Vísir - 19.05.1980, Blaðsíða 20

Mánudagur 19. mal 1980
20
VerQur ekkert oert í málinu
Pðit eftlrlitsstofnun lagmetls hér á landi teiji um skýiaust brot að ræða?
„Innflytjandinn hefur greini-
lega gerst brotlcgur viö reglur
ráöuncytisins.’ „Hér er um
skýlaust regiugeröarbrot aö
ræöa.” „Þaö er veriö aö athuga
hvort ástæöa sé til aö kæra I
þessu máli.” Þessar yfirlýsing-
ar voru gefnar af mönnum I
opinberum stööum I mars, um
útflutning á lagmeti án leyfa til
Danmerkur.
Uppriflun
Vísir sagöi fyrst frá þessu 26.
mars s.l., 29. april segir Visir
frá viðbrögöum manna i kerfinu
og annarra, þegar leitaö var
uppíýsinga um stööu málsins.
Þá visaði hver frá sér og greini-
Iegt var að engin hreyfing var á
málinu.
Nú hefur Visir enn farið á
stúfana að leita upplýsinga um
máliö og það verður aö segjast
eins og er að móttökur voru æði
mismunandi, allt frá lipurri
fyrirgreiðslu niöur i útúrsnún-
ing, undanbrögð og jafnvel
hótanir. Til að auövelda lesend-
um að fylgjast meö, birtum viö
nú helstu samtölin, sem fram
fóru núna I siöustu umferð.
Flest eru að visu nokkuð stytt,
en það sem máli skiptir kemur
fram I þeim. Einnig fylgir hér
með tilvisun I lög og reglugerð
um útflutning á lagmeti.
Danskt vottorð en
ekki ísienskt
Agnar Samúeisson I Kaup-
mannahöfn hafði hug á að
kaupa 700 lunnur af gamalli
sild, sem Framleiðslueftirlit
sjávarafurða var búið aö dæma
ónothæfa. Seljandinn, K. Jóns-
son & Co h.f. á Akureyri, lagöi
hluta af sildinni niður I dósir.
Siðan var þessi niöurlagöa sfld
flutt sjóleiöis til Reykjavikur og
komiö i vörugeymslur Eim-
skips, farmbréf fyllt út og beðið
um flutning meö ákveðnu skipi
á ákveðnum tíma til Danmerk-
ur.
Ekkert lagmeti má flytja úr
landi, nema Rannsóknarstofr.un
fiskiönaðarins hafi áöurgefiö út
vottorð um ágæti þess. Ekki var
leitaö eftir sliku vottoröi, nema
munnlega og engin sýnishorn
send til rannsóknar. Hins vegar
var dönsk stofnun fengin til að
gefa út vottorð um að varan
væri neysluhæf I Danmörku, og
siöan — þegar varan er föst i
vörugeymslu I Danmörku,
vegna skorts á útflutningsleyfi
— er herjað á Rannsóknar-
stofnunina og, að þvi er virðist
— Viöskiptaráðuney tið, meö hið
danska vottorö eitt að vopni, til
aö reyna að ná út fullgildum út-
flutningspappirum. Enn hefur
það ekki tekist og varan liggur i
Danmörku.
1 raun virðist mér hver sem er
geta flutt hvað sem er til út-
landa án nokkurra athuga-
semda af hálfu Islenskra yfir-
valda, fyrr en varan er komin I
erlenda höfn, þrátt fyrir skýr
ákvæði um annað I lögum.
Rannsóknastofnun fisk-
iðnaðarins var vel á verði og
vakti athygli iðnaðarráðuneytis
og viðskiptaráðuneytis á hinum
ólöglega útflutningi með bréfi
dagsettu 7. mars. Fulltrúi I við-
skiptaráöuneytinu segir fyrst aö
reglur hafi greinilega verið
brotnar og aö það sé i athugun
hvort ástæða sé til kæru. Síðan
segist hann ekki vita til aö neitt
sé gert i málinu og að lokum
neitar hann aö gefa upplýsing-
ar.
