Morgunblaðið - 23.06.2002, Qupperneq 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 16/6 – 22/6
ERLENT
INNLENT
 FIMM létust í tveimur
bílslysum á mánudag. Í
öðru slysinu lést kona eftir
að jeppi, sem hún var far-
þegi í, féll í Finnafjarðará.
Í hinu slysinu létust barn á
fyrsta ári, móðir þess og
tengdaforeldrar hennar
þegar jeppi sem þau voru
farþegar í lenti í Blöndu-
lóni. Ökumaður bílsins
slapp ómeiddur.
 ÁKVEÐIÐ var að slátra
á fimmta hundrað fjár á
bænum Ríp í Skagafirði
eftir að tugir áa af bænum
drápust af völdum salmon-
ellusýkingar. Segir hér-
aðsdýralæknir þetta skæð-
ustu salmonellusýkingu
sem komið hefur upp í
sauðfé hérlendis.
 GERT er ráð fyrir 0,8%
samdrætti landsfram-
leiðslu á árinu 2002.
Fyrsta áætlun um árið
2003 gerir ráð fyrir að
samdráttarskeiðið verði
stutt og hagvöxtur nemi
2,4%. Þetta kemur fram í
endurskoðaðri þjóð-
hagsspá, sem birt var á
föstudag.
 EINS hreyfils einka-
flugvél nauðlenti við bæ-
inn Á á Skarðströnd á
föstudagskvöld. Tveir
menn voru um borð í vél-
inni en þá sakaði ekki.
 VON er á 10-15 tonnum
af hrefnukjöti til Íslands á
næstu vikum. Norðmenn
hafa lýst því yfir að þeir
hyggist virða að vettugi
bann við hvalveiðum í
hagnaðarskyni og hefja út-
flutning á hvalkjöti til Ís-
lands eftir fjórtán ára hlé.
Guðrún Gísladóttir
KE-15 sökk við
strendur Noregs
EITT stærsta skip íslenska fiskiflot-
ans, Guðrún Gísladóttir KE 15, sökk
skammt frá Lofoten í Noregi aðfara-
nótt miðvikudags eftir að hafa strand-
að á skeri morguninn á undan. Við sjó-
próf kom fram að skerið sem togarinn
strandaði á var ekki merkt inn á sjó-
kort. Skipið var á leið til löndunar í
Leknesi á Lofoten með tæplega 900
tonn af frystri síld og átti um þrjár sjó-
mílur ófarnar þegar það steytti á skeri
með fyrrgreindum afleiðingum. Tutt-
ugu manna áhöfn togarans sakaði ekki.
Gerð var tilraun til að koma skipinu
á flot á þriðjudagskvöld sem ekki tókst
og sökk það í morgunsárið næsta dag.
Fyrir utan síldina hafði togarinn um
300 tonn af hráolíu og 2 tonn af smur-
olíu innanborðs og óttast norsk yfir-
völd mjög mengun af þessum sökum.
Hefur útgerðin lofað að hreinsa olíu úr
flakinu sem fyrst.
Vændi til framfærslu
verði ekki refsivert
NEFND á vegum dómsmálaráðherra
leggur til að hegningarlögum verði
breytt þannig að ekki verði lengur
refsivert að stunda vændi í framfærslu-
skyni. Jafnframt vill nefndin að tryggt
verði að sektir liggi við því að bjóða
sölu á kynlífsþjónustu á almannafæri.
Meðal annarra tillagna nefndarinnar
er að það skuli varða allt að 12 ára fang-
elsi ef einstaklingur eldri en 18 ára hef-
ur mök við barn yngra en 15 ára. Þá vill
nefndin að bann við dreifingu og birt-
ingu á klámi „af vægara tagi“ verði af-
létt en gróft klámefni verði áfram
bannað. Dómsmálaráðherra býst við að
sumar tillagna nefndarinnar verði í
lagafrumvarpi sem gert er ráð fyrir að
leggja fram á Alþingi í haust.
