þegar öll þjóðin flutt- ist suður i von um betri daga. Sveitirnar tæmdust, og gamla fólkiðsá ævistarfið kafna i arfa og illgresi. Höfundur tekur enga afstöðu með eða móti, hannsýnir okkur aðeins fram á það vonleysi, sem fátæktin lyk- ur um mannlifið. Við skiljumst við Einar við rútubilinn á leið suður. Við finnum til með hon- um, af þvi að stúlkan hans læt- ur ekki sjá sig. Henni hefur snúist hugur, og hann leggur einn upp i langferð. Við höfum ekki hugmynd um, hvað biður hans. Kvikmyndin um land og syni, sem var frumsýnd i gærkvöldi, er að minu mati frábært afrek. Hún rótar upp i tilfinningalifi manns, hún veitir manni nýja sýn og nýjan skilning á þjóðlifi voru. Hún sameinar allt i senn, mikilvæga atburði i samfélag- inu, sögu ungra elskenda, mynd af lifi bændastéttarinnar og ægifagurt litróf islenskrar náttúru. Margar senur eru svo fallegar, að maður gripur and- ann á lofti. Samt er ekkert ýkt, höfundar reyna hvergi að fegra myndina um of. Þetta er bara svona, óendanlega heillandi i einfaldleik sinum. (Hvers vegna vilja menn svo hætta að búa?) Hvar skilur á milli leik- stjóra, kvikmyndatökumanns og höfundar leikmynda við töku kvikmyndar? Það er hinum venjulega leikmanni ekki ljóst. Þeir verða allir að nálgast verkefnið með sama hugarfari, hver taka er eins og pensil- dráttur i myndverki. m tm wm .«■ mt m m h wm mb kvikmyndir Bryndls Schram skrifar Leikstjóra hefur ekki mis- tekist val á leikendum. Auka- persónur allar eru eins og sprottnar upp úr þessu um hverfi, falla eðlilega saman við landslag og skepnur. Aðal- leikarar eru að sunnan flestir, en gefa heimamönnum litt eftir, og voru hvergi feimnir við bú- verkin. Sigurður Sigurjónsson gerir Einar ögn mannblendn- ari og gamansamari en sá Ein- ar, sem maður kynnist i bók- inni, og er það ekki til lýta. Þetta er svo venjulegur strák- ur, sem sér engan tilgang i hokrinu. En skelfing á hann bágt, þegar hann neyðist til að fara upp i rútuna Margrétar- laus i lokin. Jón Sigurbjörns- son dregur upp ljúfa mynd af Tómasi bónda, sem kaupir jörðina af Einari, kannski i þeirri von, að hann verði áfram. Mjög vel gert hjá Jóni. Guðný Ragnarsdóttir er nýliði, hin fallega norræna týpa, eins konar framhald áf islensku landslagi, og getur þvi ekki annað en gert vel. Það er gam- an að sjá Jónas Tryggvason spreyta sig á Ólafi föður Ein- ars. Hann gerir það vel, nema hvað honum er ofraun að túlka kvalirnar i lokin. Tónlistin eftir Gunnar Reyni Sveinsson undirstrikar stemninguna og gefur myndun- um meiri dýpt. Eitt minnis- stæðasta atvikið úr myndinni er tenorinn úr Svarfaðardal, sem tekur lagið við vatnið. Þar hljómar hinn fagri tónn, eins konar samnefnari þessarar eftirminnilegu kvikmyndar. Bryndis Schram Nýja lisKverðiO: Miðað við sama aliamagn og í „Það sem skiptir mestu máli fyr’i’r okkur er lækkun oliugjalds- ins úr 9% I 5%, þrátt fyrir að oliuverðið hafi hækkað,” sagði Kristján Ragnarsson formaður Lítr, þegar Visir spurði hann um fiskverðið i morgun. Kristján sagði að við ákvörð- un oliugjalds hefðu stjórnvöld byggt á afkomu útgerðarinnar við núverandi rekstrarskilyrði. „Það þýðir að við veiðum ekki minna á þessu ári en þvi siðasta, sem var metaflaár. Við þurfum þvi að veiða 340-350 þúsund tonn af þorski. Við skulum svo bara vona að okkur takist að fiska all- an þennan afla.” Nýja fiskverðið felur i sér hækkun á skiptaverði helstu botnfisktegunda, sem nemur að meðaltali 