Hver er svo þáttur tollstjóra?
Hann viröist ekkert um málið
vilja vita og ekki er sjáanlegt aö
hann geri neitt til aö upplýsa
þaö, þrátt fyrir að athygli hans
hafi verið vakin á þvi. Hann
virðist ekki einu sinni vita að
vörunni var skipað út i hans um-
dæmi, þ.e. i Reykjavik og hann
lýsir þvi hiklaust yfir aö útflutn-
ingur af þessu tagi sé aigengur,
þrátt fyrir skýr fyrirmæli i lög-
um til hans um aö sjá um að
slikt gerist ekki.
Tollgæslustjóri er sama sinnis
og hefur ekkert við málflutning
tollstjóra að athuga.
Nú er engu likara en að ylir-
völd hafi gert með sér sam-
komulag um að gera ekkert i
þessu máli, þrátt fyrir skýlaus-
ar yfirlýsingar um lögbrot og að
Rannsóknarstofnun fisk-
iðnaðarins lýsti þeirri skoöun
sinni aö athæfiö gæti skaðað
markaö okkar i Danmörku.
Sumir aðilar máisins virðast
lita svoá aö Islensk framleiöslu-
vara, sem liggur i Danmörku,
hafi i raun ekki veriö flutt út frá
Islandi og sé ekki formlega
komin inn i annað land, vegna
þess aö útflutningspappirar hafi
ekki verið fuiinægjandi. Slikt
virðist hártogun á orðalagi
reglugeröarinnar. Þar segir aö
vottorö Rannsóknarstofnunar
fiskiðnaðarins skuli fylgja vör-
unni.
Þaö er vel að Rannsókna-
stofnunin skuli standa svo dygg-
an vörð um skyldur sinar, sem
raun ber vitni.
Nú er bara að blða og sjá
hverju fram vindur og hvort
einhver kærir einhvern. Sem
stendur eru mestar llkur á aö
eina kæran i málinu, verði kæra
á hendur Vísi, fyrir að segja frá
brotinu, að minnsta kosti bar
slikt á góma i samtölum blaðs-
ins viö aðila málsins. SV.
Framleiðsluefiirlit sjávar-
afurða búlð að dæma síldlna
alla ónýla fyrir útliulnlng
Fengust ekki til að „dæma petta gott” Urátt fyrir danska pappíra,
segir innflytjandinn til Danmerkur, Agnar Samúeisson
GANGUR MÁLSINS
í RÁÐUNEYTINU
Agnar Samúeisson, i Kaup-
mannahöfn, innfiytjandi slldar-
innar til Danmerkur var einn
þeirra aðila, sem blaðamaður
VIsis hafði tal af vegna þessa
máls.
Hann var tegur til þess að svara
spurningum um málið, ekki slst
vegna þess að margt hefði verið
rangt I fréttum um slldarútflutn-
inginn. Vlsir spurði hann þá hvort
ekki væri ástæða til að hann upp-
lýsti hver sannleikurinn I málinu
væri.
Ef þið hefðuð elskað sann-
leikann
„Ég er búinn aö segja ykkur
sannleikann og þaö kom smá-
klausa á bakslöunni hjá ykkur,
þar sem allt var öfugsnúiö og vit-
laust. Ef þiö heföuö elskaö sann-
leikann heföuð þið fljótlega kom-
ist að þvi, að það fór ekki ein ein-
asta dós af gaffalbitum úr landi,
þetta voru nokkrar dósir af
matarsíldarflökum, stórar, 1,2 kg
sem var lagt niöur um haustiö.
Ég ætlaði að taka þarna 700 tunn-
ur, sem var búiö að dæma ónýtt
hjá honum Kristjáni og þess
vegna lagöi hann niöur I þessar
dósir fyrir mig. Ég fór tvisvar
sinnum til Islands til aö reyna aö
fá útflutningsleyfi fyrir þessu.
