Vísir - 05.09.1980, Blaðsíða 23

VÍSIR
r-”1 2 3 4 5 6
Föstudagur 5. september 1980
Hvaö vilia
helst sjá á
áhörfén'dUr
skákmðtum?
Hvaö vilja áhorfendur helst
sjá á skákmótum? Þessi spurn-
ing var lögö fyrir áhorfendur á
alþjóðlegu móti fyrir nokkru, og
voru flest svör á þá leið, að fórn-
ir, tlmahrak og óvænt úrslit
gleddu augað hvað mest.
Teoriskar nýjungar, tækni i úr-
vinnslu og vel tefld endatöfl
voru neðar á blaði, og þvi væru
það skákméistarar á borð við
Alechine og Tal sem fremur
skák
Umsjón:
Jóhann örn
Sigurjóns-
sop
tefldu fyrir áhorfendur, heldur
en tæknimenn svo sem Capa-
bdianca, Petroshan og Smyslov.
Miðað við svör áhorfenda
hlýtur eftirfarandi skák að
hljóta hæstu einkunn. Hér sigr-
ar alls óþekktur skákmaður
heimsfrægan stórmeistara á al-
þjóðlegu móti, með þvi að fórna
hverjum manninum á fætur
öðrum. Skákin var tefld i 1. um-
ferð National Bank of
Dubai-mótsins i London fyrir
stuttu, en þar urðu 8 keppendur
jafnir i efsta sæti, þeirra á með-
al Englendingarnir P. Little-
wood og Speelman.
Hvitur: A. Kosten England
Svartur: B. Kurajica Júgó-
slavia
Sikileyjarvörn.
1. e4 c5
2. Rf3 e6
3. d4 cxd4
4. Rxd4 Rf6
5. Rc3 d6
6. g4
(Paul Keres mun hafa verið
upphafsmaður þessa leiks sem
talin er hvassasta leið hvits
gegn Sceveningen-uppbyggingu
svarts.)
6.... h6
Svar: Fórnir, tímahrak
09 óvænt úrslit
7. g5 hxg5
8. Bxg5 a6
(Venjulegra er 8...Rc6 9. Dd2
Db6 10. Rb3a6 11. Be3 Dc7 12. f4,
en stórmeistarinn vill koma
andstæðingi sinum út af þekkt-
um leiðum. Viss þversögn virð-
ist þó liggja i þvi að stórmeistari
sem liggur marga klukkutima á
dag yfir hinum margvislegustu
byrjanakerfum, skuli leitast við
yfirgefa fræðin sem fyrst.)
9. Dd2 b5
10. a3 Rb-d7
11. f4 Bb7
12. Bg2 Dc7
13. 0»0*.0 Rb6
14. De2 Rc4
15. h4 Hc8
(Ef 15...Rxa3 16. e5 dxe5 17.
fxe5Rd7 18. Bxb7 Dxb7 19. bxa3
og hvltur vinnur mann. Nú hót-
ar svartur hins vegar 16....
Rxa3, eöa 16...Rxb2.)
16. Hd3 Be7
17. Bh3 Db6
18. Rd5!?
(Með þessari þekktu fléttu, fer
allt i gang.)
18.... exd5
19. exd5 Hc7
(Bjargar hróknum og valdar
biskupinn á e7.)
20. Hel b4
21. a4 b3
22. Rf5 bxc2
23. Dxc2 Re5?
(23....Re3! var rétti leikurinn,
og eftir 24. Hdxe3 Hxc2+ 25.
Kxc2 Rxd5 hefur hvitur ekki
næg sóknarfæri fyrir þann
mannafla sem hann hefur af
hendi látið. Eftir textaieikinn
gengur allt hins vegar upp hjá
hvitum.)
24. Hc3 Hxc3
25. bxc3 Rg6
26. Rxg7+ Kf8
t
1 * Jlt 6
1 44
t t t a 4
t
27. Re6+!
(Nú hefst magnaður hringdans,
þar sem sporin eru tekin á
e6-reitnum.)
27................... Kg8
28. Rd4 Rxd5
29. Be6!
(Með ógnuninni 30. Dxg6+.)
