Morgunblaðið - 10.11.2001, Blaðsíða 16

SUÐURNES
16 LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
LÍKUR eru á því að 4.800 ár líði á
milli þess að lestaðir eldsneytisflutn-
ingabílar lendi í óhappi á Grindavík-
urvegi, við vatnsból Suðurnesja-
manna, og að 776 ár líði á milli óhappa
slíkra bíla á Reykjanesbraut, við
vatnsból Vogamanna. Kemur þetta
fram í greinargerð sem Gestur Guð-
jónsson umhverfisverkfræðingur
vann fyrir Olíudreifingu ehf.
Olíudreifing lét vinna greinargerð-
ina á síðasta ári í tilefni þess að um-
hverfisnefnd Alþingis óskaði umsagn-
ar félagsins um þingsályktunartillögu
um hættu af völdum bensín- og olíu-
flutninga um Reykjanesbraut. Nú eru
komnar fram tvær mismunandi
þingsályktunartillögur um málið,
önnur um að banna flutning jarðefna-
eldsneytis eftir Reykjanesbraut og
Grindavíkurvegi og hin um að farið
verði í aðgerðir til að verja vatnsból
sveitarfélaganna. Á aðalfundi Sam-
bands sveitarfélaga á Suðurnesjum
var samþykkt að skora á stjórnvöld
að banna olíuflutninga um Grindavík-
urveg vegna þeirrar ógnar sem vatns-
bólunum stafar af olíuflutningum.
Litlar líkur á óhappi olíubíla
Gestur kemst að þeirri niðurstöðu
að allir þungaflutningar hafi í för með
sér hættu á að vatnsbólin að Lágum
mengist vegna óhappa á tveggja kíló-
metra kafla á Grindavíkurvegi og að
vatnsból Voga mengist vegna óhappa
á eins km kafla á Reykjanesbraut.
Líkurnar á að eldsneytisflutningabíl-
ar lendi í óhappi séu afar litlar miðað
við aðra flutninga. Hann reiknar það
út að líkur séu á að 4.800 ár líði á milli
þess að lestaðir þungaflutningabílar
lendi í umferðaróhappi við vatnsbólin
að Lágum, 20 ár á milli þess að þunga-
flutningabílar lendi þar í óhappi og 2
ár á milli óhappa í allri umferðinni
sem þar fer um.
Í grein, sem Bergur Sigurðsson
umhverfisefnafræðingur hjá Heil-
brigðiseftirliti Suðurnesja ritaði ný-
lega í Suðurnesjafréttir, er gagnrýnt
að í greinargerð Olíudreifingar sé að-
eins talað um tveggja kílómetra kafla.
Telur hann að óhöpp á nokkuð stærri
hluta Grindavíkurvegar kynnu að
menga vatnsbólin.
Varðandi kílómetrann við vatnsból
Vogamanna reiknar Gestur það út að
líkur séu á að 776 ár líði á milli þess að
lestaðir eldsneytisflutningabílar lendi
þar í óhappi, 39 ár á milli óhappa hjá
þungaflutningabílum og 3,4 ár á milli
óhappa í allri umferð um veginn. Í
báðum tilvikum tekur hann fram að
þótt reiknaðar líkur á óhöppum með
eldsneytisflutningabíla séu litlar, sé
hættan ávallt fyrir hendi og þurfi að
taka tillit til hennar.
Svipaðar afleiðingar
Telur Gestur að talsvert minni lík-
ur séu á því að farmgeymir eldsneyt-
isflutningabíls gefi sig við óhapp en
eldsneytisgeymir venjulegs þunga-
flutningabíls og vísar í því efni til efn-
isþykktar í geymunum og staðsetn-
ingar þeirra á bílunum. Afleiðing-
arnar yrðu svipaðar, talsverðar líkur
séu á að vatnsból myndu mengast.
Hins vegar séu talsverðar líkur á að
hægt yrði að bjarga vatnsbólum, þótt
olía bærist í grunnvatn. Eins sé tækni
til hreinsunar olíuefna úr drykkjar-
vatni vel þekkt og fjárhagslega yfir-
stíganleg.
„Af þessu má því álykta að sú hætta
sem vatnsbólum stafi af eldsneytis-
flutningum sé óveruleg, samanborið
við aðra umferð um umrædda vegi.
Kostnaður við aðgerðir til minnkunar
áhættu sem stafar frá eldsneytis-
flutningum sérstaklega er mikill. Allt
óhagræði í meðhöndlun olíu myndi
skila sér í hærra eldsneytisverði sem
skaðaði samkeppnisstöðu Keflavíkur-
flugvallar og ferðaþjónustu í landinu,“
segir í greinargerðinni.