Það tókst ekki af þvi aö Jóhann
Guömundsson forstööumaður
Framleiðslueftirlits sjávarafurða
var búinn aö dæma þetta allt
saman ónýtt og þess vegna gat
hann ekki fengiö sig til aö dæma
þetta gott, þrátt fyrir aö ég væri
meö I höndunum pappira frá In-
dustri tilsynet (Fiskeriminesteri
ets industri tilsyn) um aö þetta
væri fyrsta flokks vara.”
„Þrátt fyrir það flytur þú vör-
una til Danmerkur?”
„Ég? Heyrðu, spurðu Eimskip
hver sé útflytjandinn að þessu.
Ég flyt ekkert út frá Islandi, ekki
neitt.”
„Gefur þú ekki upp hver sé út-
flytjandinn?”
„Ég veit það ekki, ég hef enga
pappira fengið. Þess vegna spyr
ég, fáöu það upp hjá Eimskip
hvort ég hafi flutt þetta út.”
„Hefur þú ekki beöiö um flutn-
ing á vörunni?”
„Spurðu Eimskip um hvort ég
hafi beöið um flutning.”
Stefán vissi miklu betur
„Hvað hyggst þú gera við þessa
vöru núna?”
„Ég bið bara eftir aö fá útflutn-
ingsleyfi frá íslandi.”
„Attu von á aö það gangi?”
„Þaö væri nú merkilegt ef is-
lensk yfirvöld vilja ekki viður-
kenna niðurstöðu yfirvaldanna
hér i Danmörku, sem okkar
visindamenn sækja allt sitt vit i,
gagnvart niðursuðu. Ég veit þá
ekki hvað er I veginum. Niður-
staöa Dana liggur fyrir hjá is-
lenskum yfirvöldum, spurðu bara
hann Stefán Gunnlaugsson full-
trúa I viöskiptaráöuneytinu um
það. Þaö kom skeyti frá sendiráð-
inu hér i Kaupmannahöfn fyrir
löngu siðan og áöur en þiö
skrifuöuö þessa grein og Stefán
Gunnlaugsson vissi miklu betur,
þegar hann fór að ljúga og segja
að það ætti að fara að höfða mál á
mig, þá var búið aö senda honum
gegnum sendiráðið telex um hlut-
ina, bæöi innflutningsleyfið frá
yfirvöldunum hér og vottorðið um
rannsóknina.”
Bara keyrt frá skipi i skip
„Getur þú upplýst hvernig hægt
er að flytja vöru úr landi hér, án
þess að tilskilin leyfi hafi feng-
ist?”
„Ég hef áður sagt ykkur að það
er útaf misskilningi.”
„Hvernig var sá misskilning-
ur?”
„Varan kom frá Akureyri og
átti bara að liggja i pakkhúsi i
Reykjavik, þar til aö nauðsynleg
skilrfki voru útbúin. En það hittist
bara svona á að á sama tima og
skipiö kemur frá Akureyri er ver-
ið að lesta skip til Kaupmanna-
hafnar. Þetta voru þrir smápallar
og þetta var merkt stórum stöfum
og þeir hafa bara keyrt frá skipi i
skip. Svona eru nú þessi mistök”.
„Voru þá engir papplrar fylltir
út, sem óskuðu eftir að varan
héldi áfram til Danmerkur?”
„Jújú, það hefur legiö beiðni
fyrir, frá tslensku umboðssölunni
fyrir útflutningnum.”
„Er tslenska umboðssalan um-
boösaðili fyrir þig á Islandi?”
„Viö höfum skipt mikið saman
já.”
„Þeir eru það?”
„Þeir eru engir umboösmenn,
en viö höfum skipt mikiö saman
eins og fyrirtæki gera.”
Stefán Gunnlaugsson
fulltrúi í Viðskiptaráðu-
neytinu sagði i viðtali við
Vísi 26. mars að innflytj
andinn hefði greinilega
gerst brotlegur við reglur
ráðuneytisins, hvað varð-
ar þennan útflutning.
„Það er verið að athuga,
hvort ástæða sé til að
kæra í þessu máli," sagði
hann 1. apríl.