11%. Samkomulagið byggðist að verulegu leyti á lög- um, sem samþykkt voru á Al- þingi I gær um oliugjald, útflutn- ingsgjald og ráðstöfun tekna af fyrra þvi og Aflatryggingasjóð sjávar- útvegs ins. Samkvæmt fiskverðs- samningunum hækkar skipta- verð til sjómanna um 11%, hlutur útgerðar i verðinu hækkar um .5,5% og hráefniskostnaöur fisk- vinnslunnar hækkar um 7,3%. Veröiðgildir frá áramótum og til 31. mai n.k., en er uppsegjan- legt með viku fyrirvara frá og með 1. mars. ' — SJ Vinnuveitendasamhandlð hefur stofnaO vinnudeilusjóð: EKki greitt úr sjóOnum fyrr en eftír nokkur ár //Það er búið að ákveða að stofna vinnudeilusjóð á miðju þessu ári," sagði Þorsteinn Pálsson fram- kvæmdastjóri Vinnuveitendasambands islands isamtali við Vísi. Vinnudeilus jóöurinn kom fyrst til tals á árinu 1977 um leið og ákveðið var aö taka árgjalda- kerfi sambandsins til endur- skoðunar. Tillögur um þessi atriði voru siöan samþykktar á félagsfundi 22. janúar sl. Þorsteinn sagöi að árgjöldin yrðu samræmd, þannig að öll fyrirtæki, sem aðild ættu að sambandinu, beint eða fyrir milligöngu annarra samtaka, sætu við sama borð. Til að byrja meö greiða fyrirtækin 0.3% af launagreiðslum sinum til sam- bandsins, en það hlutfall hækkar i áföngum i 0.4%. Til þessa hafa fyrirtæki greitt mjög mismunandi árgjöld. Þorsteinn sagði, að þrátt fyrir að með þessu myndu tekjur V.S.l. aukast talsvert, yrðu þessar greiðslur fyrirtækja til vinnumarkaðsstarfa innan við helmingur þess sem launþegar greiða til verkalýðssamtakanna. Bíður í nokkur ár 1 vinnudeilus jóðinn á að renna 1/4 af árgjöldum sem til V.S.I. koma. Það mun þó ekki koma til framkvæmda að fullu fyrr en á þriðja ári. Þetta hlutfail verður minna til að byrja með. Þegar fullu hlutfalli er náð er reiknaö með aö 80-100 milljónir króna bætist við sjóöinn á ári miðað viö núverandi verðgildi. Þorsteinn sagði aö siðan tæki nokkur ár að byggja sjóðinn upp, áður en hægt yrði að deila úr honum. Þangað til yrði s jóðurinn ávaxtaður eftir föngum. „Hlutverk sjóðsins er fyrstog fremst að auðvelda fyrirtækjum að komast gegnum vinnudeilur. Hugmyndin er nákvæmlega sú sama og verkfallssjóður laun- þega. Það verður þvi jafnræði milli vinnuveitenda og launþega, þegar i vinnudeilur kemur.” -SJ Sameining á Akureyri: Ferðaskrlfsiofa Akureyrar stofnuó Nýtt fyrirtæki, Ferðaskrif- stofa Akureyrar h.f., var stofnað i gær á Akureyri. Stofnendur eru Jón Egilsson og sonur hans, Gisli Jónsson, sem ráku fyrir- tæki með sama nafni þar nyrðra, Flugleiðir, Flugfélag Norður- lands og Ferðaskrifstofan Úr- val. Nýja fyrirtækið tekur við af tveimur rótgrónum fyrirtækjum fyrir norðan, Ferðaskrifstofu Akureyrar, sem Jón stofnaði ár- ið 1947, og söluskrifstofu Flug- leiða, sem rekja má allt aftur til stofnunar Flugfélags Akureyrar árið 1938. Gfslr verður framkvæmda- stjóri nýju ferðaskrifstofunnar, en Kolbeinn Sigurbjörnsson, sem veitti söluskrifstofu Flug- leiða á Akureyri forstöðu, verð- ur skrifstofustjóri. GS/Akureyri/ESJ Hrunamenn hafa að undanförnu sýnt leikritiðStorminn eftir Sigurð Róbertsson viða um Suðurland. Leikstjóri er Gisli Halldórsson. Leikurinn hefur hlotið miklar vinsældir og sýningar eru nú orönar fimmtán talsins. Fyrir viku var hann sýndur i Félagsheimili Kópa- vogs, en þá þurftu margir frá aö hverfa. önnur sýning verður þvi I kvöld klukkan 21 I Félags heimilinu.

x

Vísir

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.