Vekur Gestur athygli á því í skýrslu
sinni að aðrar flutningsleiðir séu einn-
ig áhættusamar og þá sérstaklega
sjóflutningar. Bendir hann á að óhöpp
á skipum séu ávallt mun umfangs-
meiri og erfiðari viðfangs en óhöpp á
landi og að hrygningarstöðvar helstu
nytjastofna þjóðarinnar séu einmitt
úti fyrir Grindavík.
Í stað þess að banna flutning elds-
neytis um veginn ætti frekar að gera
ráðstafanir til að minnka verulega
hættuna á að óhöpp valdi mengun og
láta þær ná til allrar umferðar. Bend-
ir Gestur sérstaklega á flutning
vatnsbóla Vogamanna suður fyrir
Reykjanesbrautina, þéttingu veg-
kanta Grindavíkurvegarins á tveggja
kílómetra kafla, lækkun hámarks-
hraða og uppsetningu vegriða.
Fram kemur í tilvitnaðri grein
Bergs Sigurðssonar að heilbrigðis-
nefnd Suðurnesja hafi óskað eftir því
við Vegagerðina að umræddir vegar-
kaflar verði merktir sérstaklega: Að-
gát. Vatnsverndarsvæði 5 km. Vega-
gerðin hafi tekið þessari beiðni vel.
Telur hann að slíkar merkingar
myndu draga úr bráðustu hættunni
en til þess að vernda vatnsbólin að
Lágum og annað grunnvatn á
Reykjanesi þyrfti að banna flutninga
á eldsneyti um Grindavíkurveg og
Reykjanesbraut, eins og fram komi í
samþykkt aðalfundar Sambands
sveitarfélaga á dögunum.
Hætta á mengun vatnsbóla vegna eldsneytisflutninga
Morgunblaðið/Júlíus
Starfsmenn Olíudreifingar dæla á milli bíla eftir að olía fór að leka úr öðrum tankinum í Hvalfjarðargöngum.
Líkur á að 4.800
ár líði milli óhappa
Reykjanesbraut
OPNUNARHÁTÍÐ norrænu bóka-
safnsvikunnar verður haldin við
kertaljós í Bókasafni Reykjanesbæj-
ar mánudaginn 12. nóvember næst-
komandi. Athöfnin hefst klukkan 18.
Norræna bókasafnsvikan er hald-
in 12. til 18. nóvember. Yfirskrift
hennar er orð og tónar í norði og er
tekið mið af því við opnunarhátíðina.
Ýmis tónlistaratriði verða á dagskrá,
meðal annars kom fram börn úr leik-
skólum og grunnskólum bæjarins.
Opnunarhátíð
við kertaljós
Reykjanesbær
TILLAGA um hækkun útsvars í
Sandgerði úr 12,6% í 12,9% er til með-
ferðar hjá bæjarstjórn. Jafnframt er
lagt til að álagningarprósenta fast-
eignaskatts verði lækkuð.
Sandgerðisbær hefur ekki nýtt sér
að fullu heimildir til álagningar út-
svars. Þannig var útsvarsprósenta
12,6% á yfirstandandi ári á meðan
flest sambærileg sveitarfélög lögðu á
12,7%.
Heimildir sveitarfélaga til að leggja
á útsvar verða rýmkaðar um áramót,
um 0,33%, hámarksútsvar hækkar úr
12,7% í 13,03%. Samkvæmt upplýs-
ingum sem Sigurður Valur Ásbjarn-
arson, bæjarstjóri í Sandgerði, hefur
aflað sér munu flest sveitarfélög með
1000 íbúa og fleiri nýta sér þessa
heimild til fulls og leggja á 13,03% út-
svar. Segir hann ljóst að sveitarfélög-
in þurfi á auknum tekjum að halda
vegna aukins kostnaðar og skulda.
Samkvæmt tillögunni sem bæjar-
yfirvöld vinna með vegna gerðar fjár-
hagsáætlunar fyrir næsta ár mun
heimildin ekki verða nýtt til fulls. Út-
svarið mun hækka um 0,3% og verða
12,9%. Rétt er að taka fram að til-
lagan hefur ekki verið afgreidd. Hún
verður rædd í bæjarráði næstkom-
andi þriðjudag.
Á móti er lagt til að álagningarpró-
senta fasteignaskatts verði lækkuð.
Þannig mun fasteignaskattur af íbúð-
arhúsnæði og lóðum lækka úr 0,4% í
0,36% og skattur af atvinnuhúsnæði
lækka úr 1,5% í 1,37%. Álagningar-
stofn fasteigna hefur hækkað vegna
breytinga á fasteignamati og er þetta
lagt til vegna þess. Sigurður Valur
nefnir einnig að fasteignaskattarnir
séu lækkaðir til að koma til móts við
fólk vegna hækkunar útsvars.