Björn Hermannsson tollstjóri
sagöi að þetta mál heyröi ekki
undir sitt embætti nema vörunni
heföi veriö skipað út I Reykjavlk.
„Þaö er útaf fyrir sig ekkert
óeöIOegt viö þctta miðaö viö
margar aðrar sendingar.
Það er mjög aigengt aö gögn
liggi ekki fyrir þegar varan fer.
En siöan komum viö I veg fyrir aö
hún sé afhent úti, fyrr en öll gögn
eru komin og þessi vara hefur
ekki verið afhent, og veröur ekki
afhent fyrr en öll gögn eru kom-
in”.
Viö spuröum á hvers ábyrgö
varan væri þá flutt úr landi. „Þaö
er sjálfsagt á vegum útflytjand-
ans. Þetta eru einkaaðilar, sem
29. apríl segir hann að lítil
hreyfing hafi verið á
málinu í ráðuneytinu og
engu hafi verið slegið
föstu um það.
8. mai segir Stefán: ,,Ég
hef ekkert meíra um
þetta að segja í bili," og
frekari spurningar um
fyrirætlanir ráðuneytis-
ins í málinu afgreiðir
hann með: „Þetta er mitt
svar."
flytja þetta út og það er ekkert á
opinberum vegum”. Er þá ekkert
ólöglegt við að flytja vöru úr
landi, sem ekki hefur hlotið til-
skilin leyfi? ,,Ég vil ekki kveða
upp neinn úrskurð um það, en þaö
er ekkert óalgengt við það að var-
an fari án þess að fullgildir
pappírar séu fyrir hendi”.
Tollgæslustjóri sam-
mála
Kristinn Óiafsson toilgæslustjóri
vildi kynna sér máliö áöur en
hann svaraöi, þar sem hann hefur
veriö erlendis, en aö þvl loknu
sagðist hann engu hafa að bæta
viö það sem tolistjóri hefði þegar
sagt VIsi.
„Algengt að gögn
llggl ekkl fvrlr.
Degar varan fer.”
- segir Djðrn Hermannsson tollstjóri
llr logum og reglugerð
Or lögum nr. 2 1970 um
tollheimtu og tolleftirlit.
„Otf lytjendur skulu af-
henda tollstjóra eða um-
boðsmanni hans í því um-
dæmi, sem varan er tekin
í far það, sem flytja á
hana til útlanda, skýrslu
um vöruna, ásamt sam-
riti af farmskirteini, út-
flutningsleyfi og mats-
vottorði, þar sem þess er
krafist...." Þar segir
einnig: I reglugerð má
ennfremur kveða svo á,
að útfIutningsskýrsla og
útf lutningsskilríki skuli
afhent áður en varan er
flutt í far, og svo tíman-
lega, að áður geti farið
fram rannsókn á henni.
úr reglugerð um fram-
leiðslu, eftirlít og útflutn-
ing á lagmeti:
„Lagmeti, sem flutt er
útfrá Islandi, skal fylgja
vottorð frá Rannsókna-
stofnun fiskiðnaðarins
um það að varan sé góð
og heilnæm og hafi til-
skilið geymsluþol."
„Andsiæit eðliiegum
vlösklptaháttum”
segír (ramkvstj. Sölustofnunar lagmetis
„Það er rétt að það er hægt aö
senda vörur af stað úr landinu án
þess að allir pappirar séu klárir,
sagði Gylfi Þór Magnússon fram-
kvæmdastjóri Sölustofnunar lag-
metis, ,,en hitt er annaö mál að
þaö er mjög sjaldan gert og þá
aöeins vegna sérstakra óvæntra
atvika, eins og að brottfarardegi
skips, sem varan er bókuö á, sé
flýtt um örfáa daga. Við gerum
þetta ekki af öðrum ástæðum —
og ég hygg aö aörir útflytjendur
segi þér það sama — einfaldlega
af þvi aö það er andstætt eðlileg-
um viöskiptaháttum og viðskipta-
vinir okkar myndu ekki líða okk
ur aö fá ekki fullgilda pappira um
leið og varan kemur I höfn er-
lendis”.