29................... Kg7
30. Df5 Rf6
I
X tik t iUtf A44
#4
t t & 5 t t
Michael tefldi fyrir áhorfendur. Það gerði Aljekin líka.
31. Bxf7! Kxf7
32. Hxe7+!
(„Og enn kvað hann”.)
32.................. Rxe7
33. Dxf6+ Kg8
34. De6+
(E6-reiturinn er nýttúr til fulln-
ustu.)
34................... Kg7
35. Dxe7+ Kg6
36. Df6+ Kh5
(Eða 36...Kh7 37. Df7 mát.)
37. Dxh8+ Kg4
38. De8 og i þessari gjörtöp-
uðu stöðu féll svartur á tima.
Það er kaldhæðnislegt, að eftir
allar fórnirnar er hvítur manni
og tveim peðum yfir i leikslok.
Jóhann örn Sigurjónsson.

27
Evrópumót ungllnga
I brldge:
Hallar unflan-
fæti hjá ís-
lendlngum
Siðustu fimm umferðir Evrópu-
móts unglinga I bridge, sem
stendur þessa dagana yfir I
Israel, hefur islensku þátttakend-
unum vegnað verr, eftir góða
byrjun I fyrstu fjórum umferöum.
í 5. umferð töpuðu þeir fyrir
norsku sveitinni, 4-16, og þótt
óheppni fylgja þeim þar. 1 6.
umferð áttu íslendingarnir
slæman leik á móti Bretum og
töpuðu 20 gegn minus 5. í 7
umferð hafa þeir bitið á jaxlinn
og brett upp ermar, þvi að þeir
unnu Holland með 20 gegn minus
5.
Spánn er efstur I mótinu með
130 stig, Frakkland i öðru sæti
meö 118 og Sviþjóð i þriðja sæti
meö 116. — ísland er i 8. sæti meö
78 stig (21 stigi á eftir Noregi i 7.
sæti) og aðeins 1 stigi á undan 9.
sæti. Þátttökusveitir eru
fimmtán.
Nýtt
loðnuverð
„Það hefur hingaö til ekki
staöið á þvi, að verðiö hafi veriö
borgað og ég tel tvimælalaust að
verðiö sé ekki of hátt” sagöi
Agúst Einarsson, en hann var
annar af fulltrúum seljenda I
nefnd sem ákvað verð á loönu
fyrir haustloönuVerðið 1980.
Verðiö var ákveðið 31.45 krónur
fyrir hvertkiló og er þá miðaö við
16% fituinnihald.
Verðið var ákveðið með at-
kvæðum oddamanns I nefndinni,
Ólafs Daviðssonar og fulltrúa
seljenda þeirra Agústs Einars-
sonar og Ingólfs Ingólfssonar, á
móti atkvæðum fulltrúa kaup-
enda Guömundar Kr. Jónssonar
og Jóns Reynis Magnússonar.
Jón Reynir vildi litið um þetta
verö segja, en sagði aö ágrein-
ingur hafi verið minni en oft áður
og hafi ekki þurft að gera neinar
bókanir. Það sem hann var hvað
óánægðastur með var það, að nú
þarf Verðjöfnunarsjóður að
greiða töluvert inn i þetta og taldi
hann að meö þvi áframhaldi yrði
litið eftir af sjóðnum við vertiðar-
lok. AB.
Sannteiksgildi íslendingasagna
Margur frægur maðurinn hef-
ur gengið fram fyrir skjöldu og
dregið sannleiksgildi íslend-
ingasagna iefa. Hefur þetta þótt
eitt hið mesta menningarsport
að undanskildu þvl sporti að
rökræða höfunda einstakra
verka og jafnvel skrifa bækur
máli sinu til stuðnings. Litlu
skiptir raunar hvort Þorvarður
Þórarinsson skrifaði Njálu eða
hvort Snorri lét skrifa. Umræða
um sllkt er svona állka frjó og
þingræðurum tófuveiöar. Verra
hefur mörgum þótt ef ekki hefur
mátt trúa islendingasögum.
Menntastofnanir margvislegar
og forustumenn þeirra hafa ekki
þorað annað en hlaupa eftir tið-
aranda véfengingarmanna, og
látiðkyrrt liggja þótt tekinværi
æran af islendingasögum. Ein-
staka sveitamenn hafa þó trúað
þvi, að þær væru sannar i
meginatriðum og hafi þeir þökk
fyrir.