Tillaga um 0,3%
hækkun útsvars
Sandgerði
AKUREYRI
SÝNING þar sem ástinni verða
gerð sérstök skil verður opnuð í
Héraðsskjalasafninu á Akureyri
laugardaginn 10. nóvember, en
norrænn skjaladagur er haldinn
um öll Norðurlönd þann dag.
Á sýningunni verða skjöl sem
tengjast ástinni, m.a. bréf, kort,
brúðkaupsvísur, ástarljóð, galdra-
stafir og fleira.
Norrænn skjaladagur er m.a.
haldinn til að vekja athygli á
hvað skjalasöfn geyma fjöl-
breytilegt efni og því gildi sem
varðveisla skjala hefur fyrir sögu
og menningu hvers héraðs. Dag-
urinn er einnig hvatning til fólks
um að fela skjalasöfnum til varð-
veislu bréf, dagbækur, minn-
ingar, leyfisbréf, teikningar, aug-
lýsingar um skemmtanir og fleira
sem það kann að eiga í fórum
sínum.
Sýningin stendur til næstu
mánaðamóta. Safnið er opið alla
virka daga frá 10 til 19 og laug-
ardaga frá 10. til 15.
Sýnishorn úr ljóðahandriti Dav-
íðs Stefánssonar frá Fagraskógi.
Héraðsskjalasafnið á Akureyri
Sýning á skjölum
sem tengjast ástinni
ÚT er kominn geisladiskur þar
sem Einar Kristjánsson frá Her-
mundarfelli leikur á tvöfalda
harmóniku. Um er að ræða endur-
útgáfu plötu sem kom út árið 1979,
en hún hefur verið ófáanleg í
verslunum um árabil. Fjölskylda
Einars Kristjánssonar gekkst fyrir
því að afrita hana á geisladisk í til-
efni þess að Einar hefði orðið ní-
ræður 26. október síðastliðinn.
Einar var betur þekktur sem
rithöfundur en harmónikuleikari.
Hann lærði ungur á svokallaða
tvöfalda harmóniku hjá Guðjóni
Einarssyni á Sævarlandi í Þist-
ilfirði. Guðjón lék ásamt Jóhannesi
Guðmundssyni í Flögu á dansleikj-
um í Þistilfirði. Segja má að Einar
hafi tekið við af þeim félögum sem
harmónikuleikari í byggðarlaginu.
Hann mun einkum hafa leikið lög
sem hann lærði af þeim félögum,
lög sem voru vinsæl austan heiðar
og víðar um og eftir aldamótin
1900.
Árið 1946 fluttiist Einar til Ak-
ureyrar þar sem hann bjó til
dauðadags 1996. Hann átti þá ekki
tvöfalda harmóniku og hefur
sennilega ekki talið harmónikuleik
sinn neitt sem leggja bæri rækt
við. En um 1970 eignaðist hann
svo aftur samskonar hljóðfæri og
hann og Guðjón höfðu leikið á
forðum og fór þá að rifja upp þessi
gömlu danslög sér og öðrum til
skemmtunar. Síðar mun honum
hafa orðið ljóst að hér væri í raun
menningarverðmæti á ferðinni
sem rétt væri að varðveita fyrir
komandi kynslóðir. Samningar
tókust við SG-hljómplötur og árið
1979 kom út hljómplata með 30
lögum þar sem Einar leikur á tvö-
falda harmóniku og Garðar Jak-
obsson frá Lautum í Reykjadal á
fiðlu í nokkrum lögum.
Harmónikuleikur
á geisladiski
BIFREIÐ var ekið yfir umferðar-
eyju við Strandgötu á móts við BSO
laust eftir kl. 14 í gærdag. Þar lenti
hún á annarri bifreið, en báðir bíl-
arnir voru fluttir óökufærir af vett-
vangi. Engin slys urðu á fólki. Um-
ferðarviti og merki skemmdust
einnig við þennan árekstur.
Morgunblaðið/Kristján
Fólksbifreiðin fór yfir umferðarmerki og utan í umferðarvita áður en
hún hafnaði á annarri bifreið.
Fór yfir umferðareyju
FORELDRARÁÐSTEFNAN
Hönd í hönd verður haldin í Kirkju-
lundi í Keflavík í dag. Ráðstefnan
hefst klukkan 14.
Fjögur framsöguerindi verða flutt
og umræður og fyrirspurnir á milli.
Auk þess koma börn fram.
Ráðstefna
fyrir foreldra
♦ ♦ ♦