Tvær sjálfsmorðs-
árásir í Jerúsalem
TUGIR Ísraela fórust í sprengjutil-
ræðum sem öfgahópar Palestínu-
manna stóðu fyrir í vikunni. Ísraelsher
svaraði árásunum með hernaðarað-
gerðum á heimastjórnarsvæðum Pal-
estínumanna og er ljóst að atburðir
vikunnar hafa haft afar neikvæð áhrif
á friðarumleitanir í heimshlutanum.
Nítján manns biðu bana þegar Pal-
estínumaður sprengdi sjálfan sig í loft
upp í strætisvagni í Jerúsalem á
þriðjudagsmorgun og sjö til viðbótar
létust í svipuðu ódæðisverki á stræt-
isvagnabiðstöð í sömu borg á miðviku-
dagsmorgun. Þá voru fimm Ísraelar
myrtir á fimmtudagskvöld í landnema-
byggð gyðinga á Vesturbakkanum.
Hamas-samtökin lýstu á hendur sér
ábyrgð á sprengjutilræðinu á þriðju-
dag en al-Aqsa hersveitirnar á því síð-
ara, en al-Aqsa hefur tengsl við Fatah-
hreyfingu Yassers Arafats. Skoraði
Arafat á herskáa Palestínumenn að
hætta árásum á óbreytta borgara í
Ísrael en stjórnmálaskýrendur hafa
takmarkaða trú á að tilmæli hans skili
tilætluðum árangri. Ísraelar lögðu
undir sig borgir Palestínumanna í
kjölfar ódæðisverkanna og á föstudag
felldu ísraelskir hermenn fjóra Palest-
ínumenn fyrir mistök í borginni Jenín.
Sama dag viðurkenndi Binyahim Ben
Eliezer, varnarmálaráðherra Ísraels,
að sú eymd og það vonleysi sem ein-
kenndi hina stríðshrjáðu, palestínsku
þjóð orsakaði tíðar sjálfsmorðsárásir.
Saddam verði
rutt úr vegi
BANDARÍSK dagblöð sögðu frá því
um síðustu helgi að George W. Bush
Bandaríkjaforseti hefði veitt leyni-
þjónustu Bandaríkjanna (CIA) víð-
tækt umboð til að binda enda á valda-
skeið Saddams Husseins í Írak. Mun
Bush hafa skrifað undir tilskipun í
þessa veru í mars en hún felur m.a. í
sér heimild til að ráða Saddam af dög-
um við tilteknar aðstæður.
 TUTTUGU og fjórir
kínverskir námsmenn létu
lífið er eldur kom upp í
netkaffihúsi í Peking.
Á miðvikudag voru tveir
drengir, 13 og 14 ára,
handteknir vegna gruns
um að þeir hefðu valdið
brunanum.
 HÆGRI menn unnu
stórsigur í þingkosning-
unum sem fóru fram í
Frakklandi um síðustu
helgi og verður Jean-
Pierre Raffarin því áfram
forsætisráðherra. Stjórn
hans verður að mestu
óbreytt.
 HAMID Karzai sór í
vikunni embættiseið sem
forseti Afganistans en þá
hafði afganska þjóð-
arráðið, Loya Jirga, lagt
blessun sína yfir skipan
nýrrar ríkisstjórnar.

UNGVERSKI forsætis-
ráðherrann, Peter Med-
gyessy, viðurkenndi að
hafa starfað við gagn-
njósnir í fjármálaráðu-
neyti landsins á árunum
1977-1982 þegar komm-
únistar voru við völd.
 HÆSTIRÉTTUR
Bandaríkjanna úrskurð-
aði á fimmtudag að af-
taka þroskahefts fólks
gengi í berhögg við
ákvæði bandarísku stjórn-
arskrárinnar.
 MAKIKO Tanaka, fyrr-
um utanríkisráðherra
Japans, hefur verið vikið
tímabundið úr flokki sín-
um, Frjálslynda lýðræð-
isflokknum, sem heldur
um stjórnartaumana í
Japan.