Maöur að nafni dr. Stefán
Aðalsteinsson, sem einkum
hefur lært fræði um erfðir og liti
sauðfjár og unnið aö þvi að ná
fram hvitri ull, hefur á liönu
sumri unnið það afrek ásamt
fleirum, I þjóðminjafræöi, sem
er óskyldust hvítri ull allra
fræöa, að sanna svo ekki verður
um villst, að Hrafnkelssaga er
sönn. Var hún þó talin Hðilegust
lygisagna I samanlagðri lyga-
þvælu tslendingasagna af spek-
ingum Háskóla tslands og
Stofnunar Árna Magnússonar,
sem manni skilst að tekið hafi
upp leiksstarfsemi á vettvangi
lygasagnanna. Afrek Stefáns,
sem er fyrst og fremst doktor I
hvitri ull, er þeim mun merki-
legra, þar sem hann hefur ekki
haft nein visindaleg afskipti
fyrr af þvi krukki, sem hinir
lærðu viöhafa I fræðum er
snerta sagnaritún I lok þjóð-
veldisaldar. Með nokkrum
greftri á söguslóðum Hrafnkötlu
og notkun infrarauðra mynda,
sannaði Stefán I einu vetfangi,
að tuttugu bæir eða meir hafa
verið I Hrafnkelsdal, eins og
Hrafnkatla greinir frá, og þarf
þvi ekki Iengur að fara á milli
mála aö góður grunnur er undir
sögunni. Auðvitað hefði dr.
Stefán, vegna barnatrúar sinn-
ar, getað hafið rökræður við
hina „lærðu”, og flokkast meö
Helga á Hrafnkelsstööum. En I
stað hinnar endalausu og úr-
slitalausu rökræðu hóf hann
rannsóknir á sögusvæðinu, sem
nú hafa leitt i ljós, að öll fræði
Islenskra vlsindamanna I þá
veru aö Ilrafnkatla væri dæmi-
gerðust lygisagna meðal rita
sögualdar, hefur ekki viö rök að
styöjast. Ósagt skal látið hvaða
áhrif þessi niðurstaða hefur á
önnur fræði nafngreindra vis-
indamanna, sem hafa þótt hvað
skarplegastir, þegar þeir voru
að koma lygaoröinu á Hrafn-
kötlu. En llklegt má telja, að
skrifum þeirra verði tekið með
varúð I framtiðinni. Er leitt til
þess að vita að hin vfsindalegu
fræði skuli fara þannig i súginn
mannsaldur eftir mannsaldur
með ærnum kostnaði og ótlma-
bærri vinnu.
Dr. Stefán Aðalsteinsson mun
I framtlðinni verða talinn sá
maður, sem á einu sumri tókst
að kippa islendingasögum I lið-
inn aftur, og skipa þeim þar á
bekk, sem þær eiga að vera, og
voru raunar áður en fýldir spek-
ingar komu til sögunnar með
prófgráöur slnar til að rlfa niður
samhengið I sálarllfi tslend-
inga. Héðan af verður enginn i
vafa um sannleiksgildi islend-
ingasagna. AUt hitt dæmist
dautt og ómerkt, þótt menn geti
Ieikiö sér að ýmsum þáttum
varðandi tilorðningu nafna og
samsöfnunar i sögur. Það er
sakiaust mál og skerpir frekar
en deyfir umræðu.
Dr. Stefán Aðalsteinsson er
Austfirðingur, fæddur og uppal-
inn á nálægum slóðum við sögu-
svið Hrafnkötlu. Hann vildi ekki
láta af barnatrú sinni og honum
tókst að sanna að hún var rétt.
Undarlega bregður nú við, þvi
enginn af hinum málglööu flytj-
endurn kenningarinnar um lyg-
ina I íslendingasögum viröist
þurfa aðandmæla eða játa villu
sina. Þögnin ein virðist ætla að
leggjast yfir sviðið, væntanlega
þangað til afrek dr. Stefáns er
gleymt, og aftur veröur hægt aö
dusta rykið af villufræöum.
Svarthöfði.