Hún er ásökuð um að
hafa misfarið með al-
mannafé.
HINN 13. júní síðast-
liðinn lést Valgerður
Briem myndlistarkenn-
ari. Valgerður Briem
kenndi um langt árabil
við Austurbæjarskól-
ann og Myndlista- og
handíðaskólann. Hún
bjó alla starfsævi sína í
Reykjavík með eigin-
manni sínum Bergi G.
Pálssyni, deildarstjóra
í fjármálaráðuneyti og
síðar í dóms- og kirkju-
málaráðuneyti, en hann
lést 1984. Útför Val-
gerðar Briem hefur að
hennar ósk farið fram í kyrrþey.
Valgerður var fædd 16. júní 1914 á
Hrafnagili í Eyjafirði. Foreldrar
Valgerðar voru Þorsteinn Briem
prestur, síðar prófastur, alþingis-
maður og ráðherra, og kona hans
Valgerður Lárusdóttir. Valgerður
ólst upp á Akranesi en fór ung til
náms við Kennaraskólann og lauk
kennaraprófi 1934. Hún hóf sama ár
myndlistarkennslu við Austurbæjar-
skóla og kenndi þar samfleytt til
1959. Valgerður stundaði nám í ýms-
um listgreinum á árunum 1933–1940.
Má þar nefna listvefnað hjá Vigdísi
Kristjánsdóttur og myndlist hjá
Birni Björnssyni og
Þorvaldi Skúlasyni.
Árin 1945 til 1947
stundaði hún nám í
myndlist og kennslu
við Konstfack-skólann
í Stokkhólmi. Frá
heimkomu árið 1947 til
1972 kenndi Valgerður
við Myndlista- og
handíðaskólann og var
stundakennari við
Kennaraskóla Íslands
1963–1965 og 1967–
1968. Hún kenndi einn-
ig hjá Heimilisiðnaðar-
félagi Íslands 1968–
1970. Valgerður gegndi margs kyns
trúnaðarstörfum, var skipuð próf-
dómari í sjónlistum við Kennara-
skóla Íslands og víðar, var formaður
teiknikennarafélagsins um skeið eft-
ir stofnun þess 1934 og m.a. skipuð í
nefnd af menntamálaráðherra og
skólarannsóknadeild er fjallaði um
tengsl mynd- og handmennta við
aðrar námsgreinar í skólum árin
1971–1973. Valgerður flutti erindi í
útvarp og skrifaði greinar í blöð og
tímarit, mest um myndlist barna,
sem var hennar sérsvið.
Valgerður og Bergur eignuðust 3
börn, Pál Ólaf, Valgerði og Þorstein.
Andlát
VALGERÐUR BRIEM
ÞRÁTT fyrir að tiltölulega einföld
lögmál ráði flugi loftbelgja er ekki
þar með sagt að það sé einfalt mál
að fljúgja þeim, hvað þá að komast
á loft. Það fengu þeir Thomas Seiz
og félagar að reyna þegar þeir
hugðust fljúga loftbelg frá Klepp-
járnsreykjum í Borgarfirði á föstu-
dagskvöld. Á íslenskan mælikvarða
var veðrið alveg ágætt en vind-
urinn reyndist of mikill fyrir belg-
inn og því var fyrsta fluginu frestað
til laugardagsmorguns, eftir tvær
misheppnaðar tilraunir.
Svisslendingurinn Thomas Seiz
kom hingað fyrst árið 1994 og hef-
ur síðan heimsótt landið á hverju
ári, yfirleitt oftar en einu sinni.
Undirbúningur fyrir loftbelgjaflug
yfir Íslandi hefur staðið í um tvö ár
og hann vissi því vel við hverju
mátti búast. Að hans sögn eru að-
stæður á Íslandi erfiðar til loft-
belgjaflugs. „Vindáttin breytist ört,
jafnvel frá einni mínútu til ann-
arrar, þannig að það er næstum
ómögulegt að reikna út hvar maður
lendir,“ segir hann. Þegar tekið er
á loft má vindur ekki vera meiri en
um 6-7 m/sek. og ekki er hægt að
lenda á öruggan hátt ef vindur er
meiri en 16-17 m/sek. Þá eru svipti-
vindar afar varasamir og það má
helst ekki rigna á loftbelginn. Við
bætist að hér á landi eru vegir til-
tölulega strjálir sem gerir það erf-
iðara en ella að ná í belginn þegar
hann er lentur. Það er því ekki of-
sagt hjá Seiz að halda því fram að
aðstæður hér á landi séu erfiðar til
loftbelgjaflugs en hann er samt
bjartsýnn á að flugið gangi vel.
Dúnalogn, en aðeins um stund
Samkvæmt áætlun átti að fljúga
belgnum í fyrsta sinn á fimmtudag
en af því varð ekki vegna ýmissa
ástæðna, m.a. þurfti Seiz að ræða
við fulltrúa Eimskips þar sem
myndavélum og öðrum ljós-
myndabúnaði hans, að verðmæti
um 2,5 milljónir króna, var stolið úr
jeppa sem hann flutti með Goða-
fossi frá Hamborg til Íslands.
Á föstudag var allt til reiðu, veð-
urspáin var hagstæð og birtan næg
enda bjartasti sólarhringur ársins.
Vindurinn var þó heldur meiri en
menn bjuggust við og það var ekki
fyrr en talsvert var liðið á kvöldið
að fyrsta tilraun var gerð. Byrjað
var á að blása lofti inn í belginn
með viftu og þegar hann hafði
belgst svolítið út kveikti Seiz á
tveimur öflugum gasbrennurum.
Um leið og loftið í belgnum hitnaði
lyftist hann frá jörðu og allt virtist
ætla að ganga upp. Sviptivindarnir
voru þó meiri en svo að við væri
ráðið og eftir að loftbelgjakarfan
hafði kastast til og frá í nokkrar
mínútur var ákveðið að hætta við.
Loftinu var hleypt úr belgnum og
ákveðið að bíða betri tíma. Um
klukkustund síðar datt allt skyndi-
lega í dúnalogn. Seiz lét flug-
málastjórn þegar vita að hann yrði
kominn í loftið eftir tutt-
ugu mínútur. Þeir voru ný-
búnir að kveikja á viftunni
þegar tók að blása á ný og
að þessu sinni úr gagn-
stæðri átt. Aftur varð að
hætta við enda ómögulegt
að setja belginn á loft á
móti vindi. Fyrsta loft-
belgjafluginu var því frest-
að til morguns.
Næstu dagana verða
Seiz og félagar á sveimi í
nágrenni Reykholts í
Borgarfirði, þaðan verður
haldið að Blönduósi, síðan
að Mývatni og loks á Suð-
vesturhornið. Flugið í ná-
grenni Mývatns verður
varasamast enda eru þar
víðáttumiklar hraunbreiður sem
yrðu belgnum skeinuhættar færi
svo illa að Seiz myndi neyðast til að
lenda þar. Ef vindur er meiri en um
5 m/sek. er hætt við að belgurinn
leggist á hliðina og þá er næsta víst
að hann muni rifna á hvössum
hraunnibbunum.
Fyrsta tilraun til loftbelgjaflugs gekk brösulega
„Ómögulegt að reikna
út hvar maður lendir“
Morgunblaðið/Jim Smart
Illa gekk að hemja loftbelgs-
körfuna í sviptivindunum á
föstudagskvöld.
Rafeinda- og tölvubúnaður er notaður til
að fylgjast með veðri og öllum ferðum
loftbelgsins. Hér kannar Thomas Seiz
stöðuna fyrir tilraun til flugtaks.
Morgunblaðið/Jim Smart
Loftbelgurinn fyllti vel út í tjaldstæðið við Björk á Kleppjárnsreykjum.
Meðan verið var fylla belginn af lofti var hann bundinn við öflugan
Hummer-jeppa sem haggaðist ekki við átökin.
Morgunblaðið/Jim Smart